Bài giảng Lịch sử lớp 7 - Tiết 16, Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) (Tiếp theo) - Nguyễn Thị Thu Lành

Nội dung text: Bài giảng Lịch sử lớp 7 - Tiết 16, Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) (Tiếp theo) - Nguyễn Thị Thu Lành

1. SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TỈNH HẢI DƯƠNG PHÒNG GD & ĐT HUYỆN TỨ KỲ TRƯỜNG THCS CỘNG LẠC BÀI DỰ THI DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP Môn: Lịch sử - Lớp 7 GV: Nguyễn Thị Thu Lành Tổ: KHXH
2. Bµi 11: TiÕt 16: II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076 – 1077) Nội dung cần nắm: 1. Kháng chiến bùng nổ. 2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.
3. KIỂM TRA BÀI CŨ Trình bày bằng lược đồ cuộc tấn công để tự vệ của Nhà Lý trên đất Tống năm 1075?
4. Lược đồ cuộc tấn công để tự vệ của nhà Lý 42 ngày Em hãy trình bày bằng lược đồ cuộc tấn công để tự vệ của nhà Lý trên đất Tống vào 10/1075?
5. LƯỢC ĐỒ PHÒNG TUYỀN SÔNG NHƯ NGUYỆT s. Nh ư Nguy êṭ ? Bằng kiến thức môn Địa lí, em hãy xác định vị trí sông Như Nguyệt thuộc tỉnh nào nước ta hiện nay? Phòng tuyến được xây dựng từ tỉnh nào đến tỉnh nào hiện nay ?
6. Đêm đêm Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đền nhỏ bên bờ sông Như Nguyệt đọc bài thơ thần bất hủ. “Nam quốc sơn hà Nam đế cư Tiệt nhiên định phận tại thiên thư Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư” Tạm dịch: “ Sông núi nước Nam, vua Nam ở Rành rành định phận ở sách trời Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”. (Dẫn theo Lịch sử Việt Nam – Tập I, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1971). Bài thơ thần của Lý Thường Kiệt Miếu thờ nơi Lý Thường Kiệt cho đọc bài thơ ? Vì sao Lý Thường Kiệt cho người đọc bài thơ giữa lúc cuộc chiến đang gay go ? Tại sao bài thơ này lại có tác dụng khích lệ tinh thần quân sĩ, làm khiếp đảm tinh thần quân Tống?
7. NHÂN DÂN TƯỞNG NHỚ CÔNG LAO CỦA LÝ THƯỜNG KIỆT Đền thờ Lý Thường Kiệt ở Thanh Hóa Tượng Lý Thường Kiệt ? Là học sinh, các em cần làm gì để bảo vệ môi trường, di tích lịch sử , danh lam thắng cảnh trên đất nước ta ? (Tích hợp giáo dục công dân 7 bài “Bảo vệ di sản .”)
8. Sông Cầu ngày nay Giáo viên cho HS nghe bài hát: Những cô gái quan họ – Phó Đức Phương. (Tích hợp môn Âm nhạc)
9. TIẾT 16 - BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kháng chiến bùng nổ Câu hỏi làm việc nhóm a. Chuẩn bị của ta: Em hãy tìm những chi tiết cho thấy sau khi rút quân về nước, nhà Lý đang chuẩn bị chống quân Tống xâm lược rất khẩn trương ?
10. Lược đồ chuẩn bị bố phòng của quân Đại Việt (1076 – 1077) (Cao Bằng) (Lạng Sơn) Thân Cảnh Phúc Quảng Ninh Vi Thủ An LÝ THƯỜNG KIỆT Lý Kế Nguyên
11. TIẾT 16 - BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kháng chiến bùng nổ: a. Chuẩn bị của ta: - Hạ lệnh cho các địa phương ráo riết + Các tù trưởng mai phục ở vùng chuẩn bị bố phòng: biên giới Lý- Tống. - Lập phòng tuyến sông Như Nguyệt để + Lý Kế Nguyên đóng thủy binh ở chặn giặc. Đông Kênh. + Bộ binh chủ lực do Lý Thường Kiệt chỉ huy đóng tại Yên Phụ - Bắc Ninh.
12. TIẾT 16 - BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kháng chiến bùng nổ a. Chuẩn bị của quân ta: - Nơi đây địa thế rất hiểm yếu: hai bên bờ sông có nhiềuTạichỗsaonúi Lýăn sát bờ sông hoặc các rừngThườngcây umKiệttùm. lại - Đây là vị tríchọnchặnsôngngangNhcácưhướng tấn công của địchNguyệttừ Quảnglàm Tây (Trung phòng tuyến để Quốc) đến Thăng Long. đối phó với quân -> Sông Như Nguyệt được ví như chiến hào Tống ? tự nhiên khó có thể vượt qua.
13. LƯỢC ĐỒ PHÒNG TUYỀN SÔNG NHƯ NGUYỆT
14. Phòng tuyến được đắp đất cao, vững chắc, chiến lũy kéo dài khoảng 100 km, từ Đa Phúc Phòng tuyến trên sông Như Nguyệt – đến Phả Lại. Phía ngoài, giáp mặt sông, ông sai đóng cọc tre làm giậu dày mấy tầng. Dưới bãi sông bố trí những hầm chông ngầm. Sông rộng, lũy cao, giậu tre dày, tất cả những kiến trúc tự nhiên và nhân tạo đó được tổ chức lại, kết hợp với nhau tạo thành một phòng tuyến kiên cố.
15. TIẾT 16 - BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kháng chiến bùng nổ a. Chuẩn bị của ta: - Cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng. - Lập phòng tuyến sông Như Nguyệt để chặn giặc. - Có vị trí chiến lược quan trọng - Nhận xét: Chuẩn bị chu đáo, khẩn trương
16. TIẾT 16 - BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kháng chiến bùng nổ a. Chuẩn bị của ta: b. Quân Tống: - Cuối 1076, Nhà Tống chia quân làm 2 đạo xâm lược nước ta: Quân bộ : gồm 10 vạn bộ binh, 1 vạn ngựa, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy -> vượt biên giới Việt – Quân Trung tiến vào nước ta. Tống Quân thủy : do Hòa Mâu dẫn đầu -> theo đường biển tiến vào nước ta (hỗ trợ cho quân bộ).
17. Tháng 1/1077, 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, 1 vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta. Một đạo quân do Hoà Mâu dẫn đầu tiếp ứng theo đường biển.
18. Lược đồ kháng chiến chống Tống (1076-1077) Lu Kú Qu¶ng Nguyªn Ung Ch©u Hoàng Kim Mãn (1.1077) Vi Thñ An Lý KÕ Nguyªn VẠN XU¢N THĂNG LONG
19. Phòng tuyến trên sông Như Nguyệt Quân Tống nhiều lần tấn công phòng tuyến để tiến xuống phía Nam, nhưng bị quân ta đẩy lùi.
20. §a Phóc NguyÖt Yên Phong Lý Thường Kiệt THĂNGLöôïc LONG ñoà trận chieán tại phòng tuyến Như Nguyệt (1076 - 1077)
21. 2. Cuéc chiÕn ®Êu trªn phßng tuyÕn Như NguyÖt. a. Diễn biến: Quân địch Quân ta Chê kh«ng thÊy qu©n thñy, KÞp thêi phản công, mãnh liệt Qu¸ch Quú liÒu m¹ng tÊn c«ng đẩy lùi giặc về phía bờ Bắc. sang bê Nam. + ThÊt b¹i, quay vÒ bê B¾c, Cho lÝnh đọc bµi “Nam quèc phßng thñ S¬n hµ ” §ªm ®ªm nghe đọc, tinh thÇn mÖt mái, chán nản
22. Đêm đêm Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đền nhỏ bênVì bờsao sôngLý Như Nguyệt đọc bài thơ thần bất hủ. Thường“NamKiệt quốc sơn hà Nam đế cư cho ngườiTiệtđọc nhiên định phận tại thiên thư bài thơNhưgiữa hà nghịch lỗ lai xâm phạm lúc cuộcNhữchiến đẳng hành khan thủ bại hư” Tạmđangdịchgay: go ? “ Sông núi nước Nam,- Khíchvua Nam lệ tinhở thần Rành rành định phậnchiếnở sách đấutrời của quân ta. Cớ sao lũ giặc sang- xâmLàmphạm cho tinh thần địch Chúng bay sẽ bị đánhhoangtơi bời” mang,. lo sợ. (Dẫn theo Lịch sử Việt Nam – Tập I, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1971).
23. Sau nhiều lần tấn công vào phòng tuyến Như Nguyệt bị thất bại, tình thế quân giặc như thế nào? - Địch chán nản, mệt mỏi, ốm đau chết nhiều. Quách Quỳ ra lệnh: “ Ai bàn đánh sẽ bị chém!” Nêu nhận xét của em về lực lượng của quân Tống? Quân Tống lúc này đã suy yếu.
24. 2. Cuéc chiÕn ®Êu trªn phßng tuyÕn Như NguyÖt. a. Diễn biến: Quân địch Quân ta Chê kh«ng thÊy qu©n thñy, KÞp thêi phản công, mãnh liệt Qu¸ch Quú liÒu m¹ng tÊn c«ng đẩy lùi giặc về phía bờ Bắc. sang bê Nam. + ThÊt b¹i, quay vÒ bê B¾c, Cho lÝnh đọc bµi “Nam quèc phßng thñ S¬n hµ ” §ªm ®ªm nghe đọc, tinh thÇn Cuèi xu©n 1077, ph¶n c«ng mÖt mái, chán nản sang bê B¾c, tiêu diệt giặc BÞ ph¶n c«ng, thÊt b¹i Chñ ®éng gi¶ng hßa, kÕt thóc chiÕn tranh
25. TIẾT16: BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II.GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kh¸ng chiÕn bïng næ. 2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt. a.Diễn biến: - Quân Tống nhiều lần vượt sông -> đều thất bại. - Cuối năm 1077 Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công lớn bất ngờ vào doanh trại giặc -> Quân Tống thua to. - Nhà Lý đề nghị giảng hòa,quân Tống rút về nước.
26. TIẾT16: BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II.GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) 1. Kh¸ng chiÕn bïng næ. 2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt. Em hãy nêu kết quả, ý a.Diễn biến: nghĩa của cuộc kháng b.Kết quả: Quân ta giành thắng lợi. chiến chống Tống? c. Ý nghĩa: - Đập tan âm mưu xâm lược của nhà Tống. - Bảo vệ nền độc lập, tự chủ.
27. NHÂN DÂN TƯỞNG NHỚ CÔNG LAO CỦA LÝ THƯỜNG KIỆT Đền thờ Lý Thường Kiệt ở Thanh Hóa Tượng Lý Thường Kiệt
28. Thảo luận nhãm: (2 phút) Nhãm 1, 3: Nhãm 2, 4: Nêu nguyên nhân thắng Vì sao ta đang ở trong thế lợi của cuộc kháng chiến? thắng mà Lý Thường Kiệt lại chủ trương giảng hòa? • Sự chuẩn bị một cách chu - Đảm bảo mối quan hệ bang đáo của ta về mọi mặt. giao hòa hiếu giữa hai nước • Sự chỉ huy tài tình của Lý sau chiến tranh. Thường Kiệt. - Không làm tổn thương • Tinh thần đoàn kết quyết danh dự của nước lớn. tâm chiến đấu chống ngoại - Bảo đảm hòa bình lâu dài. xâm của quân và dân ta.
29. Hình ảnh phòng tuyến sông Cầu ngày nay
30. TIẾT16: BÀI 11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) II.GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077) Bài tập + Tấn công trước để tự vệ. + Xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt và đánh bại chúng khi thời cơ đến. + Cách kếtNét thúcđộc chiếnđáo tranh:trong giặccách thuađánh nhưng vẫn đề nghịgiặc “giảngcủa hoà”.Lý Thường Kiệt? + Đọc bài thơ thần.
31. BÀI TẬP Hãy điền mốc thời gian cho phù hợp với các sự kiện lịch sử trong bảng sau. THỜI GIAN SỰ KIỆN - Quân Tống cử một đạo quân lớn Cuối năm 1076 theo 2 đường thủy và bộ tiến hành xâm lược nước ta. - 30 vạn quân Tống qua Lạng Sơn Tháng 1-1077 tiến vào nước ta. - Quân ta vượt sông bất ngờ đánh Cuối xuân 1077 vào đồn giặc => quân Tống thua to, chấp nhận giảng hòa và rút quân về nước.
32. Củng cố 1. “Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc”. Đó là câu nói của: a. Trần Quốc Tuấn. b. Trần Thủ Độ. c. Lý Thường Kiệt. d. Lý Công Uẩn.
33. 2. Lý Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng cách nào? a. Thương lượng,đề nghị giảng hòa. b. Tổng tấn công, truy kích kẻ thù đến cùng. c. Kí hòa ước kết thúc chiến tranh.
34. SƠ ĐỒ BÀI HỌC 1.Nhà Tống âm mưu xâm lược I.GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT CUỘC (1075) 2.Tiến công trước KHÁNG để tự vệ. CHIẾN CHỐNG TỐNG (1075 – 1.Kháng chiến bùng nổ 1077) II.GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076 – 1077) 2.Cuộc Như Nguyệt.