Bài giảng Lịch sử lớp 8 - Tiết 39+40, Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỷ XIX

Nội dung text: Bài giảng Lịch sử lớp 8 - Tiết 39+40, Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỷ XIX

1. KIỂM TRA BÀI CŨ : Nội dung cơ bản các hiệp ước triều đình nhà Nguyễn ? đã kí với thực dân Pháp? Năm Nội dung 1862 Nhường 3 tỉnh miền Đông Nam Kì cho Pháp 1874 6 tỉnh Nam Kì là thuộc địa của Pháp 1883 Việt Nam đặt dưới sự bảo hộ của Pháp 1884 Việt Nam chính thức là thuộc địa của Pháp
2. Tiết 39,40: CHỦ ĐỀ: " PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI TK XIX". ( BÀI 26,27) BàiPhong 26: Phong trµo trào khángkh¸ng Pháp chiÕn trong chèng những năm Ph¸p cuối TKtrong XIX. I. Cuộc phảnnh÷ ngcông n của¨m phái cuèi chủ thÕ chiến kØ tai XIX. kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra " Chiếu Cần vương" II. Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần vương. ( Khởi nghĩa Hương Khê 1885-1896).
3. Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX. I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “ CHIẾU CẦN VƯƠNG”. 1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885.
4. Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “ CHIẾU CẦN VƯƠNG”. 1.Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885. * Nguyên nhân : - Phái chủ chiến trong triều đình do Tôn Thất Thuyết đứng đầu mạnh tay hành động. - Pháp tìm mọi cách loại phái chủ chiến ra khỏi triều đình.
5. Tôn Thất Thuyết (1835 – 1913)
6. Bài 21: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX 1. Cuéc ph¶n c«ng qu©n Ph¸p cña ph¸ chñ chiÕn ë HuÕ th¸ng 7 – 1885. * Nguyên nhân : * Diễn biến : - Đêm ngày 4,rạng sáng 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở đồn Mang Cá và tòa Khâm Sứ.
7. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ (5/7/1885). Gồm 2 đạo quân : Đồn Mang Cá Đạo 1: Tôn Thất Lệ chỉ huy Đạo 2:Trần Xuân Soạn Tôn Thất Thuyết HOÀNG THÀNH chỉ huy * Kết quả :BÞ qu©n Ph¸p ®µn ¸p. Tòa Khâm Sứ
8. Bài 26: PHONG TRÀO kh¸ng chiÕn CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX. 2. Phong trµo CÇn V¬ng bïng næ vµ lan réng: * Phong trào Cần Vương bùng nổ: - 13/7/1885: T«nThất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương” kêu gọi nhân dân vì vua cứu nước.
9. Hµm Nghi ( 1870 – 1943)
10. Chiếu Cần Vương kêu gọi sĩ phu,văn thân và toàn thể nhân dân đứng dậy, với mục tiêu: đánh Pháp, khôi phục nền độc lập dân tộc, lập lại chế độ phong kiến có vua hiền tôi giỏi. Chiếu Cần Vương
11. Bài 26: PHONG TRÀO kh¸ng chiÕn CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX 2. Phong trµo CÇn V¬ng bïng næ vµ lan réng: * Phong trào Cần Vương bùng nổ: - 13/7/1885: T«nThất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần Vương” kêu gọi nhân dân vì vua cứu nước. * Giai đoạn : Giai đoạn 1885 – 1888 2 giai đoạn : Giai đoạn 1888 – 1896 - Tác dụng: thổi bùng lên ngọn lửa đấu tranh
12. - Nơi ra chiếu Cần Vương - Giai đoạn 1(1885-1888) KN BÃI SẬY KN BA ĐÌNH - Giai đoạn II (1888-1896) KN HƯƠNG KHÊ Tân Sở-Quảng Trị PHẢN CÔNG KINH 13/7/1885 THÀNH HUẾ -5/7/1885
13. ?Rút ra đặc điểm của phong trµo từng giai đoạn? - Giai đoạn 1: Rầm rộ với hàng trăm cuộc khởi nghĩa KN BÃI SẬY lớn nhỏ.(Bïng næ kh¾p c¶ níc). KN BA ĐÌNH Phong trào phát triển theo chiều Ấu Sơn-Hà KN HƯƠNG KHÊ rộng. Tĩnh 20/9/1885 Tân Sở- - Giai đoạn 2: Quảng Trị PHẢN CÔNG KINH THÀNH HUẾ - Quy tụ thành những trung tâm với 13/7/1885 5/7/1885 những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu. Phong trào phát triển theo chiều sâu.
14. Nội dung Giai đoạn I (1885 – 1888) Giai đoạn II (1888 – 1896) Vua Hàm Nghi,Tôn Thất Lãnh đạo Văn thân,sĩ phu Thuyết,văn thân sĩ phu Địa bàn hoạt Bắc Kì, Trung Kì Trung du, miền núi động Lực lượng Đông đảo quần chúng Đông đảo quần chúng tham gia nhân dân nhân dân 11/1888 vua Hàm Nghi bị bắt Kết quả Thất bại
15. Vua Hàm Nghi bị bắt (tranh vẽ) Vua Hàm Nghi (1870 – 1943)
16. II. Nh÷ng cuéc khëi nghÜa lín trong phong trµo cÇn vƯ¬ng: *. Khëi nghÜa hƯ¬ng khª: ( 1885 – 1895)
17. - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng Phan Đình Phùng (1847-1895)
18. 3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Phan Đình Phùng từng làm quan ngự sử trong triều đình Huế. Năm 1877, ông thi đậu Đình Nguyên đồng Tiến Sĩ, được bổ nhiệm làm tri phủ huyện Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình). • Ông là người cương trực và thẳn thắn, dám phản đối việc phế lập của phe chủ chiến. Năm 1883, do bất đồng quan điểm với Tôn Thất Thuyết về việc phế vua Dục Đức, lập Hiệp Hòa ông bị cách chức, về quê lập trại cày. •Năm 1885 hưởng ứng Chiếu Cần Vương của Vua Hàm Nghi, Phan Đình Phùng đã đứng ra chiêu tập lực lượng chống Pháp, từ các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Đến năm 1889, ông được làm Bình Trung tướng quân. •Là người lãnh đạo cao nhất của cuộc Phan Đình Phùng (1847-1895) khởi nghĩa Hương Khê.
19. Cao Thắng (1864-1893) Năm 1887 khi Phan Đình Phùng ra Bắc liên lạc với các lực lượng kháng Pháp, Cao Thắng được giao quyền chỉ huy nghĩa quân. Trong một trận đánh thắng đội quân của ông đã thu được 17 khẩu súng và 60 viên đạn. Ông cùng với Lê Phần, Lê Quyên tháo súng ra nghiên cứu để chế tạo súng cho nghĩa quân. Ông tổ chức mở xưởng đúc vũ khí theo kiểu châu Âu ở chiến khu Vũ Quang và sản xuất được 500 khẩu súng theo mẫu 1874 của Pháp. Ngoài chế tạo vũ khí, ông còn xây dựng được một đội quân có tính chiến đấu cao, kỷ luật nghiêm. Tháng 9 năm 1889, Phan Đình Phùng trở về căn cứ, cử Cao Thắng làm tổng chỉ huy nghĩa quân và thu được nhiều thắng lợi trong những năm 1890 - 1891. Năm 1893, trong trận đánh Đồn Nu (Thanh Xuân - Thanh Chương - Nghệ An), ông bị trúng đạn và hy sinh lúc mới 29 tuổi. Cái chết của Cao Thắng là tổn thất lớn cho quân khởi nghĩa Phan Đình Phùng. Sau khi ông mất, quân Phan Đình Phùng chỉ thắng thêm được 1 trận Vụ Quang năm 1894 và không lâu sau khi Phan Đình Phùng mất (1895), cuộc khởi nghĩa bị trấn áp hẳn.
20. - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng Cao Thắng “Khen thay Cao Thắng tài to Lấy ngay súng giặc về cho thợ rèn Đêm ngày tỉ mỉ mở xem Lại thêm có cả đội qu©n còng tài Xưởng trong cho chí xưởng ngoài Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công Súng ta chế tạo vừa xong Đem ra mà bắn nức lòng thắm thay Bắn cho tiệt giống quân Tây Cậy nhiều súng ống phen này hết khoe.” (Vè Quan Đình)
21. *. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng - Địa bàn hoạt động: 4 tỉnh: Thanh Hóa, nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình - Căn cứ chính: Ngàn Trươi (Hương Khê- Hà Tĩnh) - Chiến thuật đánh giặc: Du kích. - Diễn biến: HƯƠNG KHÊ + 1885-1888: thời kỳ tổ chức, huấn luyện, xây dựng công sự, rèn đúc vũ khí. + 1888-1895: thời kỳ chiến đấu. Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê
22. *. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895): THANH CHƯƠNG Phan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi CaoThắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893). “Có chí không thành, anh hùng đã mất. Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao? Công muốn lập nên, gõ mái * nặng thề trừ giặc nước Việc khôn tính trước, lên yên nay thấy vắng người.” HƯƠNG KHÊ THÀNH HÀ TĨNH Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê
23. *. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) : THANH CHƯƠNG VỤ QUANG THÀNH HÀ TĨNH HƯƠNG KHÊ Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê
24. Đền thờ Phan Đình Phùng Xã Tùng Ảnh – Huyện Đức Thọ - Tỉnh Hà Tĩnh.
25. Tại sao nói : “Cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa điển hình nhất trong phong trào Cần vương”?. ( Lãnh đạo, địa bàn, qui mô, trình độ tổ chức, thời gian, tính chất) - Lãnh đạo: tài giỏi, có uy tín, lập được nhiều chiến công, chế tạo được vũ khí. - Địa bàn: rộng khắp trên bốn tỉnh. - Quy mô: lớn nhất. -Trình độ tổ chức: cao, chặt chẽ, chiến đấu bền bỉ. -Thời gian: kéo dài 10 năm. -Tính chất : quyết liệt đầy cam go.
26. CỦNG CỐ BÀI HỌC Em có nhận xét gì về phong trào vũ trang chống Pháp cuối thế kỷ XIX? Lãnh đạo: Tầng lớp văn thân, sĩ phu yêu nước Thời gian : 1885-1896 Lực lượng tham gia Đông đảo quần chúng nhân dân Tính chất: Yêu nước chống xâm lược, mang màu sắc phong kiến Kết quả: Thất bại (do ý thức hệ phong kiÕn, lãnh đạo, so sánh lực lượng ) Ý nghĩa : ThÓ hiÖn truyÒn thèng yªu níc vµ khÝ ph¸ch anh hïng cña d©n téc ta. Có vị trí lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống qu©n x©m lîc, để lại nhiều tấm gương, bài học kinh nghiệm quý báu.
27. I. Qu¸ tr×nh thùc d©n ph¸p x©m lƯîc viÖt nam : BÀI TẬP 1: Điền các chữ Đúng ( Đ ) hoặc Sai ( S ) vào các ô sau: Đ LÊy cí b¶o vÖ ®¹o Gia T«, Ph¸p ®em qu©n x©m lîc ViÖt Nam. Víi viÖc kÝ HiÖp ưíc Nh©m TuÊt, triÒu ®×nh HuÕ thõa nhËn quyÒn cai qu¶n Đ cña Ph¸p ë 3 tØnh miÒn §«ng Nam kú. s Ngµy 10/12/1861: NghÜa qu©n cña Trư¬ng §Þnh ®èt ch¸y tµu Ðt-pª-r¨ng cña Ph¸p trªn s«ng Vµm Cá §«ng. NguyÔn Trung Trùc ®· tõng nãi: “Bao giê ngưêi T©y nhæ hÕt cá nưíc Nam Đ th× míi hÕt ngưêi Nam ®¸nh T©y.” Đ Hai lÇn chiÕn th¾ng CÇu GiÊy ®Òu gîi nh¾c tíi vÞ chØ huy Hoµng T¸ Viªm. S HiÖp ưíc Gi¸p TuÊt ®· lÊy l¹i mét phÇn quan träng chñ quyÒn l·nh thæ, ngo¹i giao vµ thư¬ng m¹i cña ViÖt Nam. Đ T«n ThÊt thuyÕt lµ ngưêi ®øng ®Çu ph¸i chñ chiÕn trong triÒu ®×nh HuÕ. S §ån Mang C¸ vµ toµ kh©m sø lµ c¨n cø Ph¸p ®Æt t¹i Hµ Néi. Đ §êng lèi chèng giÆc cña nhµ NguyÔn nÆng vÒ chñ hoµ, thư¬ng thuyÕt. Đ HiÖp íc Pa-t¬-nèt ®· chÊm døt sù tån t¹i cña triÒu ®¹i phong kiÕn nhµ NguyÔn víi tư c¸ch lµ mét quèc gia ®éc lËp.
28. BÀI TẬP 2: Nèi mèc thêi gian vµ sù kiÖn sao cho phï hîp: Thêi gian Sù kiÖn a. 1.9.1858 1. HiÖp ưíc Nh©m TuÊt. 2. Thùc d©n Ph¸p næ sóng më ®Çu cuéc x©m b. 5.6.1862 lưîc nưíc ta. c.15.03.1874 3. HiÖp ưíc Quý Mïi. 4. HiÖp ưíc Gi¸p TuÊt. d. 25.8.1883 5. HiÖp ưíc Pa – t¬ - nèt. e.6.6.1884 g. 5.7.1885
29. Giao bµi tËp vÒ nhµ: 1. Häc bµi cò. 2. Chuẩn bị bài 27: Khëi nghÜa Yªn ThÕ vµ phong trµo chèng Ph¸p cña ®ång bµo miÒn nói cuèi thÕ kû XIX. Gợi ý tìm hiểu: - Đặc điểm vùng Yên Thế và dân cư. - Lãnh tụ Hoàng Hoa Thám. - Các giai đoạn chiến đấu của nghĩa quân Yên Thế.