Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 118: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 118: Liệt kê

1. GIÁO ÁN: NGỮ VĂN 7 Giáo viên: Trương Thị Thanh Hải Trường: THCS Trường Sơn
2. KIỂM TRA BÀI CŨ.
3. Câu 1: - Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu ? - Nêu các trường hợp dùng cụm chủ vị để mở rộng câu ? Câu 2: Xác định cụm chủ vị trong các câu sau : - Căn phòng tôi ở rất đơn sơ. - Nam đọc quyển sách tôi cho mượn.
4. Trả lời Câu 1: - Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ vị ( Cụm C-V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu. - Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
5. Trả lời Câu 2: -Căn phòng tôi ở rất đơn sơ. C V - Nam đọc quyển sách tôi cho mượn. C V Cụm chủ vị làm phụ ngữ cho danh từ
6. Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. (Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn )
7. ? Nªu cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña viÖc sö dông nh÷ng tõ in ®Ëm trong đo¹n trÝch trªn? *VÒ cÊu t¹o: C¸c côm tõ vµ c¸c tõ s¾p xÕp nèi tiÕp nhau cã m« hình cÊu t¹o có ph¸p tương tù nhau: (C¸c côm DT vµ c¸c DT). 1 - b¸t yÕn hÊp đường phÌn; tr¸p ®åi måi ch÷ nhËt. - nµo èng thuèc b¹c, nµo ®ång hå vµng, nµo dao chu«i ngµ 2 -trÇu vµng, cau ®Ëu, rÔ tÝa. - ngo¸y tai, vÝ thuèc, qu¶n bót, t¨m b«ng *VÒ ý nghÜa: Cïng miªu t¶ nh÷ng sù vËt xa sØ ®¾t tiÒn được bµy biÖn xung quanh quan lín.
8. TiÕt 118 : LiÖt kª I. ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª? *C©u hái: ViÖc t¸c gi¶ nªu ra hµng 1. Ví dụ : ( SGK/ 104) lo¹t sù viÖc tương tự b»ng 2. NhËn xÐt: những kÕt cÊu tương tự như vËy cã t¸c dông gì? *VÒ cÊu t¹o: Đo¹n v¨n s¾p xÕp liªn tiÕp c¸c tõ ng÷ cã m« hình cÊu t¹o có ph¸p *Qua tìm hiÓu ng÷ liÖu em h·y tương tự nhau cho biÕt thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª, t¸c dông cña phÐp liÖt kª ? *VÒ ý nghÜa: Cïng miªu t¶ những sù vËt xa sØ ®¾t tiÒn được bµy biÖn xung quanh - LiÖt kª lµ s¾p xÕp nèi tiÕp hµng quan lín. lo¹t tõ hay côm tõ cïng lo¹i ®Ó *T¸c dông:Nh»m lµm næi bËt diÔn t¶ được ®Çy ®ñ h¬n, s©u s¾c sù xa hoa cña viªn quan, h¬n những khÝa c¹nh kh¸c nhau ®èi lËp víi tình c¶nh lam lò cña thùc tÕ hay cña tư tưởng tình cña d©n phu ngoµi mưa c¶m. giã. 3. Kết luận : Ghi nhớ ( SGK/ 105)
9. Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.
10. TiÕt 118 : LiÖt kª Lưu ý: - Khi nãi viÕt, gÆp những sù vËt, sù viÖc, ho¹t ®éng, tÝnh chÊt, cïng lo¹i người ta thường dïng phÐp liÖt kª. - Cã khi lµ sù liÖt kª bình thường. VÝ dô: Hµ, HuÖ, Lan cïng thi ®ua häc tËp tèt, lao ®éng tèt - Khi người nãi, người viÕt cã ý thøc sö dông liÖt kª ®Ó g©y mét Ên tượng s©u s¾c kÝch thÝch trÝ tưởng tượng cho người ®äc, người nghe thì liÖt kª trë thµnh phÐp tu tõ. VÝ dô : Bëi thÕ, nã gÇy h¬n, nã cßm h¬n, nã ®Ðt l¹i.(Nam Cao) - ĐÓ ®¹t hiÖu qu¶ tu tõ cao, người ta cã thÓ thªm mét sè trî tõ nhÊn m¹nh trong phÐp liÖt kª: VÝ dô: -MÑ t«i ®i chî mua ®ñ thø: nµo rau, nµo ®Ëu, nµo thÞt, nµo c¸, nµo tương, nµo cµ - Hai bªn Nµo èng thuèc b¹c, nµo ®ång hå vµng, nµo dao chu«i ngµ, nµo èng v«i ch¹m _
11. Ví dụ 1 a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. Liệt kê không theo từng cặp b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. ( Hồ Chí Minh) Liệt kê theo từng cặp
12. Ví dụ 2 a.Tretre , nứa, trúc, mai,vầuVầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới) b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình , họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
13. CÁC KIỂU LIỆT KÊ Xét theo cấu tạo Xét theo ý nghĩa Kiểu liệt Kiểu liệt Kiểu liệt Kiểu liệt kêtheo kê không kê tăng kê không theo từng từng cặp tiến tăng tiến cặp
14. -Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. - Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
15. Chỉ ra và gọi tên các kiểu liệt kê trong mỗi dòng dưới đây? 1. Nhân dân đã cho ta ý chí và nghị lực, niềm tin và sức mạnh, tình yêu và trí tuệ. LK Theo từng cặp 2. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. ( Nam Cao) LK Tăng tiến 3. . “ Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ , vỗ , vả, ngón bấm, day, chớp , búng, ngón phi, ngón rãi.” LK không tăng tiến 4. Sèng, chiÕn ®Êu, lao ®éng vµ häc tËp theo gương B¸c Hå vÜ ®¹i. LK không tăng tiến
16. [ ]. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. ( Tinh thần yêu nước của nhân dân ta – Hồ Chí Minh)
17. “ Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, ”. ( Tinh thần yêu nước của nhân dân ta – Hồ Chí Minh)
18. III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 ( SGK/ 106) 2. Bµi tËp 2: Tìm phÐp liÖt kª trong ®o¹n trÝch sau: a. Vµ ®ã còng lµ lÇn ®Çu tiªn trong ®êi mình, hai con m¾t cña «ng Va-ren được thÊy hiÓn hiÖn c¸i huyÒn diÖu cña mét thµnh phè Đ«ng Dương, dưới lßng đường, trªn vØa hÌ, trong cửa tiÖm.Những cu li xe kÐo xe tay phãng cËt lùc, ®«i bµn ch©n trÇn giÉm l¹ch b¹ch trªn mÆt đường nãng báng; nh÷ng qu¶ dưa hÊu bæ phanh ®á lßm lßm; những x©u l¹p xường lñng l¼ng dưới m¸i hiªn c¸c hiÖu c¬m; c¸i rèn mét chó kh¸ch trưng ra giữa trêi; mét viªn quan uÓ o¶i bước qua, tay phe phÈy c¸i qu¹t, ngùc ®eo tÊm B¾c ĐÈu béi tinh hình ch÷ thËp. ThËt lµ lén xén! ThËt lµ nhèn nh¸o!
19. a. - Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm - Những cu li xe kéo tay phóng thật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những sâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập”
20. TiÕt 114: LiÖt Kª I. ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª II.C¸c kiÓu liÖt kª. III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 ( SGK/ 106) 2. Bµi tËp 2: Tìm phÐp liÖt kª trong ®o¹n trÝch sau: b TØnh l¹i em ¬i qua råi c¬n ¸c méng Em ®· sèng l¹i råi em ®· sèng! ĐiÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung Kh«ng giÕt được em người con g¸i anh hïng *иp ¸n: PhÐp liÖt kª: điÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung
21. TRÒ CHƠI Ô CHỮ: 1 L Ư Ợ M 2 T Ă N G T I Ế N 3 Đ I Ệ P N G Ữ 4 T Í N H T Ừ 5 H A I K I Ể U 6 M I Ê U T Ả Câu thơ: Văn bản “Sông “Mainước sau,Cà maiMau sau, ”maiđược sau viết theo TênCâuCác một văn từ bàichỉ : “Ho thơmàu rũcủa sắc rượi, tác thuộc giảho nhưtừTố loại Hữu xé gì?phổi, mà (6 em hochữ đãkhông cái) học Xétphương về mặtthức nghĩabiểuĐất có xanhđạt mấynào tre kiểu mãi,là chính? liệtxanh kê? màu( 6(7 chữtre chữ xanh.cái) cái)” ởcòn lớp khóc 6 (4 chữđược cái). nữa” sử dụng phép liệt kê nào ? sử dụng biện pháp tu từ gì? (7 chữ cái)
22. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: + Học thuộc ghi nhớ: trang 105. + Làm bài tập số 3 trang 106. + Chuẩn bị bài: Tìm hiểu chung về văn bản hành chính.