Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 23: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 23: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm

1. MÔN NGỮ VĂN LỚP 7A T 1
2. TiÕt 23 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m Thương thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra máu có người nào nghe -> Biểu cảm bằng họa, thơ, nhạc, Đứng bên ni đồng , ngó bên tê đồng , mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng , ngó bên ni đồng , bát ngát mênh mông Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai
3. TiÕt 23 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m Thương thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra máu có người nào nghe -> Biểu đạt tình cảm, cảm xúc xót thương với con cuốc, số phận những con người thấp cổ bé họng trong xã hội cũ. Đứng bên ni đồng , ngó bên tê đồng , mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng , ngó bên ni đồng , bát ngát mênh mông Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai -> Biểu đạt sự đánh giá vẻ đẹp trù phú của cánh đồng và hình ảnh cô gái trẻ trung, mảnh mai. Qua đó thể hiện tình yêu ruộng đồng, quê hương, yêu con người. -> Đối tượng mà hai bài ca dao biểu đạt tình cảm là: con vật, cánh đồng, con người ( thế giới xung quanh ta ) -> Thấy thương con quốc, thương con người thấp cổ be họng, yêu mến tự hào vẻ đẹp quê hương, yêu con người lao động. -> khơi đậy lòng đồng cảm nơi người đọc.
4. TiÕt 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m - Thương thay con quốc giữa trời Dầu kêu ra máu có người nào nghe - Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông -> Ca dao trữ tình Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai “Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ngoiaf cánh cổng như đứng bên ngoài cái thế giới mà mẹ vừa bước vào.” -> Bút kí “Bên ngoài trời mưa tuôn Nước mắt con đẫm buồn Tại sao xảy ra thế? Tất cả cùng mất luôn” (Thế giới rộng vô cùng – Báo Hoa học trò) -> Thơ trữ tình
5. TiÕt 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m §o¹n v¨n 1 §o¹n v¨n 2 Th¶o th¬ng nhí ¬i ! Míi Trªn ®µi, mét ngêi con g¸i nµo ®ã võa h¸t ngµy nµo Th¶o cßn ngåi mét bµi d©n ca cña ®Êt níc ta trong ®ªm chung mét bµn víi Hång, khuya. B©y giê tÊt c¶ im lÆng råi, giät sao Minh, Ngäc, thÕ mµ nay ngoµi khung cöa ®äng l¹i, ®øng im, kh«ng Th¶o ®· theo cha mÑ vµo nh¸y n÷a, ®ªm ®· ®i vµo chiÒu s©u, mµ vÉn Thµnh phè Hå ChÝ cßn nghe ©m vang m·i giäng h¸t cña ngêi minmh, ®Ó bä m×nh con g¸i lóc n·y. Mét giäng h¸t d©n ca, ng©n xiÕt bao mong nhí. Th¶o nga b¸t ng¸t nh c¸nh cß trªn ®ång lóa miÒn cã nhí nh÷ng lÇn chóng Nam ch¹y tíi ch©n trêi, cã lóc rôt rÌ, e thÑn m×nh d¹o hå T©y, ïng nh khãe m¾t ngêi yªu míi gÆp, cã lóc tinh chíi Thñ LÖ, cïng tham nghÞch , duyªn d¸ng nh nh÷ng ®«i ch©n quan Ao Vua ? Th¶o cã tho¨n tho¾t g¸nh lóa ch¹y trªn nh÷ng con ®- cßn nhí mét lÇn m×nh èm êng lµng trén lÉn bãng tre vµ bãng dµi, Th¶o chÐp bµi cho n¾ng . m×nh ?
6. TiÕt 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m Th¶o luËn nhãm Nhãm 1 : Đo¹n v¨n 1 biÓu ®¹t néi dung g× ? Đã cã ph¶i là v¨n b¶n biÓu c¶m kh«ng? Nhãm 2 : Đo¹n v¨n 2 biÓu ®¹t néi dung g× ? Đã cã ph¶i là v¨n b¶n biÓu c¶m kh«ng? Nhãm 3 : Cã ý kiÕn cho r»ng: t×nh c¶m, c¶m xóc trong v¨n b¶n biÓu c¶m ph¶i thÊm nhuÇn t tëng nh©n v¨n. Qua hai ®o¹n v¨n trªn, em cã t¸n thµnh víi ý kiÕn ®ã kh«ng ?
7. TiÕt 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m §o¹n v¨n 1 §o¹n v¨n 2 Th¶o th¬ng nhí ¬i ! Míi ngµy Trªn ®µi, mét ngêi con g¸i nµo ®ã võa h¸t mé bµi d©n ca nµo Th¶o cßn ngåi chung mét bµn cña ®Êt níc ta trong ®ªm khuya. B©y giê tÊt c¶ im lÆng råi, víi Hång, Minh, Ngäc, thÕ mµ nay , giät sao ngoµi khung cöa ®äng l¹i, ®øng im, kh«ng nh¸y Th¶o ®· theo cha mÑ vµo Thµnh n÷a, ®ªm ®· ®i vµo chiÒu s©u, mµ vÉn cßn nghe ©m vang phè Hå ChÝ minmh, ®Ó bä m×nh m·i giäng h¸t cña ngêi con g¸i lóc n·y. Mét giäng h¸t d©n xiÕt bao mong nhí. Th¶o cã nhí ca, ng©n nga b¸t ng¸t nh c¸nh cß trªn ®ång lóa miÒn Nam nh÷ng lÇn chóng m×nh d¹o hå T©y, ch¹y tíi ch©n trêi, cã lóc rôt rÌ, e thÑn nh khãe m¾t ngêi yªu ïng chíi Thñ LÖ, cïng tham quan míi gÆp, cã lóc tinh nghÞch , duyªn d¸ng nh nh÷ng ®«i Ao Vua ? Th¶o cã cßn nhí mét lÇn ch©n tho¨n tho¾t g¸nh lóa ch¹y trªn nh÷ng con ®êng lµng m×nh èm dµi, Th¶o chÐp bµi cho trén lÉn bãng tre vµ bãng n¾ng m×nh ? - > BiÓu ®¹t nçi nhí b¹n. - > BiÓu đạt t×nh c¶m g¾n bã víi quª h¬ng, ®Êt níc. - Là những tình cảm đẹp, thấm nhuần tư tưởng nhân văn.
8. Tuần 5 Tiết 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m
9. TiÕt 20 t×m hiÓu chung vÒ v¨n biÓu c¶m §o¹n v¨n 1 §o¹n v¨n 2 Th¶o th¬ng nhí ¬i ! Míi ngµy Trªn ®µi, mét ngêi con g¸i nµo ®ã võa h¸t mé bµi d©n ca nµo Th¶o cßn ngåi chung mét bµn cña ®Êt níc ta trong ®ªm khuya. B©y giê tÊt c¶ im lÆng råi, víi Hång, Minh, Ngäc, thÕ mµ nay , giät sao ngoµi khung cöa ®äng l¹i, ®øng im, kh«ng nh¸y Th¶o ®· theo cha mÑ vµo Thµnh n÷a, ®ªm ®· ®i vµo chiÒu s©u, mµ vÉn cßn nghe ©m vang phè Hå ChÝ minmh, ®Ó bä m×nh m·i giäng h¸t cña ngêi con g¸i lóc n·y. Mét giäng h¸t d©n xiÕt bao mong nhí. Th¶o cã nhí ca, ng©n nga b¸t ng¸t nh c¸nh cß trªn ®ång lóa miÒn Nam nh÷ng lÇn chóng m×nh d¹o hå T©y, ch¹y tíi ch©n trêi, cã lóc rôt rÌ, e thÑn nh khãe m¾t ngêi yªu ïng chíi Thñ LÖ, cïng tham quan míi gÆp, cã lóc tinh nghÞch , duyªn d¸ng nh nh÷ng ®«i Ao Vua ? Th¶o cã cßn nhí mét lÇn ch©n tho¨n tho¾t g¸nh lóa ch¹y trªn nh÷ng con ®êng lµng m×nh èm dµi, Th¶o chÐp bµi cho trén lÉn bãng tre vµ bãng n¾ng m×nh ? - > BiÓu ®¹t nçi nhí b¹n - > BiÓu đạt t×nh c¶m g¾n bã víi quª h- ¬ng, ®Êt níc. - Th«ng qua c¸c tõ ngữ biÓu - th«ng qua viÖc kÓ, miªu t¶ tiÕng h¸t c¶m : Th¬ng nhí, xiÕt bao mong trªn ®µi trong ®ªm khuya nhí, nhớ. = > BiÓu cảm trùc tiÕp = > BiÓu cảm gi¸n tiÕp
10. Bài tập 1: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết đoạn nào là văn biểu cảm. Vì sao? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm của đoạn văn ấy. a. Hải đường: loài cây nhỡ, họ chè, lá dày. Mặt trên bóng, mép có nhiều răng, cưa. Hoa mọc từ 1 đến 3 đoá ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài, tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp tết âm lịch, đẹp, không thơm. Thường trồng làm cảnh. (Theo từ điển Bách Khoa nông nghiệp) b. Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đường trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trước tấm bình phong cổ, rộ lên hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới như một lời chào hạnh phúc. Nhìn gần, hải đường có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn không thích cái lối văn hoa của các nhà nho cứ muốn tôn xưng hoa hải đường bằng hình ảnh của những người đẹp vương giả. sự thực ở nước ta hải đường đâu phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống khắp các vườn dân, cả đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khỏe, sống lâu nên cội cành thường sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dã như cây chè đất đỏ. Hoa hải đường rạng rỡ, nồng nàn, nhưng không có vẻ gì là yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum như muốn phong lại cái nụ cười má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xưa, lần đầu từ miền Nam ra Bắc lên Đền Hùng, tôi ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đường nở đỏ núi Nghĩa Lĩnh. (Theo Hoàng Phủ Ngọc Tường, Hoa trái quanh tôi)
11. Đáp án: Bài tập 1: - Đoạn a không phải là văn biểu cảm vì nó chỉ tả, kể thuần túy về hoa hải đường dưới góc độ khoa học như một định nghĩa. - Đoạn b là văn biểu cảm vì đoạn văn tả hoa để bộc lộ cảm xúc Bài tập 2: Bài Nội dung biểu cảm Sông núi nước Nam Tù hµo khẳng định chủ quyền, lãnh thổ của đất nước. Nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc trước mọi kẻ thù xâm lược Phò giá về kinh Thể hiện hào khí chiến thắng của quân dân ta và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc
12. Bài tập củng cố Bài tập 1: V¨n b¶n “ cổng trường mở ra” thuộc phương thức biểu đạt nào? A. Tự sự B. Miêu tả C. Biểu cảm D. Nghị luận Bài tập 2: vì sao em biết văn b¶n“ cổng trường mở ra” thuộc phương thức biểu đạt mà em đã chọn? A. Vì văn bản tái hiện trạng thái sự vật con người B. Vì văn bản trình bày diễn biến sự việc C. Vì văn bản nêu ý kiến đánh giá bàn luận D. Vì văn bản bày tỏ tình cảm, cảm xúc
13. Híng dÉn häc bµi • Học thuộc lòng ghi nhớ, làm bài tập 3. SGK/ 74 • Soạn bài “Đặc điểm văn bản biểu cảm”.