Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết số 89: Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết số 89: Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp)

1. c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù giê th¨m líp
2. KiÓm tra bµi cò: ?Trạng ngữ có những đặc điểm gì? Xác định trạng ngữ trong các câu sau? a.Trước mặt cô giáo, con đã thiếu lễ độ với mẹ. b.Vào đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được. c.Bằng chiếc xẻng nhỏ, Nam xúc hết đống cát ĐÁP ÁN: -Về ý nghĩa: Thªm vµo c©u ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian, n¬i chèn, nguyªn nh©n, môc ®Ých, ph¬ng tiÖn c¸ch thøc diÔn ra sù viÖc nªu trong c©u. -VÒ h×nh thøc: Tr¹ng ng÷ cã thÓ ®øng ë ®Çu c©u cuèi c©u hay gi÷a c©u. Gi÷a tr¹ng ng÷ víi chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ thêng cã mét qu·ng nghØ khi nãi hoÆc mét dÊu phÈy khi viÕt. a. Trước mặt cô giáo b. Vào đêm trước ngày khai trường của con c. Bằng chiếc xẻng nhỏ
3. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u (TiÕp) I. C«ng dông cña tr¹ng ng÷: ? X¸c ®Þnh thµnh phÇn tr¹ng ngữ trong c¸c vÝ dô díi ®©y? *.VÝ dô: X¸c ®Þnh thµnh phÇn tr¹ng ng÷ a. Nhng t«i yªu mïa xu©n nhÊt lµ vµo  (1) Thêng thêng, vµo kho¶ng kho¶ng sau ngµy r»m th¸ng giªng[ ] ®ã: Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian ThThêngêng th êng,thêng, vµo vµo kho¶ng kho¶ng ®ã ®ã , trêi ®· hÕt nåm, ma xu©n b¾t ®Çu thay thÕ cho m- (2)S¸ng dËy:Tr¹ng ng÷ chØ thêi a phïn, kh«ng cßn lµm cho nÒn trêi ®ïng ®ôc nh gian. mµu pha lª mê. S¸ngS¸ng dËy, n»mdËy, dµi nh×n ra cöa (3)Trªn giµn hoa lÝ:Tr¹ng ng÷ sæ thÊy nh÷ng vÖt xanh t¬i hiÖn ë trªn trêi, m×nh chØ n¬i chèn c¶m thÊy r¹o rùc mét niÒm vui s¸ng sña. Trªn (4)ChØ ®é t¸m chÝn giê s¸ng: Trªngiµn hoagiµn lÝ, hoa vµi lÝ con, ong siªng n¨ng ®· bay ®i kiÕm Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. nhÞ hoa. ChØ ®ộ t¸mChØ chÝn ®é t¸m giê chÝns¸ng, giê s¸ng, (5)Trªn nÒn trêi trong: Tr¹ng trªntrªn nÒn nÒn trêi trêi trong trong trong cã nh÷ng lµn s¸ng hång ng÷ chØ n¬i chèn hång rung ®éng nh c¸nh ve con míi lét. (6)VÒ mïa ®«ng:Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. (Vò B»ng) b. VÒVÒ mïamïa ®«ng®«ng, l¸ bµng ®á nh mµu ®ång hun.
4. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I. C«ng dông cña tr¹ng ng÷: ?Cã nªn lîc bá tr¹ng ng÷ trong *.VÝ dô:X¸c ®Þnh thµnh phÇn tr¹ng ng÷ (1) Thêng thêng, vµo kho¶ng ®ã: Tr¹ng ng÷ hai c©u trªn kh«ng? V× sao? chØ thêi gian ? Trạng ngữ có công dụng gì trong câu? a. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào (2)S¸ng dËy:Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. khoảng sau ngày rằm tháng giêng [ ] (3)Trªn giµn hoa lÝ:Tr¹ng ng÷ chØ n¬i chèn , trời đã hết nồm,mưa xuân bắt (4)ChØ ®é t¸m chÝn giê s¸ng: Tr¹ng ng÷ đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm chØ n¬i chèn. cho nền trời đùng đục như màu pha lê (5)Trªn nÒn trêi trong: Tr¹ng ng÷ chØ n¬i chèn mờ ,nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những (6)VÒ mïa ®«ng: Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. vệt xanh tươi hiện ở trên trời,mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa .,vài  ->Bổ sung những thông tin về thời gian,địa con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. điểm làm cho câu miêu tả chính xác, đầy đủ , những làn sáng hồng hồng rung động -> Trạng ngữ 1,3,4,5 tạo liên kết cho câu, như cánh con ve mới lột. đoạn văn (Vũ Bằng)  *. Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: b. .,lá bàng đỏ như màu đồng hun. -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu => Kh«ng cã sù liªn kÕt c©u, diÔn ®¹t trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính xác lñng cñng, rêi r¹c, kh«ng m¹ch l¹c. Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cho văn bản
5. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: Ghi nhí: Tr¹ng ng÷ cã nh÷ng c«ng dông sau: -X¸c ®Þnh hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn diÔn ra sù viÖc nªu trong c©u, gãp phÇn lµm cho néi dung cña c©u ®îc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. -Nèi kÕt c¸c c©u, c¸c ®o¹n víi nhau, gãp phÇn lµm cho ®o¹n v¨n, bµi v¨n ®îc m¹ch l¹c
6. Bài tập nhanh ? Gọi tên và nêu công dụng các trạng ngữ trong đoạn văn sau:: “ Trong cái vỏ xanh xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm,phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời ” (Thạch Lam) -Trong cái vỏ xanh xanh kia, dưới ánh nắng:Trạng ngữ chỉ nơi chốn. -Vì cái chất quý trong sạch của Trời:Trạng ngữ chỉ nguyên nhân
7. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: ? C©u in ®Ëm díi ®©y cã *.Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: gi ®Æc biÖt? -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính a. Ngêi ViÖt Nam ngµy nay cã lÝ do ®Çy xác ®ñ vµ v÷ng ch¾c ®Ó tù hµo víi tiÕng nãi Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cña m×nh.Vµ ®Ó tin tëng h¬n n÷a vµo cho văn bản t¬ng lai cña nã. - Lµ mét c©u, kh«ng cã chñ ngữ vµ II.Tách trạng ngữ thành câu riêng: vÞ ngữ *.VÝ dô: Quan s¸t c©u in ®Ëm vµ nhËn - Bæ sung th«ng tin cho c©u thø xÐt: nhÊt vÒ môc ®Ých, lµ tr¹ng ngữ chØ môc ®Ých. a. Vµ ®Ó tin tëng h¬n n÷a vµo t¬ng lai cña nã ?.Tác dụng của việc tách trạng ngữ -> NhÊn m¹nh ý. thứ hai của câu thành một câu riêng? -> Nhấn mạnh ý.
8. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: ? Quan sát ví dụ b,c,d và nhận xét *.Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: tác dụng cña c©u in đËm trong ví dụ sau? -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính xác b. Nhân dân ta có truyền thống tôn sư trọng đạo, luôn đề cao vai trò của - Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cho văn bản người thầy trong cuộc sống của mọi II.Tách trạng ngữ thành câu riêng: người *. Ví dụ: Nhưng trong cuộc sống, muốn ÷ a.Vµ ®Ó tin tëng h¬n n a vµo t¬ng lai cña nã thành đạt, Con người còn phải học -> NhÊn m¹nh ý. tập mọi nơi, mọi lúc, học ở bất cứ ai  b. Nhưng trong cuộc sống, muốn thành đạt có những điều đáng học . c. N¨m 72. (Nguyễn Thanh Tú) d. c. Bè ch¸u ®· hi sinh. N¨m 72. -> b.Chuyển ý. d. c.ThÓ hiÖn tình huèng cô thÓ. -> b.Chuyển ý. c.ThÓ hiÖn tình huèng cô thÓ. d. Béc lé c¶m xóc nhÊt ®Þnh. d. Béc lé c¶m xóc nhÊt ®Þnh. *. Kết luận: ?Tác dụng của việc tách trạng ngữ  -Nhấn mạnh ý,chuyển ý,thể hiện tình huống thành câu riêng vµ khi trình bµy t¸c cảm xúc. dông ®ã tr¹ng ngữ thêng ®óng vÞ trÝ -Thường đứng cuối câu. nµo trong c©u?
9. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: *.Ví dụ: *.Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính xác - Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cho văn bản II.Tách trạng ngữ thành câu riêng: *. Kết luận: -Thường đứng cuối câu. -Nhấn mạnh ý,chuyển ý,thể hiện tình huống cảm xúc. Ghi nhí Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống ,cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ, đặc biệt là trạng ngữ đứng cuối câu thành những câu riêng.
10. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: *.Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính xác - Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cho văn bản II.Tách trạng ngữ thành câu riêng: *. Kết luận: -Nhấn mạnh ý,chuyển ý,thể hiện tình huống cảm xúc. - Thường đứng cuối câu. III. LuyÖn tËp: 1. Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau: a. KÕt hợp nh÷ng bµi nµy l¹i, ta ®îc chiªm ngìng mét bøc ch©n dung tinh thÇn tù ho¹ rÊt râ nÐt vµ sinh ®éng cña nhµ th¬. ë lo¹i bµi thø nhÊt, ngêi ta thÊy trong nhµ th¬ Hå ChÝ Minh cã nhµ b¸o NguyÔn ¸i Quèc hÕt søc s¾c s¶o trong bót ph¸p kÝ sù, phãng sù vµ nghÖ thuËt ch©m biÕm. ë lo¹i bµi thø hai, ta l¹i thÊy ë nhµ th¬ c¸ch m¹ng sù nèi tiÕp truyÒn thèng thi ca l©u ®êi cña Ph¬ng §«ng, cña d©n téc, tõ LÝ B¹ch, §ç Phñ ®Õn NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm, NguyÔn Du, NguyÔn KhuyÕn (NguyÔn §¨ng M¹nh) +> Ở loại bài thứ nhất, ở loại bào thứ hai: Trạng ngữ chỉ trình tự các lập luận. KÕt hîp nh÷ng bµi nµy l¹i: Tr¹ng ng÷ chØ ph¬ng thøc.
11. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ: *.Ví dụ: *.Kết luận: Công dụng của trạng ngữ: -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu,làm cho nội dung của câu dầy đủ,chính xác - Nối kết các câu, các đoạn với nhau tạo mạch lạc cho văn bản II.Tách trạng ngữ thành câu riêng: *. Ví dụ: *. Kết luận: -Nhấn mạnh ý,chuyển ý,thể hiện tình huống cảm xúc. - Thường đứng cuối câu. III. LuyÖn tËp 1. Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau: b. Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ .Lần đầu tiên chạp chững bước đi, bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không ? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì [ ]. Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa- xtô chỉ là một học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp. (Theo Trái tim của điều kì diệu) +> Đã bao lần .Lần đầu tiên chập chững Lần đầu tiên tập bơi Lần đầu tiên chơi bóng bàn Lúc còn học phổ thông Về môn Hóa : Trạng ngữ chỉ trình tự của các lập luận.
12. TiÕt 89: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u I.Công dụng của trạng ngữ II. Tách trạng ngữ thành câu riêng: III. LuyÖn tËp 2.ChØ ra nh÷ng trêng hîp t¸ch tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng trong c¸c chuçi c©u díi ®©y vµ nªu t¸c dông cña chóng. b. Bèn ngêi lÝnh ®Òu cói ®Çu, tãc xo· gèi. Trong lóc tiÕng ®ên vÉn kh¾c kho¶i v¼ng lªn nh÷ng ch÷ ®ên li biÖt, bån chån. ( Anh §øc) §¸p ¸n: Tr¹ng ng÷ ®îc t¸ch: Trong lóc bån chån. =>NhÊn m¹nh t×nh huèng ë c©u thø nhÊt.
13. Tiết 89: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU I.Công dụng của trạng ngữ II. Tách trạng ngữ thành câu riêng: III. LuyÖn tËp 3. Viết một đoạn văn ngắn tr×nh bµy suy nghÜ cña em vÒ sù giµu ®Ñp cña tiếng viÖt. Chỉ ra các trạng ngữ và giải thích vì sao cần thêm trạng ngữ trong những trường hợp ấy.
14. Hoàn thành sơ đồ hình cây sau: Tr¹ng ngỮ ®Æc ®iÓm T¸c dông C¸c lo¹i Tr¹ng ngỮ -VÒ ý nghÜa tr¹ng ngữ ®îc thªm vµo c©u ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian, n¬i chèn, nguyªn nh©n, môc ®Ých, -Tạo liên kết cho câu,cho đoạn văn. ph¬ng tiÖn, c¸ch thøc diÔn ra -Xác định hoàn cảnh,điều kiện diễn Trạng ngữ chỉ nơi chốn ra sự việc nêu trong câu làm cho sù viÖc nªu trong c©u . Trạng ngữ chỉ thời gian nội dung câu chính xác,đầy đủ -VÒ hình thøc tr¹ng ngữ cã thÓ Trạng ngữ chỉ nguyên nhân ®øng®Çu c©u, cuèi c©u hay gi· Trạng ngữ chỉ mục đích -Khi tách thành câu riêng:Nhấn mạnh Trạng ngữ chỉ phương tiện c©u;gi÷ tr¹ng ngữ víi chñ ngữ ý,chuyển ý,thể hiện những tình Trạng ngữ chỉ cách thức Vµ vÞ ngữ thêng cã mét qu·ng huốngcảm xúc cảm xúc nhất định nghÜ khi nãi hoÆc mét dÊu phÈy khi viÕt.
15. Về nhà: - Nắm lại nội dung bài học. Hoàn thành bài tập 3 (SGK). - Nắm lại lý thuyết về phương pháp lập luận trong bài văn chứng minh. - Đọc và soạn bài: Cách làm bài văn lập luận chứng minh.