Bài giảng Ngữ văn khối 7 - Tiếng Việt: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn khối 7 - Tiếng Việt: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

1. KIỂM TRA BÀI CŨ 1.Thế nào là câu chủ động? Thế nào là câu bị động ? Hãy xác định câu chủ động, câu bị động trong hai câu sau? a. Em đặt cuốn sách trên bàn. b. Cuốn sách được đặt trên bàn.
2. I. CÁCH CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG 1. Ví dụ 1: SGK / 64 a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. ND: cùng miêu tả một sự việc. - Giống nhau Hai câu đều là câu bị động. Không có chủ thể của hoạt động được nói tới . - Khác nhau : Về hình thức : câu a có dùng từ "được", câu b không dùng từ "được". 5
3. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống CTHĐ HĐ ĐTHĐ từ hôm “hoá vàng.” (Câu chủ động) a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ ĐTHĐ HĐ xuống từ hôm “hoá vàng”. (Câu bị động.) b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm ĐTHĐ HĐ “hoá vàng”. (Câu bị động.)
4. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống CTHĐ HĐ ĐTHĐ từ hôm “hoá vàng.” (Câu chủ động) a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được (người ta) hạ ĐTHĐ xuống từ hôm “hoá vàng”. (Câu bị động.) CTHĐ HĐ b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm ĐTHĐ HĐ “hoá vàng”. (Câu bị động.)
5. CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG(TT) I.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: Sơ đồ chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: *Cách 1: Câu chủ động: CTHĐ HĐ ĐTHĐ Câu bị động: ĐTHĐ được / bị (CTHĐ) HĐ *Cách 2: Câu chủ động: CTHĐ HĐ ĐTHĐ Câu bị động: ĐTHĐ HĐ .
6. Bài tập nhanh Chuyển câu chủ động sau thành câu bị động theo hai cách Em mượn quyển truyện này ở thư viện. -> Quyển truyện này được em mượn ở thư viện. -> Quyển truyện này mượn ở thư viện.
7. Ví dụ 2: SGK/ 64 a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi. b. Tay em bị đau. Hai câu này tuy có dùng từ “bị” và “được” nhưng không phải là câu bị động. Vì “ Bạn em” và “ Tay em” là chủ thể của hoạt động và ta không thể chuyển đổi thành: - Giải nhất được bạn em trong kì thi học sinh giỏi. - Đau bị tay. Câu có từ “ bị” và từ “được” là câu bị động nếu từ hoặc cụm từ đứng trước “ bị” hoặc “ được “ là đối tượng của hoạt động được nói đến trong câu. Ví dụ: Con chuột bị con mèo đuổi. ĐTHĐ
8. 2.Ghi nhớ: SGK/64 *Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hoặc được vào sau từ (cụm từ) ấy. - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu. *Không phải câu nào có từ bị, được cũng là câu bị động.
9. a. Nam đã rời sân ga cách đây một giờ. b. Nam giống bố. Có thể chuyển những câu trên thành câu bị động được không? Vì sao? Không thể chuyển thành câu bị động được vì các câu trên không có đối tượng của hoạt động. Ta không thể nói: a. Sân ga đã bị/ được Nam rời cách đây một giờ. b. Bố bị/ được Nam giống. LƯU Ý: - Không phải bất kì câu chủ động nào cũng đều có thể chuyển sang câu bị động tương ứng. II. LUYỆN TẬP
10. BT1: ChuyÓn ®æi mçi c©u chñ ®éng dưíi ®©y thµnh hai c©u bÞ ®éng theo hai kiÓu kh¸c nhau. a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. -> Ngôi chùa ấy được ( một nhà sư vô danh) xây từ thế kỉ XIII. -> Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim. -> Tất cả cánh cửa chùa được (người ta) làm bằng gỗ lim. - >Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim. c. Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào. -> Con ngựa bạch được / bị (chàng kị sĩ) buộc bên gốc đào. -> Con ngựa bạch buộc bên gốc đào. d. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. -> Một lá cờ đại được dựng ở giữa sân. -> Một lá cờ đại dựng ở giữa sân.
11. Bài tập 2. Chuyển đổi câu chủ động cho dưới đây thành hai câu bị động: một câu dùng từ được và một câu dùng từ bị. So sánh sắc thái nghĩa của hai câu có gì khác nhau. a. Thầy giáo phê bình em. b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi. c. Trào lưu đô thị hoá đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn.
12. Bài tập 2. Chuyển đổi câu chủ động cho dưới đây thành hai câu bị động: một câu dùng từ được và một câu dùng từ bị. So sánh sắc thái nghĩa của hai câu có gì khác nhau. a. Thầy giáo phê bình em. - Em được thầy giáo phê bình. -> sắc thái tích cực - Em bị thầy giáo phê bình. -> sắc thái tiêu cực b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi. - Ngôi nhà ấy được người ta phá đi. -> sắc thái tích cực - Ngôi nhà ấy bị người ta phá đi. -> sắc thái tiêu cực c.Trào lưu đô thị hoá đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn. - Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hoá thu hẹp. -> sắc thái tiêu cực - Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hoá thu hẹp. -> sắc thái tích cực
13. QUAN SÁT CÁC HÌNH SAU, ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG, BỊ ĐỘNG PHÙ HỢP Người ta trồng cây phượng ở bờ hồ. -> Cây phượng được (người ta) trồng ở bờ hồ. -> Cây phượng trồng ở bờ hồ.
14. Bác sĩ khám bệnh cho em bé ở phòng khám. -> Em bé được bác sĩ khám bệnh ở phòng khám. ->Em bé khám bệnh ở phòng khám.
15. . Cô giáo dạy em học ở trên lớp. -> Em được (cô giáo) dạy học ở trên lớp. -> Em được dạy học ở trên lớp.
16. XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG CCĐ: Bác Hồ chăm sóc cây. CBĐ: Cây được Bác Hồ chăm sóc CBĐ: Cây được chăm sóc
17. XEM HÌNH ĐẶT CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG CBĐ: Con chuột bị con CCĐ: Con mèo vồ con chuột. mèo vồ. CBĐ: Con chuột bị vồ.
18. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC * Học bài vừa học + Khái niệm câu chủ động và câu bị động. + Nắm được cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. + Làm bài tập 3 còn lại. * Chuẩn bị bài: DÙNG CỤM C-V ĐỂ MỞ RỘNG CÂU