Bài giảng Sinh học lớp 11 - Bài 27: Cảm ứng ở động vật (Tiếp theo) - Năm học 2018-2019 - Trần Thị Hảo

Nội dung text: Bài giảng Sinh học lớp 11 - Bài 27: Cảm ứng ở động vật (Tiếp theo) - Năm học 2018-2019 - Trần Thị Hảo

1. NĂM HỌC: 2018- 2019  GV: Trần Thị Hảo
2. KIỂM TRA BÀI CŨ - Nêu hình thức cảm ứng ở thuỷ tức và gián? + Thủy tức có hình thức cảm ứng toàn thân. + Gián có hình thức cảm ứng cục bộ tại các hạch thần kinh. - Hình thức cảm ứng nào tiến hóa hơn?Vì sao? Hình thức cảm ứng của gián tiến hóa hơn vì: Thủy tức phản ứng toàn thân nên tiêu tốn nhiều năng lượng. Gián phản ứng cục bộ nên tiêu tốn ít năng lượng.
3. NỘI DUNG: III. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống
4. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống Tại sao gọi hệ thần kinh ở người là hệ thần kinh dạng ống ? Hệ thần kinh dạng ống có những thành phần cấu tạo nào?
5. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống - Một số lượng lớn tế bào thần kinh tập trung lại thành ống nằm ở phía lưng. Bao gồm: + Thần kinh trung ương: Não Gồm 5 phần: - Bán cầu đại não - Não trung gian - Não giữa - Tiểu não - Hành não Tủy sống + Thần kinh ngoại biên Dây thần kinh Hạch thần kinh
6. Não Tủy sống
7. Dây TK não Dây TK tủy Các hạch TK
8. Điền tên các bộ phận của hệ thần kinh dạng ống vào các ô hình chữ nhật dưới đây: Não Tủy sống Hạch thần kinh Dây thần kinh * Nhận xét: Tổ chức thần kinh dạng ống chia thành nhiều bộ phận, mỗi bộ phận thực hiện những chức năng khác nhau nhờ đó các hoạt động của động vật ngày càng hoàn thiện, đa dạng, chính xác hơn
9. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống - Mọi hoạt động của động vật có HTK đều được thực hiện nhờ cơ chế phản xạ. Hãy lấy các ví dụ về phản xạ? Chạm phải vật nóng Rụt tay lại Chim, thú thời tiết lạnh Xù lông Gõ xoong và cho gà ăn nhiều lần Gõ xoong Gà về Qua ngã tư thấy đèn đỏ vội dừng xe trước vạch kẻ. Phản xạ gặp chó dại thì tránh ra chỗ khác.
10. Phân tích ví dụ: Chạm phải vật nóng Rụt tay lại Có mấy bộ phận tham gia vào việc thực hiện phản xạ?
11. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống Các bộ phận tham gia thực hiện phản xạ: 1. Bộ phận tiếp nhận kích thích (Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm) 2. Bộ phận phân tích và tổng hợp Cung phản xạ kích thích (Hệ thần kinh) 3. Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến )
12. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống Có mấy loại phản xạ, đó là những phản xạ nào? Có 2 loại phản xạ: - Phản xạ không điều kiện: + Mang tính bẩm sinh, di truyền. + Do một số tế bào TK nhất định tham gia - Phản xạ có điều kiện (phản xạ học được): + Được hình thành trong quá trình sống, mang tính mềm dẻo, không di truyền. + Do một số lượng lớn tế bào TK tham gia, đặc biệt có sự tham gia tế bào vỏ não.
13. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống Cấu tạo của hệ thần kinh có liên quan như thế nào đến việc thực hiện phản xạ ở động vật? Động vật có hệ thần kinh càng phức tạp thì : -Số lượng phản xạ? -Tính chính xác, tiêu phí năng lượng? -Hình thức phản ứng? -Số lượng nơron?
14. 3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống a. Cấu trúc của hệ thần kinh dạng ống b. Hoạt động của hệ thần kinh dạng ống Phản xạ không điều kiện Phản xạ có điều kiện - Bẩm sinh, có tính chất bền vững. - Hình thành trong quá trình sống, không bền vững, dễ mất. - Di truyền, mang tính chủng loại. - Không di truyền, mang tính cá thể. -Trung ương: trụ não, tuỷ sống. -Trung ương: có sự tham gia của vỏ não. -Số lượng hạn chế - Số lượng không hạn chế. -Chỉ trả lời những kích thích -Trả lời các kích thích bất kì được tương ứng. kết hợp với kích thích không điều kiện.
15. S Ví dụ PXKĐK PXCĐK T T 1. Tay chạm phải vật nóng, rụt tay ✓ lại 2. Đi nắng, mặt đỏ gay, mồ hôi vả ra ✓ 3. Qua ngã tư thấy đèn đỏ vội dừng ✓ xe trước vạch kẻ. Trời rét, môi tím tái,người run 4. ✓ cầm cập,sởn gai ốc. Gió mùa đông bắc về, nghe tiếng 5. gió rítqua khe cửa chắc trời lạnh ✓ lắm,tôi vội mặc áo len đi học. 6. Chẳng dại gì mà chơi/đùa với lửa ✓ 7. Gõ xoong và cho gà ăn nhiều lần, lần sau gõ xoong→ gà về ✓
16. Phân tích ví dụ: Giả sử bạn đang đi chơi, bất ngờ gặp một con chó dại ngay trước mặt. 1. Bạn sẽ có phản ứng (hành động) gì? 2. Hãy cho biết bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận xử lí thông tin và quyết định hành động, bộ phận thực hiển của phản xạ tự vệ khi gặp chó dại 3. Hãy ghi lại tất cả những suy nghĩ diễn ra trong đầu của bạn khi đối phó với chó dại 4. Đây là phản xạ không điều kiện hay là phản xạ có điều kiện? Tại sao?
17. + Có thể có các hành động như: bỏ chạy, đứng im, tìm gậy để đánh đuổi, nhặt gạch hoặc đá để ném + Bộ phận tiếp nhận kích thích là mắt, bộ phận điều khiển hành động là não, bộ phận thực hiện là cơ chân, tay. + Các suy nghĩ diễn ra trong đầu như: nên làm thế nào bây giờ, chó dại có virut gây bệnh dại, nếu bị cắn có thể chết, nên bỏ chạy hay nên chống lại, nếu bỏ chạy chó sẽ đuổi + Đây là phản xạ có điều kiện vì phải qua học tập rút kinh nghiệm mới biết được chó dại có biểu hện như thế nào, dựa vào kinh nghiệm đã có mà mỗi người có cách xử lí khác nhau.
18. CỦNG CỐ HỆ TK LƯỚI HỆ TK CHUỖI HỆ TK HẠCH HỆ TK ỐNG TIẾN HOÁ TRONG HỆ THẦN KINH
19. HỆ THẦN KINH CÓ SỰ TẬP TRUNG DẦN Chưa có hệ thần kinh ở Cảm ứng bằng sự co rút động vật nguyên sinh của chất nguyên sinh Thần kinh dạng lưới ở Phản ứng toàn thân, ruột khoang thiếu chính xác. Thần kinh dạng Phản ứng định khu, chuỗi hạch ở giun thiếu chính xác. Hệ thần kinh tập trung Phản ứng định khu, thành 3 khối: hạch não, chính xác hơn. hạch ngực, hạch bụng(sâu bọ) Phản ứng chính xác, Thần kinh dạng ống mau lẹ, phức tạp.
20. Câu hỏi trắc nghiệm 1. Cảm ứng ở động vật là khả năng cơ thể a.a phản ứng lại các kích thích của môi trường để tồn tại và phát triển b. phản ứng lại các kích thích của môi trường một cách gián tiếp c. phản ứng tức thời các kích thích của môi trường để tồn tại và phát triển d. cảm nhận các kích thích của môi trường
21. 2- Trong các nhóm động vật sau nhóm nào có hệ thần kinh dạng ống a. Cá, đĩa phiến, giun dẹt, côn trùng b. Lưỡng cư, côn trùng, chim, thú c.c Cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú d. Lưỡng cư, bò sát, thuỷ tức, chim, thú.
22. 3. Hệ thần kinh dạng ống gồm a.a thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên b. não bộ và dây thần kinh não c. tuỷ sống và dây thần kinh tuỷ d. não bộ và tuỷ sống
23. BÀI TẬP VỀ NHÀ - Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa. - Trình bày hướng tiến hoá trong hệ thần kinh và cảm ứng của động vật? - Đọc trước bài 28 “Điện thế nghỉ”.
24. XIN CHAÂN THAØNH CAÛM ÔN CHÚC CÁC EM HỌC TỐT minhhaoas@gmail.com