Chuyên đề Giúp các em hứng thú với tiết dạy Lịch sử địa phương 7

Nội dung text: Chuyên đề Giúp các em hứng thú với tiết dạy Lịch sử địa phương 7

1. “ GIÚP CÁC EM HỨNG THÚ VỚI TIẾT DẠY LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG 7” Người thực hiện: Trần Đắc Công PHẦN 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG LỚP 7 I. Khái niệm: - Địa phương là những vùng đất nhất định nằm trong một quốc gia có những sắc thái đặc thù riêng, là một bộ phận cấu thành đất nước. Khái niệm “địa phương” có thể hiểu theo hai khía cạnh cụ thể và trừu tượng. Với nghĩa thứ nhất, có thể gọi địa phương là những đơn vị hành chính như các xã, huyện, tỉnh, thành phố. Với nghĩa thứ hai, có thể gọi “địa phương” là những vùng đất nhất định được hình thành trong lịch sử, có ranh giới tự nhiên để phân biệt với vùng đất khác, ví dụ: miền Nam, miền Bắc, khu vực Tây Bắc, Việt Bắc...Có ý kiến quan niệm theo cách đơn giản là: tất cả những gì không phải là của “Trung ương” hay “Quốc gia” đều được coi là địa phương. - Lịch sử địa phương Từ nhận thức như vậy, ta có thể hiểu được lịch sử địa phương cũng chính là lịch sử của các làng, xã, huyện, tỉnh hay khu vực, vùng, miền. Lịch sử địa phương còn bao hàm ý nghĩa lịch sử của các đơn vị sản xuất, chiến đấu, các trường học, cơ quan, xí nghiệp...Xét về yếu tố địa lý, các đơn vị đó đều gắn với một địa phương nhất định, song nội dung của nó mang tính kỹ thuật, chuyên môn do vậy có thể xếp nó vào dạng lịch sử chuyên ngành. Như vậy, bản thân lịch sử địa phương rất đa dạng, phong phú cả về nội dung và thể loại. - Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy lịch sử địa phương ở Lớp 7 là cách giải quyết thông qua giảng dạy để nâng cao chất lượng tiếp thu lịch sử địa phương ở học sinh lớp 7. II. Mối quan hệ 3
2. - Mối quan hệ giữa lịch sử dân tộc và lịch sử địa phương Đây là mối quan hệ biện chứng không thể tách rời, nằm trong cặp phạm trù “Cái chung và cái riêng”. Tri thức lịch sử địa phương là biểu hiện cụ thể, sinh động, đa dạng các tri thức lịch sử dân tộc. Lịch sử địa phương là bộ phận cấu thành lịch sử dân tộc, nhưng không phải là kết quả của phép cộng các cuốn lịch sử địa phương. Lịch sử dân tộc được hình thành trên nền tảng khối lượng tri thức lịch sử địa phương đã được khái quát hóa và tổng hợp ở mức độ cao. III. Cơ sở thực tiễn : 1. Thực trạng chất lượng giảng dạy lịch sử địa phương hiện nay * Chất lượng giảng dạy lịch sử địa phương trong nhà trường hiện nay - Các nội dung hoạt động sau đây đã được thường xuyên tổ chức thực hiện + Thuyết trình các nội dung về lịch sử địa phương + Cung cấp các tài liệu về lịch sử địa phương - Các hoạt động sau đây ( do điều kiện thực tế của từng trường, lớp) ít được tổ chức thực hiện một cách thường xuyên: + Chăm sóc các di tích lịch sử + Hoạt động nhân đạo từ thiện, đền ơn đáp nghĩa với buôn cách mạng, anh hùng liệt sĩ, Mẹ Việt Nam anh hùng. + Thưởng thức, sinh hoạt văn hoá, văn nghệ với chủ đề liên quan lịch sử địa phương. + Trò chơi giải trí - Các nội dung hoạt động sau đây được học sinh yêu thích, song ít được tổ chức thực hiện: + Tham quan các di tích cách mạng, buôn cách mạng + Tổ chức bài học tại địa phương, trong nhà bảo tàng, phòng truyền thống + Nói chuyện thời sự, chính trị, văn hoá, xã hội liên quan địa phương 4
3. + Thảo luận, trao đổi hoặc thi tìm hiểu về lịch sử địa phương + Đi viếng và chăm sóc các nghĩa trang liệt sĩ, các nhà bia tưởng niệm, các tượng đài của anh hùng liệt sĩ, viếng thăm và chăm sóc, nuôi dưỡng các anh hùng, các nhân vật, nhân chứng lịch sử gắn liền với lịch sử cách mạng địa phương; các Mẹ Việt Nam anh hùng còn sống. + Các hội thi khéo tay, đố vui, ứng xử liên quan lịch sử địa phương + Thi sáng tác thơ văn, hát nhạc, mĩ thuật và sinh hoạt lịch sử của các câu lạc bộ. + Sưu tầm, tìm hiểu về các anh hùng liệt sĩ, danh nhân văn hoá của địa phương - Các nội dung hoạt động sau đây chưa được tổ chức thực hiện : + Hoạt động câu lạc bộ lịch sử địa phương + Tổ chức cho các nhân chứng lịch sử kể lại cho học sinh về các vấn đề có liên quan đến các sự kiện lịch sử ở địa phương + Nói chuyện, sưu tầm tư liệu lịch sử địa phương và tìm hiểu các anh hùng ở địa phương. + Tham quan các di tích lịch sử địa phương ở xa - Các nội dung hoạt động sau, có một phận giáo viên còn gặp khó khăn khi tổ chức thực hiện : + Nói chuyện thời sự, chính trị, văn hoá, xã hội, kinh tế ỏ địa phương + Trao đổi, thảo luận, thi tìm hiểu về lịch sử địa phương + Văn hóa, văn nghệ + Thi sáng tạo + Tham quan các di tích lịch sử địa phương ở xa Như vậy, các nội dung giảng dạy lịch sử địa phương được nhà trường và giáo viên thường xuyên tổ chức cho học sinh thực hiện là những nội dung hoạt động dễ thực hiện, dễ tổ chức, ít tốn công sức thời gian, không cần có sự đầu tư kinh 5
4. phí. Các nội dung khác có tính sáng tạo mất nhiều thời gian, tốn nhiều sức lực, trí tuệ và đòi hỏi có sự đầu tư kinh phí thì ít được hoặc chưa được nhà trường đặt đúng tầm và chưa được giáo viên quan tâm thực hiện. 2. Những khó khăn trong việc giảng dạy lịch sử địa phương * Khó khăn chủ quan: Do giáo viên thiếu thời gian, do giáo viên thiếu kiến thức và năng lực tổ chức hoạt động. Nhiều giáo viên nhận xét rằng giảng dạy lich sử địa phương là việc làm chưa “thuận tay” với các giáo viên THCS. Thực tế trong trường THCS lâu nay giáo viên chỉ chú tâm đến dạy học lịch sử dân tộc, chưa quan tâm thoả đáng đến lịch sử địa phương; hơn thế nữa trong chương trình đào tạo giáo viên THCS của các trường sư phạm từ lâu ít chú ý đến hình thành năng lực và kĩ năng hoạt động giảng dạy lịch sử địa phương cho giáo sinh. Mặt khác để giảng dạy lịch sử địa phương thực sự có hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải tốn nhiều công sức, tốn nhiều thời gian – từ khâu sưu tầm, lựa chọn tài liệu cần thiết để sử dụng, kế hoạch, thiết kế nội dung đến triển khai, tổ chức thực hiện. Ở một số nơi, các tiết lịch sử địa phương được quy định trong chương trình còn bị xem nhẹ, thiếu sự quan tâm, đầu tư nên giờ học nhàm chán, mang tính chất hình thức; có giáo viên còn sử dụng các tiết lịch sử địa phương để dạy bù, ôn tập. Mặt khác, phương pháp tiến hành các tiết dạy lịch sử địa phương vẫn theo lối dạy học trên lớp là chủ yếu nên chưa tạo được hứng thú cho học sinh trong các giờ học lịch sử địa phương. * Khó khăn khách quan: Do trường THCS thiếu thiết bị, phương tiện, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động,thiếu tài liệu, sách hướng dẫn cũng làm hạn chế hiệu quả giảng dạy lịch sử địa phương. Muốn giảng dạy lịch sử địa phương ở THCS hiện này ngoài điều kiện nhân cách – tấm lòng và tài năng của nhà giáo, rất cần có những điều kiện về cơ sở vật chất, kinh phí để thu hút, lôi cuốn học sinh, đồng thời lại cần có cả môi trường hoạt động. Thực tế điều kiện của các trường THCS hiện nay phải học cả sáng cả chiều, khuôn viên chật hẹp, giáo viên kiêm nhiệm nhiều việc, các 6
5. trường không có kinh phí dành cho chương trình lịch sử địa phương nên chỉ thực hiện theo hình thức cho học sinh nghe thuyết giảng Bên cạnh đó, tài liệu lịch sử địa phương được sưu tầm, lưu giữ trong các nhà trường còn nghèo nàn. Tóm lại thực tiễn hiện nay, việc giảng dạy lịch sử địa phương ở các trường THCS đang diễn ra theo hướng “tự nhiên” đa dạng, phong phú; có nơi hoạt động này dược diễn ra thường xuyên có bài bản, có nơi chỉ diễn ra rất giản đơn, hình thức và nhiều hạn chế. Vì thế việc giáo dục học sinh THCS qua việc lịch sử địa phương rất phức tạp và khó khăn, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục toàn diện. 3. Chất lượng giảng dạy lịch sử địa phương ở Lớp 7 * Thuận lợi : - Lịch sử địa phương đã được đưa vào chương trình giáo dục trong nhà trường từ năm 2002 nên giáo viên và học sinh không còn bỡ ngỡ trong việc nắm bắt nội dung cũng như hình thức hoạt động. - Học sinh ở nội trú thuận lợi cho việc tập trung, quản lý các hoạt động ngoại khoá lịch sử địa phương. - Địa điểm khuôn viên các trường nội trú tương đối thoáng mát, xanh, sạch, đẹp. - Ban giám hiệu nhà trường luôn động viên, khuyến khích giáo viên tổ chức các hình thức giảng dạy lịch sử địa phương phong phú đa dạng. - Thực hiện tốt các nội dung lịch sử địa phương còn có sự góp sức của các thành viên trong nhà trường như Ban Giáo vụ, Ban Quản sinh, Đoàn Đội, Giáo viên chủ nhiệm và các giáo viên bộ môn đến các lực lượng khác ngoài nhà trường. - Học sinh rất hứng thú vì được thay đổi môi trường, hình thức học tập từ đó giúp lớp học sinh động. - Đa số học sinh thích tìm tòi, học hỏi những điều mới, thích tham gia các hoạt động, luôn thắc mắc về cuộc sống xung quanh, lịch sử địa phương nơi mình sống và muốn giáo viên giải đáp. 7
6. - Nhiều học sinh đến từ các buôn cách mạng, có cha ông tham gia vào sự nghiệp kháng chiến giành độc lập của dân tộc. - Trong nhà trường nội trú, các em được học 2 buổi/ 1 ngày. Buổi chiều còn nhiều giờ trống, giờ tự học rất thuận lợi về thời gian cho việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa tìm hiểu lịch sử địa phương. * Khó khăn : - Giáo viên mất nhiều thời gian cho công tác chuẩn bị. - Nếu tổ chức ở sân trường, vườn trường hay ngoài trời đôi lúc còn phải tuỳ thuộc vào tình hình thời tiết. - Học sinh còn có những em chưa tích cực, tự giác tham gia. - Đa phần học sinh là người đồng bào dân tộc thiểu số nên việc tiếp thu học tập còn chậm. - Do thường xuyên ở trong môi trường nội trú nên học sinh ít có cơ hội tham quan các di tích cách mạng trong địa bàn. - Trang thiết bị, phương tiện cho việc tổ chức giảng dạy còn hạn chế. - Kinh phí tổ chức các hoạt động còn hạn chế. 8
7. Phần 2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG Ở LỚP 7 2. 1. Tạo sự chuyển biến về nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh về lịch sử địa phương 2.1.1. Đối với cán bộ giáo viên. Cán bộ giáo viên là lực lượng nòng cốt quyết định chất lượng giáo dục và giảng dạy vì vậy nâng cao nhận thức là một việc làm cần thiết. Trước hết là đối với hiệu trưởng, người cán bộ quản lý trường học phải nhận thức được tầm quan trong của giảng dạy lịch sử địa phương.Thấy được tầm quan trọng của công giảng dạy lịch sử địa phương trong trường dân tộc nội trú, giúp học sinh có hiểu biết về kiến thức địa phương và rèn luyện tình cảm yêu quê hương đất nước. Qua đó hiệu trưởng không được xem nhẹ công tác này và biết đầu tư thích đáng để việc giảng dạy lịch sử địa phương có chất lượng và đạt được hiệu quả cao nhất. 2.1.2. Đối với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm. Sự hợp tác của giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn lịch sử có vai trò quyết định cho sự thành công của công tác giảng dạy lịch sử địa phương vì vậy nâng cao nhận thức cho giáo viên là việc cần làm. Thông qua hoạt động ngoại khoá như tổ chức tham quan, thi kể chuyện lịch sử địa phương...giúp giáo viên nhận thức tầm quan trọng của việc giảng dạy lịch sử, đây là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục nói chung và trường dân tộc nội trú nói riêng nhằm góp phần giáo dục toàn diện học sinh. Đối với giáo viên giảng dạy cần nắm vững và quán triệt mục đích, yêu cầu, nội dung, nhiệm vụ giáo dục của giảng dạy lịch sử địa phương; khắc phục tư tưởng ngại khó không tổ chức đa dạng các hoạt động tiếp cận lịch sử cho học sinh hoặc thực hiện một cách sơ sài. Đặc biệt đối với giáo viên chủ nhiệm phải hiểu được tầm quan 9
8. trọng lịch sử địa phương từ đó có hướng hỗ trợ giáo dục học sinh để việc tổ chức giảng dạy lịch sử địa phương đạt hiệu quả cao nhất. 2.1.3. Đối với học sinh Đối với học sinh THCS, đây là lứa tuổi sắp làm người lớn nhưng chưa có sự hiểu biết sâu sắc về địa phương nói chung, nhất là đối với các em đều là người đồng bào nhận thức còn chậm. Vì vậy nhiệm vụ của giáo viên là giúp các em hiểu được tầm quan trọng của lịch sử địa phương để các em tham gia đầy đủ, tích cực và có ý thức hoạt động tốt. 2.2. Cần xây dựng kế hoạch hoạt động và chương trình thật cụ thể. 2.1.2 Các căn cứ, yêu cầu trong việc xây dựng kế hoạch: - Xác định các căn cứ để xây dựng kế hoạch giảng dạy lịch sử địa phương cho học sinh: + Căn cứ vào mục tiêu giáo dục THCS, kế hoạch giáo dục của trường THCS. + Căn cứ vào các hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của Sở Giáo dục và Đào tạo, của Phòng Giáo dục và Đào tạo đối với cấp học THCS. + Căn cứ vào kế hoạch hoạt động giáo dục của toàn trường, của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Đội TNTP Hồ Chí Minh trong năm học. + Căn cứ nội dung chương trình lịch sử địa phương trong phân phối chương trình. + Căn cứ vào khả năng hiện có về các mặt của học sinh trong lớp. + Căn cứ vào khả năng phối kết hợp của các lực lượng giáo dục khác ( Hội phụ huynh học sinh, các cơ quan bảo trợ, các tổ chức xã hội, các giáo viên nhạc, hoạ, thể dục; Tổng phụ trách ) trong năm học. - Các yêu cầu sư phạm của việc xây dựng kế hoạch giảng dạy lịch sử địa phương cho học sinh: 10
9. + Đảm bảo sự thống nhất giữa mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giảng dạy lịch sử địa phương + Lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động phải phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và cá nhân học sinh. + Đảm bảo tính hệ thống, tính liên tục của việc giảng dạy lịch sử địa phương theo khối lớp. + Đảm bảo sự thống nhất giữa kế hoạch của từng lớp với kế hoạch trong toàn trường với kế hoạch hoạt động của Đoàn, Đội - Lập kế hoạch giảng dạy trong năm học cho một lớp cho phù hợp môi trường nội trú: Việc xây dựng kế hoạch giảng dạy trong năm học cần lấy phân phối chương trình làm định hướng. - Lớp 7: + Số tiết dạy LSĐP theo PPCT: 6 tiết/năm. Giảng dạy lịch sử địa phương được tiến hành chủ yếu trong các tiết chính khóa trên lớp theo phân phối chương trình đã quy định. Trước đó, giáo viên cho học sinh về nhà tự tìm tư liệu (giáo viên giới thiệu sách tham khảo, trang web,... cho HS tìm kiếm thông tin). Sau đó, khi đến tiết học, học sinh sẽ trình bày nội dung đã sưu tầm, chọn lọc. Giáo viên hướng dẫn, chỉnh sửa, bổ sung, kết luận về nội dung lịch sử địa phương được học. Đặc biệt, giáo viên sẽ sử dụng tối đa phương pháp kể chuyện, miêu tả nhân vật lịch sử, tường thuật các trận đánh, các sự kiện lịch sử nổi bật của địa phương để tạo biểu tượng lịch sử và thông qua đó bồi dưỡng lòng tự hào, tình yêu quê hương đất nước và hứng thú học tập lịch sử của HS. Trên cơ sở định hướng của các chủ đề tuỳ theo điều kiện của từng trường, từng địa phương và khả năng, sở thích của học sinh mà lựa chọn những nội dung hoạt động cho phù hợp. 2.2.2. Các nội dung trong việc xây dựng chương trình: 11
10. - Nhiệm vụ giáo dục : Căn cứ vào các tính chất của các bài giảng và đặc điểm giáo dục của học sinh trong lớp ( điểm mạnh và điểm hạn chế) để xác định nhiệm vụ giáo dục về các mặt ý thức, thái độ, tình cảm và hành vi, kĩ năng cần đạt được theo từng tiết học. - Dự kiến người thực hiện : Lực lượng chủ yếu thực hiện các hoạt động là học sinh của lớp nên cần lên phương án phân công cụ thể chi tiết. Ngoài ra giáo viên cần có kế hoạch mời, phối hợp các lực lượng tham gia cùng học sinh như : phụ huynh, các tổ chức giáo dục xã hội, các chứng nhân lịch sử - Thời gian dành cho việc thực hiện : Tuỳ theo nội dung, tính chất tiết dạy cũng như quỹ thời gian hiện có để phân phối thời gian một cách hợp lí. - Địa điểm tiến hành các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp : Địa điểm tiến hành các hoạt động có thể ở lớp, ở sân trường, ngoài trường. Trong đó, cần lưu ý những địa điểm ngoài trường khi tổ chức đi tham quan, tìm hiểu phải đảm bảo an toàn. * Để tổ chức giảng dạy lịch sử địa phương có hiệu quả, người giáo viên phải thực hiện theo qui trình đảm bảo tính khoa học và chặt chẽ. Chính vì vậy, quy trình tổ chức giảng dạy địa phương phải bao gồm các bước nhằm đảm bảo tính lôgic trong tư duy và đảm bảo tính thực tiễn trong việc phát triển hoạt động. Qui trình tổ chức giảng dạy lịch sử địa phương gồm các bước liên hoàn với nhau : - Tên cho bài học và xác định yêu cầu giáo dục . - Xây dựng nội dung và xác định hình thức tổ chức bài học. - Chuẩn bị cho bài học dành cho thầy và trò. - Tiến hành bài học. - Đánh giá, rút kinh nghiệm sau khi tiến hành bài học. 12
11. - Thực hiện theo qui trình như trên sẽ đem lại kết quả và hiệu quả giảng dạy một cách tích cực. 2.3. Cải tiến nội dung và hình thức giảng dạy lịch sử địa phương 2.3.1. Cải tiến nội dung Nội dung phân phối chương trình đã được Phòng giáo dục huyện Nghi Xuân ban hành nhưng các trường cần có kế hoạch biên soạn chương trình giảng dạy, sinh họat ngoại khoá trên cơ sở phần cứng theo quy định của Bộ và phần mềm phù hợp với tình hình của trường nội trú và địa phương. Lập kế hoạch và phân công các giáo viên phụ trách các chuyên đề lịch sử địa phương. Những chuyên đề khi phân công cho giáo viên phụ trách phải phù hợp với sở trường, chuyên môn của từng người hoặc người có khả năng tìm hiểu và hứng thú với chuyên đề đó. Việc phân công các giáo viên đảm nhận một số chuyên đề sẽ giúp giáo viên có điều kiện tìm hiểu, nghiên cứu sâu, khai thác tư liệu đó nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy lịch sử địa phương. 2.3.2. Cải tiến hình thức giảng dạy * Dạy học tại thực địa: Phối hợp với Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên lồng ghép các nội dung lịch sử địa phương vào các hoạt động ngoại khoá. Thành lập các tổ ngoại khóa lịch sử địa phương và tổ chức cho học sinh tham quan dã ngoại liên quan lịch sử địa phương. Để hoạt động tham quan có kết quả cần: + Chọn nơi tham quan phù hợp. + Lập dự trù kinh phí cho chuyến đi. + Cử người hướng dẫn liên hệ trước. Người hướng dẫn học sinh đi tham quan phải là người có hiểu biết về nơi cần đến và có kinh nghiệm tổ chức. + Trước khi đi tham quan phải trang bị kiến thức cho học sinh về nơi đến tham quan. 13
12. + Đặt mục đích yêu cầu cho học sinh cần đạt được trong chuyến tham quan. + Sau khi tham quan tổ chức cho học sinh viết thu hoạch hoặc trao đổi trực tiếp về cảm nhận của các em sau chuyến đi để nhà trường nắm được kết quả, chất lượng của chuyến tham quan, từ đó rút kinh nghiệm cho những chuyến tham quan khác. * Nói chuyện lịch sử địa phương Hướng dẫn học sinh sưu tập tư liệu và biên soạn thành bài để trình bày trong những buổi nói chuyện lịch sử địa phương. Buổi nói chuyện có thể tiến hành trong những dịp có những ngày lễ kỉ niệm như ngày 22/12, 3/2, 10/3 Bài nói chuyện giúp các em biết cách lựa chọn và biên soạn tài liệu theo các chủ đề, những kĩ năng phân tích, đánh giá, bình luận, nhận xét, so sánh các vấn đề lịch sử. Mặt khác cũng rèn luyện khả năng lôi cuốn thu hút cảm hóa người nghe bằng những hiểu biết và cách diễn đạt súc tích gây ấn tượng và giàu tính thuyết phục của mình. Bên cạnh đó, ở trường nội trú, nhằm tạo điều kiện cho các em học sinh có cơ hội tiếp cận thêm thông tin, nhà trường thường xuyên mời các chứng nhân lịch sử về nói chuyện tại đơn vị. Qua đó giúp các em hiểu hơn về những tấm gương sáng ngời cách mạng và quá khứ oai hùng của địa phương và bồi đắp tình cảm với quê hương. * Dạ hội lịch sử: Do là trường nội trú nên nhà trường luôn khuyến khích biên soạn những vở kịch, hoạt cảnh lịch sử để học sinh luyện tập biểu diễn, hoặc tổ chức hái hoa dân chủ trả lời câu hỏi nhận quà. Vào ngày thành lập Đoàn 26/3, tổ lịch sử phối hợp với Đoàn trường tổ chức hội trại truyền thống địa phương. Hoạt động này lôi kéo được đông đảo học sinh tham gia, rèn luyện tính tập thể, ý thức tổ chức kỉ luật, ôn tập củng cố kiến thức, bồi dưỡng truyền thống dân tộc và cách mạng cho thế hệ trẻ. 14
13. 2.4. Tích hợp giảng dạy lịch sử địa phương vào chương trình lịch sử cấp THCS Trong tiến trình lịch sử dân tộc, mọi sự kiện có ý nghĩa toàn quốc đều diễn ra ở một địa phương nhất định: nếu sự kiện ấy diễn ra ở địa phương mình thì khai thác về sự đóng góp của nhân dân địa phương vào diễn biến của sự kiện. Nếu không thì liên hệ sự kiện chung của lịch sử dân tộc đối với địa phương. Ví như, trong khi dạy phần lịch sử cách mạng của dân tộc cần liên hệ với sự kiện diễn ra ở Hà Tĩnh có liên quan. 2.5. Giảng dạy lịch sử địa phương gắn với cuộc sống thường ngày của học sinh trường nội trú Tổ chức cho học sinh đi viếng và chăm sóc các nghĩa trang liệt sĩ, các nhà bia tưởng niệm, các tượng đài của anh hùng liệt sĩ, viếng thăm và chăm sóc, nuôi dưỡng các anh hùng, các nhân vật, nhân chứng lịch sử gắn liền với lịch sử cách mạng địa phương; các Mẹ Việt Nam anh hùng còn sống. Tổ chức các hình thức ngoại khóa như tiến hành cuộc dã ngoại hành quân về nguồn, hành quân “Theo bước chân những người anh hùng”, thực hiện các công tác xã hội, đi tìm Địa chỉ đỏ, Tổ chức các cuộc hội thảo, giao lưu trao đổi, thi tìm hiểu lịch sử, hái hoa học tập, dạ hội lịch sử xung quanh các chủ đề lịch sử, các ngày lễ kỉ niệm, các ngày truyền thống lịch sử cách mạng địa phương. Tổ chức cho học sinh đảm nhận phát thanh và làm các bản tin về các anh hùng cách mạng tỉnh Hà Tĩnh trong chương trình phát thanh măng non và cập nhật bản tin hàng tuần. Hướng dẫn cho các em sưu tầm một số tư liệu lịch sử địa phương liên quan đến chương trình học tập bộ môn lịch sử, sưu tầm những mẩu chuyện, những tư liệu về các nhân vật lịch sử ở quê hương. Xây dựng phòng truyền thống lịch sử địa phương, tủ sách địa phương tạo điều kiện dễ dàng cho học sinh tiếp cận thông tin. 15
14. Tóm lại, để đạt được việc giảng dạy lịch sử địa phương thu hút học sinh tham gia một cách tự nguyện thì việc đổi mới phương pháp giảng dạy cũng như các hình thức giảng dạy là một vấn đề cấp thiết. 16
15. KẾT LUẬN Giảng dạy lịch sử địa phương trong môi trường THCS thật sự cần thiết, quan trọng trong kế hoạch giáo dục vì nó tạo ra điều kiện môi trường thống nhất với quá trình dạy học, để tiềm năng của mỗi cá nhân có cơ hội bộc lộ nhằm phát triển các phẩm chất, năng lực của mình. - Hầu hết các học sinh của tôi đều yêu thích lịch sử địa phương vì nó giúp các em hiểu hơn về con người và địa phương, tạo ra hứng thú học tập và giúp các em thêm yêu và tự hào về địa phương, quê hương đất nước. - Giảng dạy lịch sử địa phương có chất lượng đòi hỏi người giáo viên mất nhiều thời gian lên kế hoạch và tổ chức, giáo viên phải luôn bám sát cùng học sinh để hiệu quả được cao nhất. - Chương trình giảng dạy lịch sử địa phương ở lớp 7 hiện có rất nhiều nội dung phong phú, nhiều vấn đề lịch sử của địa phương hấp dẫn. Sự nhiệt huyết, đầu tư kỹ lưỡng của giáo viên trong từng bài giảng là yếu tố quan trọng nhất giúp HS thêm yêu thích và dành nhiều đam mê hơn cho môn học lịch sử nói chung cũng như lịch sử địa phương nói riêng. 17