Bài giảng Luyện từ và câu 4 - Tuần 2, Mở rộng vốn từ: Dấu hai chấm

Nội dung text: Bài giảng Luyện từ và câu 4 - Tuần 2, Mở rộng vốn từ: Dấu hai chấm

1. Luyện từ và câu - Trang 22 DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM
2. Tìm các từ ngữ thể hiện lòng nhân hậu, tình cảm yêu thương đồng loại? Hãy thật nhanh gõ từ tìm được vào khung CHAT
3. Các từ ngữ thể hiện lòng nhân hậu, tình cảm yêu thương đồng loại: Lòng thương người, lòng nhân ái, lòng vị tha, tình thân ái, tình thương mến, yêu quý, xót thương, đau xót, xót xa, tha thứ, độ lượng, bao dung, thương cảm, đồng cảm
4. Câu tục ngữ: “Trâu buộc ghét trâu ăn.” chê điều gì? KHEN CON! Phê phán những người có tính xấu hay ghen ghét đố kị với thành công và may mắn của người khác.
5. Thứ ngày tháng năm Luyện từ và câu DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM ::
6. I. NHẬN XÉT Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì? a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.” Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người. Theo Trường Chinh b. Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò: - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. Tô Hoài c. Bà thương không muốn bán Bèn thả vào trong chum. Rồi bà lại đi làm Đến khi về thấy lạ: Sân nhà sao sạch quá Đàn lợn đã được ăn Cơm nước nấu tinh tươm Vườn rau tươi sạch cỏ. Phan Thị Thanh Nhàn
7. Luyện từ và câu DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM I. Nhận xét Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì?
8. a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người. (Theo Trường Chinh)
9. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người. (Theo Trường Chinh) Phần đằng sau dấu hai chấm có ý nghĩa gì ?? A. Không có ý nghĩa gì. B. Lời nói của chủ tịch Hồ Chí Minh. C. Liệt kê những nguyện vọng của chủ tịch Hồ Chí Minh. D. Phần thừa ra trong câu.
10. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói :: “ “ Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành” ”. Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người. (Theo Trường Chinh) Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu ngoặc kép.
11. b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. Tô Hoài
12. b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. Tô Hoài Lời nói của Nhà Trò ? Câu được trích phía sau dấu hai chấm mang ý nghĩa gì? Lời nói của Dế Mèn
13. b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. Tô Hoài Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu gạch đầu dòng.
14. c) Bà thương không muốn bán Bèn thả vào trong chum. Rồi bà lại đi làm Đến khi về thấy lạ : Sân nhà sao sạch quá Đàn lợn đã được ăn Cơm nước nấu tinh tươm Vườn rau tươi sạch cỏ. Phan Thị Thanh Nhàn
15. ? Đằng sau dấu hai chấm là c) Bà thương không muốn bán lời giải thích những điều lạ gì Bèn thả vào trong chum. diễn ra trong nhà bà cụ? Rồi bà lại đi làm Đến khi về thấy lạ : - Sân đã được quét sạch. Sân nhà sao sạch quá - Đàn lợn đã được ăn. Đàn lợn đã được ăn Cơm nước nấu tinh tươm - Cơm nước nấu tinh tươm. Vườn rau tươi sạch cỏ. - Vườn rau sạch cỏ. Phan Thị Thanh Nhàn
16. c) Bà thương không muốn bán Bèn thả vào trong chum. Rồi bà lại đi làm Dấu hai chấm: Đến khi về thấy lạ :lạ : báo hiệu bộ phận đứng Sân nhà sao sạch quá Đàn lợn đã được ăn sau là lời giải thích cho Cơm nước nấu tinh tươm bộ phận đứng trước. Vườn rau tươi sạch cỏ. Phan Thị Thanh Nhàn
17. a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là - Dấu hai chấm cho biết phần sau là lời làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân nói của Bác Hồ (ở đây dấu hai chấm ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép). có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. - Dấu hai chấm cho biết câu sau là lời nói b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò: của Dế Mèn (ở đây dấu hai chấm phối - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. hợp với dấu gạch đầu dòng). c) . Đến khi về thấy lạ: - Dấu hai chấm cho biết bộ phận đi sau là Sân nhà sao sạch quá lời giải thích những điều kì lạ mà bà cụ Đàn lợn đã được ăn thấy khi về nhà. Cơm nước nấu tinh tươm Vườn rau tươi sạch cỏ.
18. II. Ghi nhớ 1. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ phận đứng trước. 2. Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng.
19. II. LUYỆN TẬP 1. Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì? a. Tôi thở dài: - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào? - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?” Theo NGUYỄN QUANG SÁNG b. Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là luỹ tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi. Theo NGUYỄN THẾ HỘI
20. III. Luyện tập Trong các câu sau, mỗi dấ u hai chấ m có tác duṇ g gì? a) Tôi thở dài : - Còn đứ a bị điểm không, nó tả thế nào? - Nó không tả, không viế t gì hế t. Nó nôp̣ giấ y trắ ng cho cô. Hôm trả bài, cô giâṇ lắ m. Cô hỏ i : “Sao trò không chiụ làm bài?” Theo Nguyễn Quang Sáng
21. 102380964571 Tôi thở dài : - Còn đứ a bị điểm không, nó tả thế nào? Tác dụng của dấu hai chấm: Báo hiệu bộ phận đứng sau là lời nói của nhân vật “tôi” (phối hợp với dấu gạch đầu dòng)
22. 102380964571 - Nó không tả, không viế t gì hế t. Nó nôp̣ giấ y trắ ng cho cô. Hôm trả bài, cô giâṇ lắ m. Cô hỏ i : “Sao trò không chiụ làm bài?” Tác dụng của dấu hai chấm: Báo hiệu bộ phận đứng sau là câu hỏi của cô giáo (phối hợp với dấu ngoặc kép)
23. III. Luyện tập Trong các câu sau, mỗi dấ u hai chấ m có tác duṇ g gì? b) Dướ i tầ m cánh chú bây giờ là luỹ tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao vớ i những khóm khoai nướ c rung rinh. Rồ i những cả nh tuyêṭ đep̣ củ a đấ t nướ c hiêṇ ra : đồ ng vớ i những đàn trâu thung thăng găṃ cỏ ; dòng sông vớ i những đoàn thuyề n ngược xuôi. Theo Nguyêñ Thế Hôị
24. 102380964571 Rồ i những cả nh tuyêṭ đep̣ củ a đấ t nướ c hiêṇ ra : đồ ng vớ i những đàn trâu thung thăng găṃ cỏ ; dòng sông vớ i những đoàn thuyề n ngược xuôi. Tác dụng của dấu hai chấm: Báo hiệu bộ phận đứng sau là lời giải thích cho bộ phận đứng trước (những cảnh gì là cảnh tuyệt đẹp của đất nước)
25. Câu văn Tác dụng của dấu hai chấm Báo hiệu bộ phận đứng sau là Tôi thở dài : lời nói của nhân vật “tôi” - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế (phối hợp với dấu gạch đầu nào? dòng). Báo hiệu bộ phận đứng sau là Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?” câu hỏi của cô giáo (phối hợp với dấu ngoặc kép). Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất Báo hiệu bộ phận đứng sau là nước hiện ra: cánh đồng với những lời giải thích cho bộ phận đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng đứng trước (những cảnh gì là sông với những đoàn thuyền ngược cảnh tuyệt đẹp của đất nước). xuôi.
26. TRÒ CHƠI “XÌ ĐIỆN” Nối từng ô bên trái với ô nêu đúng tác dụng của dấu hai chấm ở bên phải a. Báo hiệu bộ phận đứng 1. Người Việt Bắc nói rằng: “Ai chưa biết sau là lời nói của nhân vật hát bao giờ đến Ba Bể sẽ biết hát. Ai chưa (phối hợp với dấu gạch biết làm thơ đến Ba Bể sẽ làm được thơ.” đầu dòng). b. Báo hiệu bộ phận đứng 2. Vườn của ông em có đủ các loại cây sau là lời nói của nhân vật trái: mít, dừa, mãng cầu, măng cụt, (phối hợp với dấu ngoặc kép). c. Báo hiệu bộ phận đứng 3. Mai hỏi Đào: sau là lời giải thích cho bộ - Ước mơ lớn nhất của cậu là gì? phận đứng trước
27. 2. Viết một đoạn văn theo truyện Nàng tiên Ốc, trong đó có ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm: - Một lần, dấu hai chấm dùng để giải thích. - Một lần, dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật. Hướng dẫn: 1. Con chọn 1 hoặc 2 đoạn truyện trong bài. 2. Chuyển thành lời kể của mình để viết văn. 3. Trong đoạn văn cần ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm: - Một lần, dấu hai chấm dùng để giải thích. - Một lần, dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật.
28. 2. Viết một đoạn văn theo truyện Nàng tiên Ốc, trong đó có ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm: - Một lần, dấu hai chấm dùng để giải thích. - Một lần, dấu hai chấm dùng để dẫn lời nhân vật. Ví dụ: Bà lão nhẹ nhàng bước nhanh đến chum nước cầm chiếc vỏ ốc lên và đập vỡ. Nàng tiên Ốc giật mình, định chạy nhanh đến chum nước nhưng đã muộn: chiếc vỏ ốc xanh biêng biếc đã vỡ. Bà lão ôm lấy nàng dịu dàng nói : - Con hãy ở đây với mẹ! àDấu hai chấm đầu báo hiệu bộ phận đứng sau là lời giải thích cho bộ phận đứng trước “đã muộn”. àDấu hai chấm sau (phối hợp với dấu gạch đầu dòng) báo hiệu bộ phận đứng sau là lời bà lão nói với nàng tiên Ốc.
29. - Hoàn thành bài tập 2. - Ghi nhớ các tác dụng của dấu hai chấm.