Bài giảng môn Ngữ văn 6 - Tiết học 85: Vượt thác

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 6 - Tiết học 85: Vượt thác

1. Các em học sinh khối 6 đến với lớp học online khối 6 Trường THCS Quảng Lạc Môn Ngữ Văn
2. Mục tiêu bài học • Cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên và vẻ đẹp của người lao động • Thấy được nghệ thuật phối hợp miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người • Bồi dưỡng tình cảm yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước
3. Tiến trình bài học • I. Tìm hiểu chung • II. Tìm hiểu văn bản • III. Tổng kết • IV. Luyện tập
4. 1. Tác giả: Võ Quảng( 1920-2007) quê ở Quảng Nam. Ông là nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi.
5. 2. Tác phẩm
6. 2. Tác phẩm: • Xuất xứ: Văn bản: “ Vượt thác” trích từ chương XI của truyện ngắn quê nội ( 1974) • Phương thức biểu đạt: Miêu tả • Chú thích: - Rầu rái - Chảy đứt đuôi rắn - Rập ràng
7. 2. Tác phẩm: ? Em có thể chia văn bản thành mấy đoạn? Bố cục: gồm 3 phần + Phần 1: từ đầu “thác nước”  Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác. + Phần 2: tiếp theo “thác Cổ Cò”  Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ. + Phần 3: phần còn lại.  Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ. - Trình tự miêu tả: Không gian và thời gian - Không gian miêu tả: Trên con thuyền, ngược dòng sông Thu Bồn.
8. II. Tìm hiểu chi tiết 1. Cảnh thiên nhiên Câu 2( Sgk trang 40): Cảnh dòng sông và hai bên bờ qua sự miêu tả của tác giả đã thay đổi như thế nào trong từng chặng đường của con thuyền? Theo em vị trí quan sát để miêu tả của người kể chuyện trong bài này là ở chỗ nào? Vị trí quan sát ấy có thích hợ không? Vì sao?
9. Con thuyền qua đoạn Con thuyền vượt qua Con thuyền ở đoạn sông phẳng lặng, đoạn sông có nhiều thác sông dã qua thác dữ trước khi đến chân dữ thác Chi tiết, hình ảnh Nghệ thuật miêu tả Tác dụng của nghệ thuật miêu tả Cảm nhận chung của em về cảnh
10. Gió nồm vừa thổi, dượng Hương nhổ sào. Cánh buồm nhỏ căng phồng. Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp. Chỉ một chốc sau, chúng tôi đã đến ngã ba sông, chung quanh là những bãi dâu trải ra bạt ngàn đến tận những làng xa tít. Thỉnh thoảng chúng tôi gặp những thuyền chất đầy cau tươi dây mây, dầu rái, những thuyền chở mít, chở quế. Thuyền nào cũng xuôi chậm chậm. Càng về ngược, vườn tược càng um tùm. Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. Đã đến Phường Rạnh. Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước.
11. I. Tìm hiểu chi tiết: 1. Cảnh thiên nhiên: * Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác - Hình ảnh: căng buồm, con thuyền, bãi dâu, vườn tược, chòm cổ thụ - Từ gợi tả: căng phồng, bon bon, bạt ngàn, um tùm - Phép nhân hóa: + Thuyền nhớ núi rừng, + Chòm cổ thụ trầm ngâm lặng nhìn xuống nước - Dòng sông êm đềm, hiền hòa, thơ mộng.
12. I. Tìm hiểu chi tiết: 1. Cảnh thiên nhiên: * Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ - Hình ảnh: núi cao, vách đá dựng đứng - Từ gợi tả: phóng, chảy đứt đuôi rắn, văng bọt tứ tung - Phép nhân hóa: thuyền vùng vằng Thiên nhiên hùng vĩ, thác nước dữ dội, hiểm trở.
13. I. Tìm hiểu chi tiết: 1. Cảnh thiên nhiên: * Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ: - Hình ảnh: dòng sông quanh co, bụi cây lúp xúp, đồng ruộng mở ra - Từ gợi tả: quanh co, lúp xúp - Phép so sánh: những cây to như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước Dòng sông trở lại hiền hòa.
14. 1. Cảnh thiên nhiên Con thuyền qua Con thuyền vượt Con thuyền ở đoạn đoạn sông phẳng qua đoạn sông có sông dã qua thác lặng, trước khi nhiều thác dữ dữ đến chân thác - Hình ảnh: núi cao, vách - Hình ảnh: núi cao, vách - Hình ảnh: dòng sông đá dựng đứng đá dựng đứng quanh co, bụi cây lúp - Từ gợi tả: phóng, chảy - Từ gợi tả: phóng, chảy xúp, đồng ruộng mở ra đứt đuôi rắn, văng bọt tứ đứt đuôi rắn, văng bọt tứ - Từ gợi tả: quanh co, lúp tung tung xúp - Phép nhân hóa: thuyền - Phép nhân hóa: thuyền - Phép so sánh: những cây vùng vằng vùng vằng to như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước Dòng sông êm đềm, hiền Thiên nhiên hùng vĩ, Dòng sông trở lại hiền hòa, thơ mộng. thác nước dữ dội, hiểm hòa. trở. Thiên nhiên trân dòng sông Thu Bồn hiện lên với vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ.
15. 2. Hình ảnh con người trong cuộc chiến vượt thác.
16. Câu hỏi 3 ( SGK) Hãy tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác. Những cách so sánh nào đã được sử dụng? Nếu ý nghĩa của những hình ảnh so sánh đó?
17. Đến phường Rạnh, dượng Hương sai nấu cơm ăn để được chắc bụng. Mùa nước còn to, có khi suốt buổi phải chống liền tay không phút hở. Ba chiếc sào bằng tre đầu bịt sắt đã sẵn sàng. Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng chiếc sào xuống lòng sông nghe một tiếng “soạc”! Thép đã cắm vào sỏi! Dượng Hương ghì chặt trên đầu sào,lấy thế trụ lại, giúp cho chú Hai và thằng Cù Lao phóng sào xuống nước. Chiếc sào của Dượng Hương dưới sức chống bị cong lại. Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trụt xuống, quay đầu chạy về lại Hoà Phước. Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
18. * Ngoại hình: + đánh trần + bắp thịt cuồn cuộn + hai hàm răng cắn chặt + quai hàm bạnh ra + cặp mắt nảy lửa
19. * Hành động + co người phóngphóng sào + ghìghì chặt đầu sào + thả sào, rútrút sào rập ràng nhanh như cắt + ghìghì trên ngọn sào
20. * So sánh: + như một pho tượng bằng đúc + như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
21. Con người lao động khỏe khoắn với tư thế dũng mãnh trước thiên nhiên hùng vĩ.
22. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật : - Miêu tả theo trình tự hành trình của con thuyền - Sử dụng từ ngữ gợi cảm, biện pháp so sánh, nhân hóa. 2. Nội dung : - Vẻ đẹp hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ.
23. IV. Luyện tập: Hãy nêu những nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên và nghệ thuật miêu tả của mỗi tác giả. Sông nước Cà Mau Vượt thác
24. Sông nước Cà Mau Vượt thác Văn bản Cảnh sông nước Cà Cảnh thiên nhiên Nét đặc sắc Mau có vẻ đẹp rộng lớn rộng lớn thơ mộng của phong nhiều kênh rạch chằng ,dòng sông do địa cảnh thiên chịt, các tầng rừng hình tạo ra các dòng nhiên đước,thành phố, chợ thác hiểm trở hùng trên sông. vĩ. Vừa bao quát vừa cụ Tả cảnh thiên nhiên, Nghệ thuật thể sinh động tả người lao động, tự miêu tả nhiên, sinh động
25. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: 1. Học bài: - Biết cách kết hợp giữa tả người và phong cảnh thiên nhiên. - Nắm nội dung và nghệ thuật truyện? - Đọc bài đọc thêm SGK/41 2. Soạn bài: Tiếng Việt: So sánh (TT)