Bài giảng môn Sinh học lớp 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu

Nội dung text: Bài giảng môn Sinh học lớp 11 - Bài 18: Tuần hoàn máu

1. NỘI DUNG: I. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG HỆ TUẦN HOÀN II. CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT. 1.Hệ tuần hoàn hở 2.Hệ tuần hoàn kín
2. II – CÁC DẠNG HỆ TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT ➢Động vật đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp và động vật đơn bào không có hệ tuần hoàn. ➢ Động vật đa bào có kích thước cơ thể lớn có hệ tuần hoàn. ➢ Các dạng hệ tuần hoàn :
3. 1. Hệ tuần hoàn hở ➢Hệ tuần hoàn hở: là hệ tuần hoàn trong dòng tuần hoàn của máu có một đoạn máu tràn vào khoang cơ thể trộn lẫn với dịch mô . Hình 18.1. Sơ đồ hệ tuần hoàn hở
4. 1. Hệ tuần hoàn hở Đại diện Đa số động vật thân mềm (ốc sên, trai ) Chân khớp (côn trùng, tôm ) Cấu tạo Không có mao mạch Đường đi Tim Động mạch Khoang cơ thể của máu (bắt (Trao đổi chất) đầu từ tim) Tĩnh mạch Đặc điểm - Hệ tuần hoàn hở có 1 đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô. - Máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm
5. Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở Động mạch O2 CO2 Tế bào CO2 TIM CO2 Tĩnh mạch Khoang cơ thể
6. 2. Hệ tuần hoàn kín ➢Hệ tuần hoàn kín: Là hệ tuần hoàn có máu lưu thông trong mạch kín (có mao mạch nối động mạch với tĩnh mạch). Hình 18.2. Sơ đồ hệ tuần hoàn kín
7. 2. Hệ tuần hoàn kín Đại diện Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, chân đầu và động vật có xương sống Cấu tạo có mao mạch Đường đi của Tim Động mạch Mao mạch máu (bắt đầu (Trao đổi chất) từ tim) Tĩnh mạch - Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông liên tục trong Đặc điểm mạch kín - Máu chảy dưới áp lực cao hoặc trung bình và chảy nhanh
8. Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kín O2 Động mạch Tế CO2 bào TIM Mao mạc h Tĩnh mạch
9. Hệ tuần hoàn hở Hệ tuần hoàn kín Mực ống, bạch tuộc, giun đốt, Đại diện Đa số động vật thân mềm và chân đầu và động vật có xương Chân khớp sống Cấu tạo Không có mao mạch Có mao mạch Đường đi của máu Tim ĐM Khoang cơ thể Tim ĐM MM (bắt đầu TM từ tim) TM ❖ Hệ tuần hoàn hở có 1 ❖ Hệ tuần hoàn kín có máu lưu đoạn máu đi ra khỏi mạch thông liên tục trong mạch kín Đặc điểm máu và trôn lẫn với dịch mô. ❖ Máu chảy dưới áp lực cao ❖ Máu chảy dưới áp lực hoặc trung bình và chảy nhanh thấp và chảy chậm
10. Cho biết ưu điểm của hệ tuàn hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở? Trong hệ tuần hoàn kín, máu chảy trong động mạch dưới áp lực cao, tốc độ máu chảy nhanh, máu đi được xa, điều hoà và phân phối máu đến các cơ quan nhanh, do vậy, đáp ứng được nhu cầu trao đổi khí và trao đổi chất cao.
11. Vì sao hệ tuần hoàn hở chỉ thích hợp cho động vật có kích thước nhỏ, ít hoạt động? Vì tốc độ máu chậm, khả năng điều hòa phân phối máu đến các cơ quan chậm. Tại sao côn trùng có kích thước nhỏ nhưng vẫn hoạt động mạnh? VD dế mèn, châu chấu . Vì hoạt động trao đổi khí cho các tế bào ở côn trùng do hệ thống ống khí đảm nhận, chứ không phải là hệ tuần hoàn
12. ➢ Dựa vào số vòng tuần hoàn người ta chia hệ tuần hoàn kín ra làm mấy loại? 2 loại: - Hệ tuần hoàn đơn - Hệ tuần hoàn kép HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN HỆ TUẦN HOÀN KÉP
13. 2. Hệ tuần hoàn kínHOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP SAU: Hệ tuần hoàn đơn Đại diện Lớp cá Cấu tạo tim Tim 2 Ngăn Số vòng tuần hoàn Chỉ có 1 vòng tuần hoàn Áp lực của máu chảy trong động Máu chảy dưới áp lực trung bình mạch
14. ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN ĐƠN Động mạch mang Mao mạch mang Động TÂM THẤT mạch lưng TÂM NHĨ Mao mạch Tĩnh mạch
15. Động mạch lưng Mao mạch mang Mao mạch Động mạch mang Tĩnh mạch Tim Tim Động mạch mang Mao mạch mang Tĩnh mạch Mao mạch Động mạch lưng Vì saoở cá vòng chỉ có tuần một hoàn vòng ở tuần cá gọi hoàn là vòng nên đượctuần hoàngọi là đơn? vòng tuần hoàn đơn .
16. HOÀN THÀNH PHIẾU HỌC TẬP SAU: Hệ tuần hoàn kép Nhóm động vật có phổi như lưỡng Đại diện cư, bò sát, chim và thú Cấu tạo tim Tim 3 hoặc 4 ngăn Số vòng tuần hoàn Có 2 vòng tuần hoàn máu chảy dưới áp lực cao Áp lực của máu chảy trong động mạch
17. ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP Mao mạch phổi Tĩnh mạch phổi Động mạch phổi VÒNG TUẦN HOÀN NHỎ TÂM NHĨ PHẢI TÂM NHĨ TRÁI TÂM THẤT TRÁI TÂM Động mạch chủ THẤT PHẢI Mao mạch các cơ quan VÒNG TUẦN HOÀN LỚN Tĩnh mạch chủ
18. ĐƯỜNG ĐI CỦA MÁU TRONG HỆ TUẦN HOÀN KÉP CỦA CHIM, THÚ Vòng tuần hoàn lớn Động mạch chủ Mao mạch Tim Tĩnh mạch chủ Vòng tuần hoàn nhỏ Động mạch phổi Mao mạch phổi Tim Tĩnh mạch phổi Vì saoở lưỡng vòng cư, tuần bò hoàn sát, chimở lưỡng và thú cư, có bò 2 sát, vòng chim tuần gọi hoàn là vòng lớn tuầnvà nhỏ hoàn nên kép? được gọi là vòng tuần hoàn kép .
19. Hệ tuần hoàn đơn Hệ tuần hoàn kép Đại diện Cá ĐV có phổi như lương cư, bò sát, chim và thú Cấu tạo tim Có 2 ngăn 3 hoặc 4 ngăn Số vòng tuần hoàn 1 vòng 2 vòng Áp lực của máu chảy trong động Máu chảy dưới Máu chảy dưới áp lực mạch áp lực trung bình Cao
20. Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn? Trong động mạch của hệ tuần hoàn kép máu chảy dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch → Trao đổi chất diễn ra nhanh hơn
21. CỦNG CỐ Câu 4: Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở theo thứ tự là: A Động mạch, mao mạch, tĩnh mạch, tim BB Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch, tim CC Động mạch, khoang cơ thể, tĩnh mạch, tim D Động mạch, tĩnh mạch, khoang cơ thể, tim Câu 5: Nhóm động vật KHÔNG có sự pha trộn giữa máu giàu O2 và máu giàu CO2 ở tim: A Cá xương, chim, thú B Lưỡng cư, thú C Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú D Lưỡng cư, bò sát, chim