Bài giảng môn Sinh học lớp 11 - Bài 26: Cảm ứng ở động vật - Bùi Thị Hoa

Nội dung text: Bài giảng môn Sinh học lớp 11 - Bài 26: Cảm ứng ở động vật - Bùi Thị Hoa

1. KIỂM TRA BÀI CŨ • Xác định kiểu cảm ứng của các hiện tượng sau ở thực vật?
2. Hướng trọng lực Ứng động không sinh trưởng Hướng nước Ứng động không sinh trưởng
3. Hướng tiếp xúc Ứng động không sinh trưởng Ứng động sinh trưởng Hướng sáng
4. THỰC VẬT
5. Ghép khái niệm, hiện tượng ở cột A với nội dung ở cột B Cột A Cột B 1. Ứng động là: A. ứng động không sinh trưởng. 2. Hướng động là: B. phản ứng của thực vật với kích 3. Hiện tượng bắt thích không định hướng. mồi ở cây nắp ấm C. sự phân bố Auxin không đồng 4. Cây trinh nữ cụp đều ở 2 phía đối diện của cơ lá là: quan TV. 5. Nguyên nhân của D. phản ứng của TV với kích thích hiện tượng hướng từ một hướng xác định. động là: E. ứng động tiếp xúc và hoá ứng động.
6. Động vật cảm ứng bằng cách nào?
7. NỘI DUNG I. Khái niệm cảm ứng ở động vật. II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh. III. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh. 1.Dạng lưới. 2.Dạng chuỗi hạch.
8. I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT Trời trở lạnh Khi trời nóng Chim Sẻ xù lông giúp giữ Chó thè lưỡi để làm mát ấm cơ thể cơ thể
9. I - KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT - Khái niệm: Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận và phản ứng (trả lời) lại các kích thích từ môi trường để tồn tại và phát triển.
10. ? So sánh cách biểu hiện và tốc độ cảm ứng ở hai phản ứng trên?
11. Thực vật hướng sáng chạm vào vật nóng, vật nhọn. Cảm ứng ở động vật có gì khác với cảm ứng ở thực vật? Thực vật Động vật - Phản ứng chậm - Phản ứng nhanh - Khó nhận thấy - Dễ nhận thấy - Hình thức kém đa dạng, - Hình thức đa dạng, phụ thuộc điều chỉnh bởi hoocmon vào tổ chức thần kinh.
12. Khi ta dẫm chân vào →chân co lại : gai nhọn ? Đó là phản xạ Phản xạ là gì? Phản xạ là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần kinh để trả lời lại kích thích bên ngoài hoặc bên trong cơ thể. ? Cung phản xạ gồm những bộ phận nào?
13. Cung phản xạ gồm những thành phần nào? Cung phản xạ gồm: + Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm). + Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác) + Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để quyết định hình thức và mức độ phản ứng (thần kinh trung ương). + Đường dẫn truyền ra (đường vận động). + Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến )
14. Bộ phận tiếp nhận Tác nhân kích thích kích thích (Gai nhọn) Cơ tay SƠ ĐỒ MỘT CUNG PHẢN XẠ Bộ phận thực hiện Bộ phận phân tích và  Mộtphản bạn ứng lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phảntổng hợp ứng thông rụt tintay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin, bộ phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?
15. + Tất cả các phản xạ là cảm ứng Đ + Tất cả các cảm ứng là phản xạ S
16. Phân biệt hiện tượng co cơ trong trường hợp sau: Dung dịch sinh lý Kích Kích thích vào →Cơ co: cảm thích cơ đùi ếch đã cắt ứng chứ không rời khỏi cơ thể? phải là phản xạ. Có phải tất cả các phản ứng đều là phản xạ không? Vì sao? Kích thích Kích thích vào cơ →Cơ co: đùi ếch Ếch còn Đó là phản sống? xạ
17. “phản xạ đầu gối” có phải là phản xạ?
18. HTK DẠNG LƯỚI CHƯA CÓ HỆ THẦN KINH HTK DẠNG HTK DẠNG CHUỖI HẠCH ỐNG Các dạng hệ thần kinh ở động vật
19. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT Cảm ứng ở động vật Cảm ứng ở động vật có tổ không có tổ chức chức thần kinh thần kinh Động vật có ĐộngĐộng vậtvật cócó Động vật có HTK dạng HTKHTK dạngdạng lướilưới HTK dạng ống chuỗi hạch
20. Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh Trùng roi Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng.
21. Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT II. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh Amíp ? Động vật đơnAmip bào tránh phản ánh ứngsáng với các kích thích như thế nào ?
22. II. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH: - Động vật đơn bào - Chưa có tổ chức thần kinh. - Phản ứng bằng cách: + chuyển động cả cơ thể + co rút chất nguyên sinh nhờ không bào co rút (hướng động). + Gồm hướng động (+), (-).
23. III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
24. Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch Hệ TK Hệ TK dạng Lưới Hệ TK dạng Chuỗi hạch Đặc điểm Đại diện Cấu tạo Hoạt động của hệ TK: - Nguyên tắc - Khi có kích thích Tính chính xác Tiêu tốn năng lượng
25. II. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh Kích thích Các tế bào thần kinh nằm rải rác ➔ tạo thành mạng lưới TK
26. Khi ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân thủy tức Hãy cho biết con thủy tức sẽ phản ứng như thế nào khi ta dùng kim nhọn châm vào thân nó? Kích thích Phản ứng của thuỷ tức có phải là phản xạ không? Tại sao?
27. Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch Hệ TK Hệ TK dạng Lưới Hệ TK dạng Chuỗi hạch Đặc điểm Đại diện Ngành ruột khoang: Thủy tức, Sao biển . Cấu trúc hệ TK Các tế bào TK nằm rãi rác trong cơ thể liên hệ với nhau và liên hệ tế bào biểu mô cơ qua các dây TK→ mạng lưới tế bào thần kinh. Hoạt động của hệ TK: - Phản xạ - Nguyên tắc - Co toàn bộ cơ thể - Khi có kích thích Tính chính xác Chưa thật chính xác Tiêu tốn năng lượng Nhiều
28. Giun Dẹp Chân khớp Giun Tròn Chân khớp
29. GIUN DẸP ĐỈA CÔN TRÙNG Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
30. Tại sao hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ (như co một chân) khi bị kích thích? Các tập trung Hạch TBTK TK dọc theo chiều dài cơ thể điều khiển 1 vùng xác định Hệ thần kinh hạch ở côn trùng
31. Phân biệt đặc điểm của hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch Hệ TK Hệ TK dạng Lưới Hệ TK dạng Chuỗi hạch Đặc điểm Đại diện Ngành ruột khoang: Thủy Ngành giun dẹp, giun tròn, tức, Sao biển . chân khớp. Cấu trúc hệ TK Các tế bào TK nằm rãi rác - Các tế bào TK tập trung lại  trong cơ thể liên hệ với nhau hạch TK. và liên hệ tế bào biểu mô cơ - Các hạch thần kinh nối với nhau qua các dây TK→ mạng lưới bởi các dây TK chuỗi TK nằm tế bào thần kinh. dọc theo chiều dài cơ thể. *Mỗi hạch điều khiển 1 vùng xác đinh trên cơ thể. Hoạt động của hệ TK: - Phản xạ -Phản xạ - Nguyên tắc - Co toàn bộ cơ thể -Co rút 1 phần cơ thể - Khi có kích thích Tính chính xác - Phản ứng cục bộ tại các hạch Chưa thật chính xác TK nhưng chưa hoàn toàn chính xác. Tiêu tốn năng lượng Nhiều Ít hơn so với hệ TK dạng lưới
32. Chọn đáp án không đúng về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch. A - Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào thần kinh của động vật tăng lên. B – Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và hình thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả năng phối hợp hoạt động giữa chúng được tăng cường. C - Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn nhiều năng lượng. D - Do mỗi hạch thần kinh điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên động vật phản ứng chính xác hơn, tiết kiệm năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới.
33. Củng cố Đặc điểm Cảm ứng ở thực vật Cảm ứng ở động vật Khái niệm Cảm ứng ở thực vật là Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận và khả năng tiếp nhận các phản ứng lại các kích kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi thích từ môi trường trường đảm bảo cho sự sống của cơ thể thực tồn tại và phát triển. vật. Biểu hiện Hướng động, ứng Phản xạ động Tốc độ nhanh Tốc độ Tốc độ chậm phản ứng
34. Củng cố Câu 2: Trong các phát biểu sau: (1) Phản xạ chỉ có ở những sinh vật có hệ thần kinh (2) Phản xạ được thực hiện nhờ cung phản xạ (3) Phản xạ được coi là một dạng điển hình của cảm ứng (4) Phản xạ là khái niệm rộng hơn cảm ứng Các phát biểu đúng về phản xạ là: A. (1), (2) và (4) B. (1), (2), (3) và (4) C. (2), (3) và (4) D. (1), (2) và (3)
35. Củng cố Câu 3: Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có thể trả lời kích thích cục bộ vì: A. số lượng tế bào thần kinh tăng. B. mỗi hạch là một trung tâm điều kiển một vùng xác định của cơ thể. C. các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau. D. các hạch thần kinh liên hệ với nhau.
36. Củng cố Câu 4: Động vật có hệ thần kinh dạng lưới khi bị kích thích thì: A. duỗi thẳng cơ thể. B. co toàn cơ thể. C. di chuyển đi chỗ khác. D. co ở phần cơ thể bị kích thích.
37. Cảm ơn cô và các em đã chú ý lắng nghe!
38. Chọn đáp án đúng nhất: Câu 5. Ở động vật, cảm ứng là: Các phản xạ có điều kiện, giúp cơ thể thích nghi A với môi trường. B Các phản xạ không điều kiện, giúp bảo vệ cơ thể. Khả năng tiếp nhận và trả lời các kích thích giúp C cơ thể tồn tại và phát triển. Là sự thích nghi của cơ thể, do các hoocmon điều D Khiển.
39. Chọn câu đúng nhất: Câu 6. Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần kinh, nhưng đáp ứng không hoàn toàn chính xác bằng cách co rút toàn thân, xảy ra ở: A Ruột khoang B Thân mềm C Giáp xác D Cá
40. Đầy đủ thành phần của cung Không đủ thành phần của cung phản xạ phản xạ ➔ Phản xạ ➔ Cảm ứng không phải phản xạ