Bài giảng Ngữ văn 6 - Bài 13: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Bài 13: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

1. NGÀY DẠY: 28/9/2017 LỚP DẠY: 6/7 GV:Trương Thị Xuân Thắm Tổ: Văn –Nhạc- Văn Lang
2. Sự việc và nhân vật trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
3. Tiết 13
4. TIẾT13 :CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ I/Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµi v¨n tù sù: 1. Chñ ®Ò của bài văn tự sự: * VÝ dô( SGK/44)
5. a .MB: TuÖ TÜnh lµ danh y lçi l¹c ®êi TrÇn. ¤ng ch¼ng nh÷ng lµ ngêi më mang ngµnh Y dîc d©n téc, mµ cßn lµ ngêi hÕt lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi bÖnh. b. TB Mét h«m, cã nhµ quý téc trong vïng cho con ®Õn mêi TuÖ TÜnh vµo t dinh ®Ó xem bÖnh ®au lng cho m×nh. ¤ng s¾p ®i th× bÊt ngê cã hai vî chång ngêi n«ng d©n khiªng ®øa con bÞ ng· g·y ®ïi ®Õn, mÕu m¸o xin «ng ch¹y ch÷a. TuÖ TÜnh liÒn xem m¹ch cho cËu bÐ, råi b¶o anh con nhµ quý téc: - Anh vÒ tha víi cô r»ng ta s½n sµng ®i, nhng b©y giê th× ph¶i ch÷a cho cËu bÐ nµy tríc, v× chó nguy h¬n. Anh con nhµ quý téc söng sèt: - Xin ngµi ®Õn ®»ng dinh t«i tríc. Bän gia n« ®· ®em vâng ®îi s½n c¶ råi. - Kh«ng! – TuÖ TÜnh døt kho¸t tr¶ lêi – Ta ph¶i ch÷a gÊp cho chó bÐ nµy, ®Ó chËm tÊt cã h¹i. TuÖ TÜnh b¾t tay ngay vµo viÖc ch÷a trÞ, kh«ng chó ý g× ®Õn th¸i ®é hËm hùc cña anh con nhµ quý téc. Qua gÇn trän buæi, chó bÐ nhµ n«ng ®· ®ùoc bã nÑp n»m yªn trªn giêng bÖnh. TuÖ TÜnh yªn t©m thë phµo nhÑ nhâm. Vî chång ngêi n«ng d©n l¹y t¹: - A Di §µ PhËt! Kh«ng cã ngµi th× tÝnh m¹ng con t«i nguy råi, chóng t«i biÕt lÊy g× ®Òn ®¸p cho xøng? TuÖ TÜnh tr¶ lêi: - Con ngêi ta cøu gióp nhau lóc ho¹n n¹n, sao «ng bµ l¹i nãi chuyÖn ¬n huÖ. ¤ng bµ cø yªn t©m, sau h¬n mét tuÇn tr¨ng chó bÐ sÏ ®i l¹i ®îc! c.KB Trêi ®· sËp tèi, chît nhí tíi nhµ quý téc, «ng véi v· ra ®i kh«ng kÞp nghØ ng¬i.
6. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/ Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµi v¨n tù sù 1. Chñ ®Ò dµn bµi cña bµi v¨n tù sù a. VÝ dô( SGK). C¸c nh©n vËt: TuÖTuÖ TÜnhTÜnh , nhµ quý téc, hai vî chång ngêi n«ng d©n, chó bÐ bÞ g·y ch©n, gia n«. Trong truyÖn, TuÖ TÜnh ®· gÆp ph¶i t×nh huèng khã xö nµo? Cã hai bÖnh nh©n cïng cÇn ®Õn sù gióp ®ì cña TuÖ TÜnh: bÖnh nh©n nhÑ, giµu cã, cã quyÒn lùc; bÖnh nh©n nÆng, nghÌo khã.
7. TiÕt 14: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I. Bµi häc:T×m hiÓu chñ ®Ò vµ §øng tríc t×nh thÕ khã xö ®ã, dµn bµi cña bµi v¨n tù sù. TuÖ TÜnh ®· gi¶i quyÕt nh thÕ 1. Chñ ®Ò cña bµi v¨n tù sù. a. VÝ dô( SGK). nµo? b. NhËn xÐt: - PhÈm chÊt cña TuÖ TÜnh: hÕt Víi phÈm chÊt ®ã cña l¬ng y lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi TuÖ TÜnh, ngêi viÕt béc lé th¸i ®é bÖnh. g× cña m×nh? VËy vÊn ®Ò chñ yÕu - VÊn ®Ò chñ yÕu: Ca ngîi lßng th¬ng ngêi cña TuÖ cña v¨n b¶n lµ g×? TÜnh. Em hiÓu thÕ nµo lµ chñ ®Ò? ➔ Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ Em h·y t×m xem chñ ®Ò cña ngêi viÕt ®Æt ra trong v¨n b¶n. bài v¨n được thể hiện trực tiếp trong những câu văn nào?
8. TuÖ TÜnh lµ danh y lçi l¹c ®êi TrÇn. ¤ng ch¼ng nh÷ng lµ ngêi më mang ngµnh Y dîc d©n téc, mµ cßn lµ ngêi hÕtlµ ng lßngêi hÕt th¬ng lßng yªu, th¬ng cøu yªu, gióp cøu ng êigióp bÖnh ng.êi bÖnh. Mét h«m, cã nhµ quý téc trong vïng cho con ®Õn mêi TuÖ TÜnh vµo t dinh ®Ó xem bÖnh ®au lng cho m×nh. ¤ng s¾p ®i th× bÊt ngê cã hai vî chång ngêi n«ng d©n khiªng ®øa con bÞ ng· g·y ®ïi ®Õn, mÕu m¸o xin «ng ch¹y ch÷a. TuÖ TÜnh liÒn xem m¹ch cho cËu bÐ, råi b¶o anh con nhµ quý téc: - Anh vÒ tha víi cô r»ng ta s½n sµng ®i, nhng b©y giê th× ph¶i ch÷a cho cËu bÐ nµy tríc, v× chó nguy h¬n. Anh con nhµ quý téc söng sèt: - Xin ngµi ®Õn ®»ng dinh t«i tríc. Bän gia n« ®· ®em vâng ®îi s½n c¶ råi. - Kh«ng! – TuÖ TÜnh døt kho¸t tr¶ lêi – Ta ph¶i ch÷a gÊp cho chó bÐ nµy, ®Ó chËm tÊt cã h¹i. TuÖ TÜnh b¾t tay ngay vµo viÖc ch÷a trÞ, kh«ng chó ý g× ®Õn th¸i ®é hËm hùc cña anh con nhµ quý téc. Qua gÇn trän buæi, chó bÐ nhµ n«ng ®· ®ùoc bã nÑp n»m yªn trªn giêng bÖnh. TuÖ TÜnh yªn t©m thë phµo nhÑ nhâm. Vî chång ngêi n«ng d©n l¹y t¹: - A Di §µ PhËt! Kh«ng cã ngµi th× tÝnh m¹ng con t«i nguy råi, chóng t«i biÕt lÊy g× ®Òn ®¸p cho xøng? TuÖ TÜnh tr¶ lêi: - Con ngêi ta cøu gióp nhau lóc ho¹n n¹n, sao «ng bµ l¹i nãi chuyÖn ¬n huÖ. ¤ng bµ cø yªn t©m, sau h¬n mét tuÇn tr¨ng chó bÐ sÏ ®i l¹i ®îc! Trêi ®· sËp tèi, chît nhí tíi nhµ quý téc, «ng véi v· ra ®i kh«ng kÞp nghØ ng¬i.
9. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/ Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña Cho các nhan đề sau em h·y chän nhan ®Ò bµi v¨n tù sù: thÝch hîp vµ nªu lÝ do?Em hãy đặt tên khác 1. Chủ đề của bài văn tự sự: cho bài văn trên?(Thảo luận nhóm) - Tuệ Tĩnh và hai người bệnh - PhÈm chÊt cña TuÖ TÜnh: hÕt - Tấm lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi - Y đức của Tuệ Tĩnh bÖnh. - Chñ ®Ò: Ca ngîi lßng th¬ng + TÊm lßng th¬ng ngêi cña ngêi cña TuÖ TÜnh. thÇy TuÖ TÜnh.(nhÊn m¹nh khÝa ➔ Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ c¹nh t×nh c¶m cña thÇy TuÖ TÜnh.) ngêi viÕt ®Æt ra trong v¨n b¶n. + Y ®øc cña TuÖ TÜnh( ®Ò cao ®¹o ®øc nghÒ y,đạo đức nghề nghiệp của Tuệ Tĩnh) + Tuệ Tĩnh và hai người bệnh: nêu lên tình huống buộc phải lựa chọn qua đó thể hiện phẩm chất cao đẹp của Tuệ Tĩnh. VËy, chñ ®Ò cña v¨n b¶n cßn thÓ hiÖn ë ®©u?
10. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµiv¨n tù sù: 1. Chñ ®Ò cña bµi v¨n tù sù. - PhÈm chÊt cña TuÖ TÜnh: hÕt lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi bÖnh. - Chñ ®Ò: Ca ngîi lßng th¬ng ng- êi cña TuÖTÜnh. ➔Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ ngêi viÕt ®Æt ra trong v¨n b¶n. 2.Dàn bài của bài văn tự sự:
11. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/ Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµi v¨n tù Bµi v¨n trªn gåm mÊy phÇn? sù: Mçi phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô g×? 1. Chñ ®Ò cña v¨n bµi v¨n tù sù: - PhÈm chÊt cña TuÖ TÜnh: hÕt lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi bÖnh. - Chñ ®Ò: Ca ngîi lßng th¬ng ngêi cña TuÖ TÜnh. ➔Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ ngêi viÕt ®Æt ra trong v¨n b¶n. 2.Dàn bài của bài văn tự sự:
12. a. Mở bài Tuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh. b. Thân bài Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc: Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơn Anh con nhà quý tộc sửng sốt: Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi. - Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại. Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ: - A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng? Tuệ Tĩnh trả lời: Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được! c. Kết bài Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.
13. a. Mở bài Tuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh. b. Thân bài Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc: Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơn Anh con nhà quý tộc sửng sốt: Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi. - Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại. Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ: - A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng? Tuệ Tĩnh trả lời: Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được! c. Kết bài Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.
14. a. Mở bài Tuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh. → Giới thiệu chung về nhân vật sự việc.
15. b. Thân bài Một hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc: Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơn Anh con nhà quý tộc sửng sốt: Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi. - Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại. Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ: - A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng? Tuệ Tĩnh trả lời: Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được! → Kể diễn biến sự việc
16. c. Kết bài Trời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi. → Kết thúc sự việc.
17. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/ Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµi v¨n tù sù: 1. Chủ đê của bài văn tự sự: - PhÈm chÊt cña TuÖ TÜnh: hÕt lßng th¬ng yªu, cøu gióp ngêi bÖnh. - Chñ ®Ò: Ca ngîi lßng th¬ng ngêi cña TuÖ TÜnh. ➔ Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ ngêi viÕt ®Æt ra trong v¨n b¶n. 2.Dàn bài của bài văn tự sự: ➔ Em h·y nªu nhiÖm vô cña c¸c - Gåm ba phÇn: phÇn trong mét bµi v¨n tù sù? + Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ nh©n vËt sù viÖc. + Th©n bµi: KÓ diÔn biÕn sù viÖc. + KÕt bµi: KÓ kÕt thóc sù viÖc * Ghi nhí: SGK - 45 II/ Luyện tập: Bài 1:
18. PHẦN THƯỞNG Một người nông dân tìm được một viên ngọc quý liền muốn đem dâng tiến nhà vua. Ông ta tìm đến cung điện và nhờ các quan trong triều bảo làm cách nào gặp đươc nhà vua. Một trong các quan hỏi ông ta gặp vua để làm gì. Người nông dân bèn kể lại chuyện muốn dâng vua viên ngọc quý. Vị quan nọ bảo: - Được, tôi sẽ đưa anh vào gặp nhà vua với điều kiện anh phải chia cho tôi một nửa phần thưởng của nhà vua. Nếu không thì thôi! Người nông dân đồng ý, và viên quan nọ liền dẫn ông ta vào cung vua. Vua cầm lấy viên ngọc và bảo: - Thế anh muốn ta thưởng cho anh cái gì bây giờ? Người nông dân bèn thưa: - Xin bệ hạ hãy thưởng cho thần năm mươi roi, hạ thần không muốn gì hơn cả. Chỉ có điều là hạ thần đã đồng ý chia cho viên quan đã đưa thần vào đây một nửa số phần thưởng của bệ hạ. Vậy xin bệ hạ hãy thưởng cho mỗi người hai mươi nhăm roi. Nhà vua bật cười, đuổi tên cận thần ra và thưởng cho người nông dân một nghìn rúp. (Lép Tôn-xtôi, Vũ Văn Tôn dịch)
19. THẢO LUẬN NHÓM (3 phút) Nhóm 1: Chủ đề của truyện này nhằm biểu dương và chế giễu điều gì? Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề? Hãy gạch dưới câu văn thể hiện sự việc đó. Nhóm 2: Hãy chỉ ra ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài và ý chính từng phần? Nhóm 3: Truyện này với truyện Tuệ Tĩnh có gì giống nhau về bố cục và khác nhau về chủ đề? Nhóm 4: Sự việc trong Thân bài thú vị ở chỗ nào?
20. TiÕt 13: Chñ ®Ò vµ dµn bµi trong bµi v¨n tù sù I/ Chñ ®Ò vµ dµn bµi cña bµi v¨n tù sù II/ Luyện tập: Bài 1 a.Chñ ®Ò: BiÓu du¬ng ®øc tÝnh thËt thµ, trung thùc. ChÕ giÔu thãi tham lam Sù viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò: Xin bÖ h¹ h·y thëng cho thÇn n¨m m¬i roi .hai m¬i nh¨m roi.” b.Dµn bµi: Më bµi: Tõ ®Çu nhµ vua. Th©n bµi: TiÕp hai m¬i nh¨m roi KÕt bµi: Cßn l¹i. c. So s¸nh víi truyÖn TuÖ TÜnh: - Gièng: Bè côc 3 phÇn - Khác: Truyện Tuệ Tĩnh Truyện Phần thưởng MB: Truyện nói rõ ngay chủ đề - Truyện chỉ nêu tình huống KB :Truyện kể sự việc tiếp diễn(gợi mở) - Kể sự việc kết thúc Bất ngờ ở đầu truyện - Bất ngờ cuối truyện d. Sù viÖc trong phÇn th©n bµi thó vÞ ë lêi cÇu xin cña ngêi n«ng d©n ( xin thưởng 50 roi)
21. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ *Học bài: -Học ghi nhớ/ 45 –Nắm được “Chủ đề là gì?Dàn ý bài văn tự sự gồm mấy phần?” -Làm bài tập phần luyện tập trang 46 sgk. *Soạn bài :Luyện tập chủ đề tự sự và Sự tích hồ Gươm. * Hoàn tất các bài tập về chủ đề tự sự. * Đọc và kể lại văn bản. -Tìm bố cục,ý chính mỗi đoạn? - Trả lời câu hỏi 1,2,3,4/42.Các tổ thảo luận câu 5,6/42