Bài giảng Ngữ văn 6 - Lao xao (trích “tuổi thơ im lặng”)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Lao xao (trích “tuổi thơ im lặng”)

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Nêu khái quát về nội dung và nghệ thuật của văn bản “Lòng yêu nước” của I-li-át Ê-ren-bua? Trong văn bản “ Lòng yêu nước” em thích nhất đoạn văn nào? Vì sao?
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Trong văn bản “ Lòng yêu nước” em thích nhất đoạn văn nào? Vì sao?
3. Hướng Tiết 114, dẫn đọc 115: thêm Văn bản: LAO XAO (TRÍCH “TUỔI THƠ IM LẶNG”- DUY KHÁN)
4. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) I. Tiếp xúc văn bản: 1. Đọc văn bản: 2. Tìm hiểu chú thích: a. Tác giả: - Quê: Quế Võ – Bắc Ninh. - Là nhà văn quân đội. - Ông có nhiều truyện được bạn đọc yêu thích: + Trận mới (Thơ 1972) + Tâm sự người đi (Thơ 1987) + Tuổi thơ im lặng (hồi kí 1985) (1934 – 1993)
5. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) I. Tiếp xúc văn bản: 1. Đọc văn bản: 2. Tìm hiểu chú thích: a. Tác giả: b. Tác phẩm: - Xuất xứ: Trích từ tác phẩm “Tuổi thơ im lặng” viết năm 1985. - Tác phẩm được giải thưởng Hội nhà văn năm 1987 - Thể loại: Hồi kí tự truyện. - Phương thức biểu đạt: tự sự+miêu tả. - Đại ý: Cảnh chớm hè ở làng quê và thế giới các loài chim.
6. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) I. Tiếp xúc văn bản: 2. Tìm hiểu chú thích: c. Chú thích: - Vung tứ linh: vung ra bốn phía. - Thông buổi (tiếng địa phương): xế, quá nửa buổi. - Kẻ cắp gặp bà già (thành ngữ): Kẻ tinh ranh, quỷ quyệt gặp đối thủ dày dạn kinh nghiệm. 3. Bố cục: 2 phần: - Phần 1: từ đầu râm ran: Cảnh buổi sáng chớm hè ở làng quê. - Phần 2: còn lại: Thế giới các loài chim.
7. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 1. Cảnh làng quê buổi sớm chớm hè: LAO XAO Giời chớm hè. Cây cối um tùm. Cả làng thơm. Cây hoa lan nở hoa trắng xóa. Hoa giẻ từng chùm mảnh dẻ. Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín ở góc vườn ông Tuyên. Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật ở hoa. Chúng đuổi cả bướm. Bướm hiền lành bỏ chỗ lao xao. Từng đàn rủ nhau lặng lẽ bay đi. Sớm. Chúng tôi tụ hội ở góc sân. Toàn chuyện trẻ em. Râm ran.
8. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 1. Cảnh làng quê buổi sớm chớm hè: * Cây cối: um tùm. * Hoa: + Hoa lan trắng xóa. Hoa giÎ Hoa lan + Hoa giẻ mảnh dẻ. + Hoa móng rồng bụ bẫm, thơm. Hoa mãng rång
9. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 1. Cảnh làng quê buổi sớm chớm hè: * Cây cối: um tùm. * Hoa: + Hoa lan trắng xóa. + Hoa giẻ mảnh dẻ. + Hoa móng rồng bụ bẫm, thơm. * Các loài vật: + Ong: đánh lộn, hút mật. + Bướm: hiền lành. * Con người: - Toàn là trẻ em tụ hội râm ran.
10. Tiết 114: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 1. Cảnh làng quê buổi sớm chớm hè: => Cảnh làng quê đẹp, thanh bình, thơ mộng và đầy sức sống. Cảnh vào hè thật sinh động.
11. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 1. Cảnh làng quê buổi sớm chớm hè: 2. Thế giới các loài chim:
12. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) Bài 1: Thống kê theo trình tự tên các loài chim được nói đến trong văn bản rồi sắp xếp theo từng nhóm loài vào bảng: • Tên các loài chim: bồ các, sáo sậu, chim ri, tu hú, chim ngói, chim nhạn, bìm bịp, diều hâu, quạ, cắt, chèo bẻo. • Các loài chim theo nhóm: Chim hiền Chim ác bồ các, sáo sậu, chim ri, bìm bịp, diều hâu, quạ, tu hú, chim ngói, chim cắt, chèo bẻo. nhạn.
13. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) 2. Thế giới các loài chim: * Nhóm các loài chim lành: bồ các, sáo sậu, chim ri, tu hú, chim ngói, chim nhạn. Chúng đều hiền, đều mang niềm vui đến cho giời đất, cho mọi nhà. * Nhóm các loài chim ác: Xuất hiện sau tiếng kêu của chim bìm bịp: chèo bẻo, diều hâu, quạ, cắt. Là loài chim hung dữ
14. Bài 2: Qua văn bản, em hãy tìm đặc điểm phù hợp để nhận dạng các loài chim rồi điền vào bảng: Hình Tiếng Màu sắc Hoạt động Đặc tính Tên gọi dạng kêu/hót Các các Bồ các Tu hú Tu hú Chéc chéc Nhạn Rúc trong bụi Khi kêu→chim Nâu Bìm bịp Bìm bịp cây ác ra mặt Lao như mũi tên Mũi Chéc Đánh hơi rất khi bắt gà, vừa Diều hâu khoằm chéc tinh lượn vừa ăn Bay như những Chè cheo Ngày mùa mũi tên đen→ Chèo bẻo chét thức suốt đêm đánh diều hâu Đen hoặc Quạ đen, khoang quạ khoang Cánh nhọn Dùng cánh xỉa như dao bầu Đen con mồi đến Nhanh Chim cắt chọc tiết lợn chết
15. 2. Thế giới các loài chim: Mỗi loài chim có một đặc điểm riêng biệt về hình dáng, tiếng kêu, hoạt động, đặc tính sinh học + Bồ các: vừa bay vừa kêu. + Sáo: hót hay. + Tu hú: kêu báo hiệu mùa tu hú (mùa vải) chín. + Ngói: bay theo đàn. + Nhạn: vùng vẫy tít mây xanh, kêu “chéc chéc”. + Bìm bịp: lai lịch, màu nâu, kêu “bịp bịp”, rúc trong bụi cây. + Diều hâu: bay cao tít, mũi khoằm, đánh hơi rất tinh, lao lên mây xanh, vừa bay vừa ăn. + Quạ: lia lia láu láu nhự quạ dòm chuồng lợn, trộm trứng, trộm gà. + Cắt: cánh nhọn như dao bầu, đánh nhau bằng xỉa cánh, là loài quỷ đen, vụt đến vụt biến.
16. 2. Thế giới các loài chim: Mỗi loài chim có một đặc điểm riêng biệt về hình dáng, tiếng kêu, hoạt động, đặc tính sinh học - Cách miêu tả sinh động. - Kết hợp tả, kể xen lẫn bình luận. Cung cấp thêm những hiểu biết phong phú về loài chim.
17. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: - Quan hệ họ 2. Thế giới các loài chim: hàng, dây mơ dễ má Bồ Các (ác Chim ri là) Sáo sậu Sáo đen Sáo: Đậu cả lên lưng trâu mà hót; tọ toẹ học nói; bay đi ăn, chiều lại về với chủ Tu hú Chim nhạn Tu hú kêu là mùa quả chín
18. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 2. Thế giới các loài chim: Bồ Các Chim ri Sáo sậu Sáo đen Tu hú Chim nhạn Chim ngói
19. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 2. Thế giới các loài chim: Bìm bịp Diều hâu Quạ đen Quạ khoang Chim Cắt
20. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản: 2. Thế giới các loài chim: Chèo bẻo
21. BàiIII. 3HƯỚNG: Chỉ raDẪNcác thànhTÌM HIỂUngữ, CHẤTđồng dao,LIỆUtruyệnVĂNcổHÓAtíchDÂN(nhữngGIAN: chất liệu văn hóa dân gian trong văn bản) và sưu tầm thêm rồi điền vào bảng: Đồng dao Truyện cổ tích Thành ngữ Bồ các là - Sự tích chim - Dây mơ rễ má bìm bịp. Văn bản bác chim - Kẻ cắp gặp bà già Lao xao ri chú bồ các. - Lia lia chuồng lợn - Sự tích chim - Tránh voi chẳng bói cá. xấu mặt nào. Sưu tầm - Sự tích chim - Ở hiền gặp lành. cú mèo
22. III. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU CHẤT LIỆU VĂN HÓA DÂN GIAN: - Đồng dao: bồ các là chú bồ các - TruyệnCách cổcảmtíchnhận: Sự tíchđậmchimchấtbìmdânbịp,giansựvềtíchcácchimloàichèochim bẻotrong. bài tạo nên nét đặc sắc gì và có điều gì chưa xác đáng? - Thành ngữ: Dây mơ rễ má; Kẻ cắp gặp bà già; lia lia láo láoĐặc sắcchuồng: lợn. - Cái nhìn hồn nhiên, chất phác, các loài chim hiện lên chân thực, hấp dẫn. - Chứng tỏ sự am hiểu tường tận về thế giới loài chim, về văn hóa dân gian của tác giả. - Cái nhìn, tình cảm riêng sâu lắng, trữ tình. Chưa xác đáng: cái nhìn định kiến, gán cho loài những tính cách, phẩm chất như con người.
23. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) IV. Tổng kết:
24. Tiết 115: Hướng dẫn đọc thêm: Lao xao ( Trích “Tuổi thơ im lặng” – Duy Khán) NGHỆ THUẬT NỘI DUNG - Miêu tả tự nhiên, - Đặc điểm một sinh động, hấp dẫn, số loài chim ở nhiều yếu tố dân làng quê và mối gian. quan tâm của - Lời văn giàu hình con người với ảnh. loài vật. - Sử dụng nhiều - Tình cảm yêu phép tu từ. quí các loài vật và tình yêu làng quê đất nước.
25. CÂU HỎI THẢO LUẬN Em và tập thể lớp 6A,B,C sẽ làm gì để chung tay “bảo vệ động vật” (thời gian: 1 phút)
26. Học sinh lớp 6A,B,C quyết tâm chung tay hành động để “bảo vệ động vật”! QUYẾT TÂM! QUYẾT TÂM! QUYẾT TÂM!
27. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: 1. Nắm vững nội dung bài học: - Học thuộc ghi nhớ. - Sưu tầm một số câu thơ, ca dao, thành ngữ, tục ngữ nói về loài chim. - Viết một đoạn văn ngắn miêu tả về một loài chim quen thuộc ở quê em. 2. Ôn tập phần Tiếng Việt để chuẩn bị làm bài kiểm tra.
28. Bồ Các Chim ri Sáo sậu Sáo đen Tu hú Chim nhạn Chim ngói