Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 112: Câu trần thuật đơn có từ là

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 112: Câu trần thuật đơn có từ là

1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Câu trần thuật đơn là gì? Câu 2: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng để làm gì? a) Hoa cúc nở vàng vào mùa thu. => Câu miêu tả b) Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục xuống khóc. => Câu kể c) Kiều Phương là cô bé rất thông minh. => Câu đánh giá
2. Tiết : 112
3. Ví dụ 1: a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. CN VN (Vũ Trinh) b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và CN sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. VN (Theo Ngữ văn 6, tập một) c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. CN VN (Nguyễn Tuân) d) Bạn Lan là lớp trưởng CN VN
4. Ví dụ 2: a) Hạnh phúc là đấu tranh. CN VN b) Mục tiêu của chúng tôi là cố gắng đạt điểm 10. CN VN c) Chăm tập thể dục là rất tốt cho sức khỏe CN VN d) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. CN VN
5. Ví dụ 2: a) Hạnh phúc là đấu tranh. (Động từ) CN VN b) Mục tiêu của chúng tôi là cố gắng đạt điểm 10. CN VN (Cụm động từ) c) Chăm tập thể dục là rất tốt cho sức khỏe CN VN (Cụm tính từ) e) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. (Tính từ) CN VN
6. ?Chän nh÷ng tõ hoÆc côm tõ phñ ®Þnh thÝch hîp cho sau ®©y:Kh«ng, kh«ng ph¶i, chưa, chưa ph¶i, ®iÒn vµo trưíc vÞ ng÷ cña c¸c c©u bªn dưíi: a/ Bµ ®ì TrÇn kh«ng ph¶i lµ người huyÖn §«ng TriÒu. => Kh«ng ph¶i + lµ + côm danh tõ b/ TruyÒn thuyÕt kh«ng ph¶i lµ lo¹i truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c . . . . Kh«ng ph¶i + lµ + côm danh tõ => c/ Ngµy thø n¨m trªn ®¶o C« T« chưa ph¶i lµ mét ngµy trong trÎo, s¸ng sña. Chưa ph¶i + lµ + côm danh tõ => d/ DÕ MÌn trªu chÞ Cèc kh«ng ph¶i lµ d¹i. => Kh«ng ph¶i + lµ + tÝnh tõ
7. So s¸nh c©u trÇn thuËt ®¬n vµ c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ: Gièng nhau: - Do 1 côm C-V t¹o thµnh - Dïng ®Ó giíi thiÖu, miªu t¶, ®Þnh nghÜa , ®¸nh gi¸ -VÞ ng÷ cña chóng do danh tõ(côm danh tõ), ®éng tõ -( côm ®éng tõ), tÝnh tõ ( côm tÝnh tõ) t¹o thµnh. Kh¸c nhau : -* C©u trÇn thuËt ®¬n: Vị ngữ kh«ng cã tõ “lµ”đứng trước -* C©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ : Tõ “lµ” nèi kÕt chñ ng÷ víi vÞ ng÷ vµ lµm 1 bé phËn cña vÞ ng÷.
8. * Ghi nhớ: SGK/101 - Về ý nghĩa : Câu trần thuật đơn được dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự vật, sự việc hay để nêu một ý kiến. - Về cấu tạo : Câu trần thuật đơn do một cụm chủ - vị tạo thành.
9. Bài học Trong câu trần thuật đơn có từ là: - Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. Ngoài ra, tổ hợp từ là với động từ (cụm động từ) hoặc tính từ (cụm tính từ), cũng có thể làm vị ngữ. - Khi biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải.
10. Có một số kiểu câu trần thuật đơn có từ là đáng chú ý như sau: - Câu định nghĩa - Câu giới thiệu - Câu miêu tả - Câu đánh giá
11. Bài tập nhanh: Câu dưới đây có được xem là câu trần thuật đơn có từ là hay không? Tôi gọi Kiều Phương là Mèo. P1 P2 => Không phải là câu trần ĐT thuật đơn có từ là CN VN Lưu ý: Không phải bất kỳ câu nào có từ là đều gọi là câu trần thuật đơn có từ là.
12. Câu Trả lời câu hỏi Ý nghĩa Kiểu câu TTĐ có từ là A Là người ở đâu ? Giới thiệu quê quán của sự Câu giới thiệu vật, hiện tượng. B Là loại truyện gì ? Trình bày cách hiểu về sự vật, Câu định nghĩa hiện tượng, sự vật. C Là một ngày như Miêu tả đặc điểm, trạng thái Câu miêu tả thế nào ? của sự vật, hiện tượng. D Thể hiện sự đánh giá đối với Là làm sao ? Câu đánh giá sự vật, hiện tượng. A) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. B) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. C) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. D) Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
13. Bµi tËp nhanh : Nèi th«ng tin ë cét A víi mçi th«ng tin ë cét B sao cho phï hîp : Cét A Cét B 1. So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt, sù viÖc nµy víi sù a) C©u giíi thiÖu vËt, sù viÖc kh¸c cã nÐt tư¬ng ®ång nh»m t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t. 2. Chóng t«i lµ häc sinh líp 6/1 . b) C©u ®¸nh gi¸ 3. Lưîm lµ chó bÐ dòng c¶m. c) C©u miªu t¶ 4. Hµng ngµn b«ng hoa lµ hµng ngµn ngän löa d) C©u ®Þnh hång tư¬i. nghÜa.
14. Bài tập trắc nghiệm Câu 1: Câu trần thuật đơn : A.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành. B. Là loại câu do nhiều cụm C-V tạo thành, dùng để tả, kể, giới thiệu, nêu ý kiến. C. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để kể, tả, giới thiệu, nêu ý kiến. D.Là loại câu do một cụm C-V tạo thành dùng để hỏi.
15. Câu 2:Câu “Trường em là trường THCS Tam Phước” là kiểu câu gì? A. Câu trần thuật đơn B. Câu nghi vấn C. Câu cảm thán D. Câu cầu khiến
16. Bài tập : Tìm câu trần thuật đơn có từ “là” trong những câu dưới đây - Xác định chủ ngữ, vị ngữ - Cho biết các câu ấy thuộc những kiểu nào. a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. (Ngữ văn 6, tập hai) b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh (Sơn Tinh, Thủy Tinh) c) Bồ các là bác chim ri Chim ri là dì sáo sậu Sáo sậu là cậu sáo đen Sáo đen là em tu hú Tu hú là chú bồ các. (Đồng dao)
17. Bµi tËp Đọc và xác định yêu cầu của bài tập C¸c bước Bước 1: T×m c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ Bưíc 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ cña c¸c c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ lµ Bưíc 3: Cho biÕt c©u Êy thuéc kiÓu c©u trÇn thuËt ®¬n nµo?
18. Bài tập 1,2 a) Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của một CN VN sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Câu định nghĩa b) Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Không phải là câu trần thuật đơn có từ là P1 P2 ĐT CN VN c. Bồ các là bác chim ri CN VN Chim ri là dì sáo sậu CN VN Sáo sậu là cậu sáo đen CN VN Câu giới thiệu
19. Bài tập 3 Viết một đoạn văn từ bốn đến sáu câu tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn. Lan là bạn thân nhất của em. Bạn Lan học rất giỏi. Năm nào, bạn ấy cũng là học sinh xuất sắc. Em rất thán phục bạn và hứa sẽ phấn đấu học giỏi như bạn Lan.
20. * Yêu cầu: Dựa vào hình ảnh cho sẵn hãy tạo lập các câu trần thuật đơn ?
21. Đặt câu trần thuật đơn có từ là tương ứng với nội dung của từng bức tranh Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên lạc. => Câu giới thiệu Lượm là chú bé có hình dáng nhỏ nhắn. => Câu miêu tả Lượm là chú bé dũng cảm. => Câu đánh giá
22. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: - Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”. + Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là” - Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK. + Viết đoạn văn từ năm đến 7 câu tả một người bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn. - Chuẩn bị bài học: Câu trần thuật đơn không có từ “là” 29
23. Củng cố
24. Ví dụ 1: a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. CN VN (Cụm danh từ) b) Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và CN VN sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. (Cụm danh từ) c) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. CN VN (Cụm danh từ) d) Nam là lớp trưởng. CN VN (Danh từ)