Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 31: Ngôi kể trong văn tự sự

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 31: Ngôi kể trong văn tự sự

1. CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Tự giới thiệu về bản thân em ?
3. Tiết 31: I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: 1 /Ngôi kể là gì? Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện. 2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. a.Ví dụ: SGK T88, 89
4. Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. ( Em bé thông minh )
5. Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí )
6. THẢO LUẬN NHÓM Câu hỏi thảo luận: a. Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để em nhận ra điều đó? b. Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? Làm sao nhận ra điều đó? c. Người xưng “tôi” trong đoạn 2 là nhân vật (Dế Mèn) hay là tác giả (Tô Hoài)? d. Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua?
7. THẢO LUẬN NHÓM 00101530521 giaây phuùtgiaâygiaây Câu hỏi thảo luận: a. Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để em nhận ra điều đó? b. Đoạn 2 được kể theo ngôi nào? Làm sao nhận ra điều đó? c. Người xưng “tôi” trong đoạn 2 là nhân vật (Dế Mèn) hay là tác giả (Tô Hoài)? d. Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do, không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ được kể những gì mình biết và đã trải qua?
8. Đoạn 1 Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn ( Em bé thông minh) - Kể theo ngôi thứ ba. - Dấu hiệu: người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của họ (vua, đình thần ,em bé ), người kể có mặt khắp nơi
9. Đoạn 2 Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí) - Kể theo ngôi thứ nhất. - Dấu hiệu: người kể xưng tôi, kể những gì mình biết, mình trải qua
10. Tiết 31 I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: 1. Ngôi kể là gì? Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện. 2/ Các loại ngôi kể trong văn tự sự. a. Ví dụ: + Đoạn 1: kể theo ngôi thứ ba + Đoạn 2: kể theo ngôi thứ nhất b. Kết luận
11. Tiết 31 I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: 1/ Ngôi kể là gì? 2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. a. Ví dụ: b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp: - Ngôi thứ ba: Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng - Ngôi thứ nhất: Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua
12. Bµi tËp nhanh Theo em, truyện “ Cây bút thần” kể theo ngôi kể nào? Vì sao? - Truyện kể theo ngôi kể thứ 3 - Vì người kể gọi bằng tên nhân vật : Mã Lương, tên địa chủ, vua
13. Đoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí ) -> Người kể xưng “tôi” là Dế Mèn. Thay " tôi " bằng " Dế Mèn "
14. ĐOẠN 2 a ĐOẠN 2 b Bởi tôi ăn uống điều độ và Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi làm việc có chừng mực nên Dế chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao tôi đã trở thành một chàng dế lâu, Dế Mèn đã trở thành một thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái chàng dế thanh niên cường tráng. vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. dần và nhọn hoắt. Thỉnh Những cái vuốt ở chân, ở khoeo thoảng, muốn thử sự lợi hại của cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh những chiếc vuốt, tôi co cẳng thoảng, muốn thử sự lợi hại của lên, đạp phanh phách vào các những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy lên, đạp phanh phách vào các rạp, y như có nhát dao vừa lia ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, qua. Đôi cánh tôi trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cái áo dài kín xuống tận chấm cánh Dế Mèn trước kia ngắn hủn đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín nghe tiếng phành phạch giòn xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế giã. Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí) phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
15. Đoạn 2: Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Dế Mèn co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí) Thay " tôi " bằng " Dế Mèn " Làm cho người kể giấu mình đi → nội dung không thay đổi nhưng lời văn mang tính khách quan.
16. Tiết 31 I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: 1/ Ngôi kể là gì? 2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. a. Ví dụ: b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp: - Ngôi thứ ba: Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng . - Ngôi thứ nhất: Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là tác giả Lưu ý:
17. Đoạn 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái kim này về tâu đức vua rèn cho tôi thành một con dao để tôi xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. ( Em bé thông minh ) => Không thể thay ngôi kể thứ ba thành ngôi kể thứ nhất vì không có người nào có thể có mặt ở mọi nơi như vậy.
18. Tiết 31 I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: 1/ Ngôi kể là gì? 2/ Các loại ngôi kể thường gặp trong văn tự sự. a. Ví dụ: b. Kết luận: Có 2 loại ngôi kể thường gặp: - Ngôi thứ ba: Người kể giấu mình, gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng . - Ngôi thứ nhất: Người kể xưng tôi , có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe,mình thấy, mình trải qua Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là tác giả. Lưu ý: Để kể chuyện linh hoạt, người kể nên lựa chọn ngôi kể thích hợp.
19. Là vị trí giao tiếp mà người kể NGÔI sử dụng để KỂ kể chuyện . Ngôi thứ nhất Khái niệm Các loại ngôi kể Ngôi thứ ba Lưu ý Người kể xưng “ tôi” không nhất thiết Cần lựa chọn ngôi là tác giả kể phù hợp
20. GHI NHỚ: SGK TR 89 • Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện • Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng, người kể tự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật • Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những điều mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình. • Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp • Người kể xưng “tôi” trong tác phẩm không nhất thiết là chính tác giả.
21. 1 2 3 4 ĐápĐáp án án:Khi :Khi gọi tựCâu cácxưng 2: nhân Ô“ CHỮtôi”, vật bằngng MAYười tên kểMẮN gọi có củathể chúng , CâuCâu 1: là 4: Khi vị tự trí xưng giao“ tiếp tôi”, mà ng ngườiườikểkể có sửthể dụng trực tiếp ngtrựcười tiếpkể tự kể giấu ra nhữngmình đ gìi , tứcmình là kểnghe, theo mình ngôi thứ ba. CâuđểkểĐáp 3:kể ra Khi chuyệnán: những Ngôigọi cácgì kể mình nhânlà vị nghe, trí vật giao bằngmình tiếp tênthấy, mà gọi ng mình ườicủa kể trảichúng sử , thấy,dụng mình để kể trải chuyện. qua đó là cách kể theo ngôi thứ ngnhất.ườiqua kểđó tựlà cáchgiấu kểmình theo đ ngôii , tức là kể theo ngôi
22. Là vị trí giao tiếp mà người kể NGÔI sử dụng để KỂ kể chuyện . Ngôi thứ nhất Khái niệm Các loại ngôi kể Ngôi thứ ba Lưu ý Người kể xưng “ tôi” không nhất thiết Cần lựa chọn ngôi là tác giả kể phù hợp
23. Tiết 31: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ I/ NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ: II. LUYỆN TẬP Bài 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ ba và nhận xét. Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác. (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí ) - Thay “tôi” bằng “Dế Mèn” - Nhận xét: Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba có sắc thái khách quan.
24. Tiết 31: NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ II. LUYỆN TẬP Bài 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn thành ngôi thứ nhất và nhận xét. Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo. (Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan) - Thay “tôi” vào các từ “Thanh”, “chàng” - Nhận xét: Ngôi kể thứ nhất, xưng “tôi” tô đậm thêm sắc thái tình cảm.
25. Bài tập 5: Khi viết thư, em sử dụng ngôi kể nào? Khi viết thư, em sử dụng ngôi kể thứ nhất
26. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI - Học ghi nhớ ( SGK/ 89 ). - Làm bài tập còn lại ( SGK trang 90 ). - Dùng ngôi thứ nhất em hãy kể về một buổi học đáng nhớ cho người thân nghe. - Tìm đọc các câu chuyện có sử dụng các ngôi kể mà em đã được học. - Chuẩn bị bài: “Thứ tự kể trong văn tự sự” .