Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 82: So sánh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 82: So sánh

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi: Phĩ từ là gì? Cho vài ví dụ Là những từ đi kèm động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ . Ví dụ : đang học, rất đẹp * Các loại phĩ từ thường gặp - Chỉ quan hệ thời gian : đã , sẽ , đang Phĩ từ - Chỉ mức độ : rất, quá, lắm, hơi - Chỉ sự tiếp diễn : vẫn, cịn , cứ, cũng - Chỉ sự phủ định : khơng , chưa , chẳng - Chỉ sự cầu khiến : hãy, đừng , chớ
2. Tiết 82
3. SO SÁNH I. So sánh là gì? 1. Ví dụ 1 (Sgk tr 24) a.a. TrẻTrẻ emem đượcnhư búp so sánhtrên cành như búp trên cành. Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan. (Hồ Chí Minh) Cĩ nét tương đồng. b. [ ] Trơng hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vơ tận. (Đồn Giỏi) Non nớt, bụ bẫm, cần được nâng niu chăm sĩc. Thể hiện tình cảm yêu mến, chứa chan hi vọng. Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
4. SO SÁNH I. So sánh là gì? b. Rừng đước được so sánh như hai dãy trường thành vơ tận. Cĩ nét tương đồng. Cao, dài, chắc chắn, vững chãi, hùng vĩ Thể hiện lịng yêu mến tự hào về vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
5. SO SÁNH I. So sánh là gì? 2. Ví dụ 2 (Sgk tr 24) Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vơ cùng dễ mến. (Tạ Duy Anh) -> Nét giống nhau: hình dáng đều cĩ vằn, sọc đen, vàng. -> khác nhau: tính nết. Mèo hiền lành, hổ dữ tợn. => Nêu lên vẻ ngồi giống nhau nhưng tính nết khác nhau để nhấn mạnh sự đáng yêu, hiền lành, dễ thương của chú mèo vằn.
6. SO SÁNH I. So sánh là gì? 1. Ví dụ 1 2. Ví dụ 2 3. Ghi nhớ Tr 24- SGK) - So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác cĩ nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
7. SO SÁNH II. Cấu tạo của phép so sánh Điền những tập hợp từ chứa hình ảnh so sánh trong các câu đã dẫn ở phần I vào mơ hình phép so sánh dưới đây: Vế A (sự vật Phương diện Từ so Vế B (sự vật được so sánh) so sánh sánh dùng để so sánh) (Non nớt cần Trẻ em được bảo vệ) như búp trên cành dựng lên cao Rừng đước như hai dãy trường ngất thành vơ tận => Phép so sánh (đầy đủ) cĩ 4 phần
8. SO SÁNH II. Cấu tạo của phép so sánh 1. Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm: - Vế A (nêu tên sự vật, sự việc được so sánh) - Vế B (nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh với sự vật, sư việc nói ở vế A) - Từ ngữ chỉ phương diện so sánh - Từ ngữ chỉ ý so sánh (gọi tắt là từ so sánh)
9. SO SÁNH II. Cấu tạo của phép so sánh 1. Mơ hình cấu tạo của phép so sánh 2. Các từ so sánh: ngồi từ như cịn các từ -> là, như là, y, y như, giống như, tựa , tựa như . - Quê hương là chùm khế ngọt -Anh em như thể tay chân - Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu
10. SO SÁNH II. Cấu tạo của phép so sánh Vế A Phương diện Từ so sánh Vế B (sự vật được so sánh (sự vật dùng so sánh) để so sánh) Trường Sơn (Cao, lớn, chí lớn ơng cha rộng) Cửu Long bao la sĩng lịng mẹ trào tre mọc thẳng khơng chịu khuất như con người * Chú ý: Trong thực tế mơ hình cấu tạo nĩi trên cĩ thể biến đổi ít nhiều: - Các từ ngữ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh cĩ thể được lược bớt. - Vế B cĩ thể được đảo lên trước vế A cùng với từ so sánh.
11. 3. Các loại so sánh SO SÁNH a. So sánh đồng loại. - So sánh người với người: Lúc ở nhà, mẹ cũng là cơ giáo Khi tới trường, cơ giáo như mẹ hiền - So sánh vật với vật: (Lời bài hát) Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ [ ] (Vũ Tú Nam) b. So sánh khác loại: - So sánh vật với người: Ngơi nhà như trẻ nhỏ Lớn lên cùng trời xanh. (Đờng Xuân An) - So sánh người với vật: Bà như quả đã chín rồi Càng thêm tuổi tác, càng tươi lịng vàng - So sánh cái cụ thể với (Võ Thanh An) cái trừu tượng: Trường Sơn: chí lớn ơng cha Cửu Long: lịng mẹ bao la sĩng trào (Lê Anh Xuân)
12. Bài tập 2/ T26- SGK SO SÁNH Khoẻ như voi khoẻ như Khoẻ như trâu Khoẻ như lực sĩ Chậm như rùa chậm như Chậm như sên Trắng như tuyết trắng như Trắng như bơng Trắng như ngà Nhanh như cắt nhanh như Nhanh như sĩc
13. THẢO LUẬN NHĨM Nhĩm 1, Làm bài tập 1 SGK Tr 25 Nhĩm 2, Tìm những câu ăv n cĩ sử dụng phép so sánh trong văn bản“ Bài học đường đời đầu tiên” (Tơ Hồi)? (Bài tập 3/ Tr 25- SGK) Nhĩm 2 Tìm những câu văn cĩ sử dụng phép so sánh trong văn bản “Sơng nước Cà Mau” (Đồn Giỏi)? (Bài tập 3/ Tr 25- SGK)
14. SO SÁNH III. Luyện tập: Bài tập 1/ T25- SGK. a. So sánh đồng loại. - So sánh người với người: Thầy thuốc như mẹ hiền. - So sánh vật với vật: Những tán lá phượng xịe ra như chiếc dù che mưa, b. So sánh khác loại: che nắng. Bĩng Bác cao lồng lộng - So sánh người với vật: Ấm hơn ngọn lửa hồng. Cái chàng Dế Choắt, người - So sánh vật với người: gầy gị và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. - So sánh cái cụ thể với Cơng cha như núi ngất trời cái trừu tượng: Nghĩa mẹ như nước ở ngồi Biển Đơng.
15. Bài tập 3/ Tr 25- SGK: a) Những câu văn cĩ sử dụng phép so sánh trong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” (Tơ Hồi): - Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như cĩ nhát dao vừa lia qua. - Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngồm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. - Cái chàng dế Choắt, người gầy gị và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. - Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. - Đến khi định thần lại, chị mới trợn trịn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau. - Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.
16. Bài tập 3/ T25- SGK: b) Những câu văn cĩ sử dụng phép so sánh trong văn bản “Sơng nước Cà Mau” (Đồn Giỏi): - Càng đổ gần về hướng mũi Cà Mau thì sơng ngịi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. - [ ] Ở đĩ tụ tập khơng biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ [ ] - [ ] Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhơ lên, hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sĩng trắng. - [ ] Trơng hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vơ tận. - Những ngơi nhà bè ban đêm ánh đèn măng-sơng chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi.
17. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: - Học thuộc khái niệm so sánh, cấu tạo phép so sánh. - Làm hồn thiện các bài tập trang 25, 26 vào vở - Soạn bài: Bức tranh của em gái tơi.