Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết học 83: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết học 83: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

1. Tiết 83 Để làm tốt một bài văn miêu tả, người viết cần phải cĩ kỹ năng quan sát, tưởng tượng và nhận xét. Bài học hơm nay sẽ giúp ta rèn luyện những kỹ năng ấy
2. Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gị và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đơi càng bè bè, nặng nề, trơng đến xấu. Râu ria gì mà cụt cĩ một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. (Tơ Hồi) Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì? => Dế Choắt Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của Dế Choắt? => hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của chú Dế Choắt.
3. - Hình ảnh so sánh: gầy gị và dài như một gã nghiện lêu nghêu thuốc phiện
4. cánh chỉ ngắn củn như người cởi trần đến giữa lưng, hở cả mặc áo gi-lê mạng sườn
5. Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gị và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi- lê. Đơi càng bè bè, nặng nề, trơng đến xấu. Râu ria gì mà cụt cĩ một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cùng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. (Tơ Hồi)
6. Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gị và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đơi càng bè bè, nặng nề, trơng đến xấu. Râu ria gì mà cụt cĩ một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. (Tơ Hồi) Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. Cho biết vai trị của các yếu tố đĩ trong miêu tả. =>Quan sát: người gầy gị và dài lêu nghêu ; cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng; Đơi càng bè bè, nặng nề; Râu ria cụt một mẩu; mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ. ->Tái hiện những nét nổi bật của Dế Choắt =>Tưởng tượng, so sánh: người như một gã nghiện thuốc phiện; cánh chỉ ngắn củn như người cởi trần mặc áo gi-lê. ->Giúp người đọc hình dung rõ nét dáng vẻ của Dế Choắt Nhận xét: Đơi càng trơng đến xấu; Râu ria gì mà . -> Người viết miêu tả theo cái nhìn của Dế Mèn. Nhận xét này thể hiện cái nhìn khinh thường của Dế Mèn đối với Dế Choắt.
7. Đoạn 2: Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sơng ngịi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, chung quanh mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sĩng rì rào từ biển Đơng và vịnh Thái Lan ngày đêm khơng ngớt vọng về trong hơi giĩ muối [ ]. Dịng sơng Năm Căn mênh mơng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhơ lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sĩng trắng. Thuyền xuơi giữa dịng con sơng rộng hơn ngàn thước, trơng hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vơ tận. (Đồn Giỏi) Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì? => Cảnh sơng nước Cà Mau Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của cảnh? => Cảnh đẹp thơ mộng, mênh mơng, hùng vĩ của sơng nước Cà Mau.
8. Sơng ngịi, kênh như mạng nhện rạch bủa giăng chi chít
9. trên thì trời xanh
10. dưới thì nước xanh
11. chung quanh mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá
12. tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa
13. tiếng sĩng rì rào khơng ngớt vọng về
14. nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác
15. cá nước bơi hàng đàn như đen người trũi bơi nhơ ếch lên giữa hụp nhữn xuống g đầu sĩng trắng
16. trơn g hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao như ngất hai dãy trườn g thành vơ tận
17. Đoạn 2: Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sơng ngịi,kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.Trên thì trời xanh, chung quanh mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá.Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa,cùng tiếng sĩng rì rào từ biển Đơng và vịnh Thái Lan ngày đêm khơng ngớt vọng về trong hơi giĩ muối [ ]Dịng sơng Năm Căn mênh mơng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhơ lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sĩng trắng.Thuyền xuơi giữa dịng con sơng rộng hơn ngàn thước, trơng hai bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vơ tận Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. Cho biết vai trị của các yếu tố đĩ trong miêu tả. =>Quan sát: sơng ngịi, kênh rạch chi chít, trời xanh, sắc xanh cây lá; Tiếng rì rào của những khu rừng xanh; sĩng rì rào; Dịng sơng Năm Căn mênh mơng, nước ầm ầm đổ ra biển; cá nước bơi hàng đàn; rừng đước dựng lên cao ngất - Đặc tả cảnh sơng nước Cà Mau =>Tưởng tượng, so sánh: sơng ngịi, kênh rạch bủa giăng; cá nước bơi như người bơi ếch; rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành; Tiếng rì rào khơng ngớt vọng về trong hơi giĩ muối ->Giúp người đọc hình dung rõ nét sự mênh mơng, hùng vĩ của cảnh Nhận xét: chung quanh mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá -> Thể hiện sự gắn bĩ và tự hào của người viết đối với cảnh
18. Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bơng hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, tất cả đều lĩng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen, đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nĩ gọi nhau, trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui khơng thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy! (Vũ Tú Nam) Đối tượng được miêu tả trong đoạn văn là gì? => Hình ảnh cây gạo Đoạn văn giúp em hình dung đặc điểm nổi bật gì của cảnh? => Vẻ đẹp rực rỡ, đầy sức sống của cây hoa gạo vào mùa xuân
19. Tiết 79,80- Bài: I- Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả: Câu 1: Đọc và tìm hiểu các đoạn văn. *Đoạn 1: Tái hiện hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt. *Đoạn 2: Đặc tả cảnh đẹp thơ mộng, mênh mơng, hùng vĩ của sơng nước Cà Mau. *Đoạn 3: Miêu tả vẻ đẹp rực rỡ,đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân
20. Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bơng hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, tất cả đều lĩng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen, đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nĩ gọi nhau, trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui khơng thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy! (Vũ Tú Nam) Các câu văn nào thể hiện sự quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét. Cho biết vai trị của các yếu tố đĩ trong miêu tả. =>Quan sát: cây gạo sừng sững: hàng ngàn bơng hoa, hàng ngàn búp nõn, tất cả đều lĩng lánh, lung linh trong nắng; Chào mào, sáo sậu, sáo đen, đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống ->Miêu tả nổi bật của hình ảnh cây hoa gạo vào mùa xuân =>Tưởng tượng, so sánh: cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim; cây gạo như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bơng hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, Chào mào, sáo sậu, sáo đen gọi nhau, trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau . ->Giúp người đọc hình dung rõ nét vẻ đẹp rực rỡ và tràn đầy sức sĩng của cây gạo vào mùa xuân Nhận xét: vui khơng thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy chung quanh mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá -> Thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, với mùa xuân.
21. So sánh đoạn văn bị lược và đoạn nguyên văn Dịng sơng Năm Căn mênh Dịng sơng Năm Căn mênh mơng, mơng, nước ( )đổ ra biển nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm ngày đêm ( ), cá nước bơi như thác, cá nước bơi hàng đàn hàng đàn đen trũi ( ) giữa đen trũi nhơ lên hụp xuống như những đầu sĩng trắng. người bơi ếch giữa những đầu Thuyền xuơi giữa dịng con sĩng trắng.Thuyền xuơi giữa dịng sơng rộng hơn ngàn thước, con sơng rộng hơn ngàn thước, trơng hai bên bờ,rừng đước trơng hai bên bờ,rừng đước dựng dựng lên cao ngất ( ) lên cao ngất như hai dãy trường thành vơ tận Những chi tiết bị lược bỏ ảnh hưởng như thế nào đến đoạn văn? =>Các từ, ngữ bị lược bỏ đều là những hình ảnh so sánh liên tưởng thú vị. Khơng cĩ những hình ảnh ấy, đoạn văn trở nên chung chung, khơ khan, mất đi sự sinh động, khơng gợi được trí tưởng tượng cho người đọc.
22. Câu hỏi: Để tả được như những đoạn văn trên, người viết đã làm những cơng việc gì?
23. BÀI VĂN MIÊU TẢ QUAN SÁT NHẬN XÉT TƯỞNG TƯỢNG SO SÁNH Liên tưởng, - Chọn sự vật cĩ tưởng tượng để nét tương đồng với miêu tả đối sự vật được miêu tượng về: tả. + Âm thanh - Sử dụng phương + Màu sắc tiện so sánh: như, + Đường nét bằng, khơng hơn, + Tính chất, chẳng kém, thua, là,
24. Qua tìm hiểu các ví dụ, em cho biết vai trị của các yếu tố quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. * Ghi nhớ: (SGK/28)
25. Chuẩn bị: - Cả lớp chia thành bảy đội. - Mỗi đội cử nhĩm trưởng: phải là người viết chữ đẹp,Luật nhanh.chơi như - Các thành viên cịnsau:-Trên lại màn cần hìnhcĩ giấy sẽ xuấtnháp. hiện đối tượng cần miêu tả. - Các đội lần lượt xem tất cả các bức tranh. - Sau đĩ vận dụng các thao tác cần cĩ khi làm văn miêu tả để viết một đoạn văn (từ 3 đến 5 câu) miêu tảLưu đối ý: tượng mà mình đã quan sát. - Đoạn văn phải cĩ sự liên kết chặt chẽ, khơng phải miêu tả từng bức tranh rồi gộp lại mà phải miêu tả tồn cảnh. - Thời gian cho mỗi đội là 5 phút.
26. • Hoa gạo.
27. cây gạo sừng sững
28. như một tháp đèn khổng lồ.
29. hàng ngàn bơng hoa hàng ngàn búp nõn
30. chim ríu rít
31. Chúng nĩ gọi nhau, trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau
32. đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống.
33. Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bơng hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen, đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng gọi nhau trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui khơng thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy!
34. Hạ đến 1 Thu đi 2 Đơng qua 3 Xuân về 4