Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết số 110: Câu trần thuật đơn

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết số 110: Câu trần thuật đơn

1. Môn: Ngữ văn LỚP 6A1
2. 1. Em hãy cho biết thế nào là thành phần chính của câu? Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn
3. 2.Xác định thành phần chính của câu trong những câu sau đây? Cho biết chủ ngữ trả lời cho câu hỏi gì? Vị ngữ trả lời cho câu hỏi gì? a .Ngày mai, tôi đi Nha Trang. TN CN VN b. Trên cánh đồng, đàn bò đang ăn cỏ. TN CN VN
4. TIẾNG VIỆT: TIẾT 110 CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
5. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần thuật đơn Nghe chưa hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ là gì? dài. 1Rồi, với điệu bộ khinh 1. Ví dụ khỉnh, tôi mắng: 2 2.Nhận xét - Hức! 3 Thông ngách sang nhà ta? 4 Dễ nghe nhỉ! 5Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. 6 Thôi,im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. 7 Đào tổ nông thì cho chết! 8 Tôi về, không một chút bận tâm. 9 (Tô Hoài)
6. STT C©u Chøc KiÓu c©u n¨ng 1 Cha nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch r¨ng Kể Trần thuật lªn , x× mét h¬i râ dµi . 2 Råi , víi bé ®iÖu khinh khØnh , t«i Kể Trần thuật m¾ng : 3 Høc! BLCX Cảm thán 4 Th«ng ng¸ch sang nhµ ta ? Hỏi Nghi vấn 5 DÔ nghe nhØ ! BLCX Cảm thán 6 Chó mµy h«i nh có mÌo thÕ nµy ,ta nµo chÞu ®îc. Nhận xét Trần thuật 7 Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t ma dÇm sïi sôt Yêu cầu Êy ®i. Cầu khiến 8 §µo tæ n«ng th× cho chÕt ! BLCX Cảm thán 9 T«i vÒ , kh«ng mét chót bËn t©m. Kể Trần thuật
7. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN 1 I. Câu trần thuật đơn là Nghe chưa hết câu, tôi đã hếch CN VN gì? răng lên, xì một hơi rõ dài. 1. Ví dụ 2 2.Nhận xét Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh, =- Câu> Câu 1,2, trần 6, 9: thuật Kể,tả, đơn nêu là ý câu:kiến. 3. Ghi nhớ. +-> Xét Câu về trần mục thuật. đích nói: câu dùng tôi mắng: SGK / 101 để giới thiệu, tả hoặc kể, nêu ý CN VN -Câu 1, 2, 9 có cấu tạo là một cụm 6 kiến về một sự việc, sự vật. C – V: Chú mày hôi như cú mèo thế + Xét về cấu tạo: câu do một CN -> Câu trần thuật đơn. VN cụm C- V tạo thành. này, ta nào chịu được. CN VN 9 Tôi về, không một chút bận CN VN tâm.
8. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần thuật đơn Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời. là gì? C1 C2 V 1. Ví dụ 2.Nhận xét 3. Ghi nhớ. Tre trông thanh cao, giản dị, chí Lưu ý: C V1 khí như người V2 + Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ V3 ngữ hoặc vị ngữ. Mèo chạy làm đổ lọ hoa + Những câu có từ hai cụm C-V trở lên, nhưng C V nếu chỉ có một cum C-V C V nòng cốt vẫn được coi là câu trần thuật đơn.
9. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần thuật đơn BÀI TẬP NHANH là gì? Em hãy xác định các câu trần thuật 1. Ví dụ đơn trong các câu sau? 2.Nhận xét - Tre hi sinh để bảo vệ con người. 3. Ghi nhớ. -> Câu trần thuật đơn - Tre anh hùng lao động ! -> Câu cảm thán - Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.-> Câu trần thuật ghép. - Này, em không để chúng nó yên được à? -> Câu nghi vấn.
10. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang 1 lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. 2Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc, đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. 3Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. 4 (Nguyễn Tuân)
11. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? 1 Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. CN VN -> Câu trần thuật đơn dùng để tả, hoặc giới thiệu.
12. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? 2Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. CN VN -> Câu trần thuật đơn dùng để nêu ý kiến nhận xét.
13. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? 3 Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc, CN VN CN VN đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. CN VN -> Câu trần thuật ghép dùng để tả.
14. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? 4 Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay CN VN lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. CN VN -> Câu trần thuật ghép dùng để tả, kể.
15. 2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân . (Con Rồng, cháu Tiên) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân Có + cụm danh từ b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. ( Ếch ngồi đáy giếng) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch Có + cụm danh từ c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh). Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần Là + cụm danh từ
16. 3.Bài tập 3: Viết đoạn văn miêu tả có sử dụng câu trần thuật đơn. Nam là bạn thân nhất của em. Bạn Nam học rất giỏi. Năm nào bạn ấy cũng là học sinh xuất sắc. Em rất thán phục bạn và hứa sẽ học giỏi như bạn.
17. Bài tập 3 : SGK. So s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë 2 bµi tËp BT Câu /đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật 2 a, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Giới thiệu ngay b, Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. nhân vật chính 3 a, Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất Giới thiệu nhân vật to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua phụ trước rồi từ kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và những việc làm mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi của nhân vật ngô. (Thánh Gióng) b. Hïng V¬ng thø mêi t¸m cã mét ngêi con g¸i phụ mới giới thiệu tªn lµ MÞ N¬ng, ngêi ®Ñp nh hoa, tÝnh nÕt hiÒn dÞu. nhân vật chính Vua cha yªu th¬ng nµng hÕt mùc, muèn kÐn cho con mét ngêi chång thËt xøng ®¸ng. Mét h«m cã hai chµng trai ®Õn cÇu h«n ( Sơn Tinh, Thủy Tinh )
18. 4. Bµi tËp 4 (SGK/105) Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu còn có tác dụng gì? a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường) b) Ngêi kiÕm cñi tªn mç ë huyÖn L¹ng Giang, ®ang bæ cñi ë sên nói, thÊy díi thung lòng phÝa xa, c©y cá lay ®éng kh«ng ngít míi v¸c bóa ®Õn xem, thÊy con hæ tr¸n tr¾ng, cói ®Çu cµo bíi ®Êt, nh¶y lªn, vËt xuèng, thØnh tho¶ng lÊy tay mãc häng, më miÖng nhe cái r¨ng, m¸u me, nhớt d·i trµo ra. ( Vũ Trinh ) => Câu mở đầu ngoài giới thiệu nhân vật còn miªu t¶ ho¹t ®éng cña c¸c nh©n vËt
19. - Học thuộc ghi nhớ, nhớ được khái niệm câu trần thuật đơn. - Xem lại bài tập SGK. Nhận diện được câu trần thuật đơn và biết tác dụng của câu trần thuật đơn. -Vận dụng kiến thức, đặt câu trần thuật đơn.
20. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. (Con Rồng, cháu Tiên) b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. (Ếch ngồi đáy giếng) c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh)
21. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN I. Câu trần đơn là gì? II. Luyện tập. Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. -> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật Lạc Long Quân b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. -> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật con ếch c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. -> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật bà đỡ Trần.
22. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN BÀI TẬP CỦNG CỐ Câu 1: C©u trÇn thuËt ®¬n lµ : A. Lµ lo¹i c©u do mét côm C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó béc lé c¶m xóc. B. Lµ lo¹i c©u do mét cum C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó cÇu khiÕn. C. Lµ lo¹i c©u do mét côm C - V t¹o thµnh, dïng ®Ó giíi thiÖu , t¶ hoÆc kÓ vÒ mét sù viÕc, sù vËt hay ®Ó nªu mét ý kiÕn . D. Lµ lo¹i c©u do mét côm C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó hái
23. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN BÀI TẬP CỦNG CỐ Câu 2: C©u :Em học trường trung học cơ sở Châu Văn Liêm thuéc kiÓu c©u nµo ? A. C©u trÇn thuËt ®¬n. B. C©u nghi vÊn. C. C©u cÇu khiÕn. D. C©u c¶m th¸n.
24. - Về nhà học và làm bài . - Soạn bài: “ Câu trần thuật đơn có từ là ”
25. Ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh