Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài: Ca Huế trên Sông Hương - Trường THCS Hợp Giang

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài: Ca Huế trên Sông Hương - Trường THCS Hợp Giang

1. Giáo viên: Nông Thùy Dương
2. Quần thể di tích Cố đô Huế Lăng tẩm Huế Cầu Tràng Tiền Sông Hương,Đêm ca núi Huế Ngự Cầu TràngChùa Tiền Thiên Mụ
3. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 - Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG (Hà Ánh Minh)
4. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 1. Tác giả Hà Ánh Minh. 2. Tác phẩm - Thể loại: Bút kí - Trích từ báo "Người Hà Nội" B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc Chậm rãi, nhẹ nhàng, ngắt đúng nhịp.
5. Văn bản “CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG” Xứ Huế vốn nổi tiếng với các điệu hò, hò khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm. Mỗi câu hò Huế dù ngắn hay dài đều được gửi gắm ít ra một ý tình trọn vẹn. Từ ngữ địa phương được dùng nhuần nhuyễn và phổ biến, nhất là trong các câu hò đối đáp tri thức, ngôn ngữ được thể hiện thật tài ba, phong phú. Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh buồn bã, hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, bài chòi, bài tiệm, nàng vung náo nức nồng hậu tình người. Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh. Hò Huế thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế. Ngoài ra còn có các điệu lí như: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam. Đêm. Thành phố lên đèn như sao xa. Màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng đục. Tôi như một lữ khách thích giang hồ với hồn thơ lai láng, tình người nồng hậu bước xuống một con thuyền rồng, có lẽ con thuyền này xưa kia chỉ dành cho vua chúa. Trước mũi thuyền là một không gian rộng thoáng để vua hóng mát ngắm trăng, giữa là một sàn gỗ bào nhẵn có mui vòm được trang trí lộng lẫy, xung quanh thuyền có hình rồng và trước mũi là một cái đầu rồng như muốn bay lên. Trong khoang thuyền, dàn nhạc gồm đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, đàn tam. Ngoài ra còn có đàn bầu, sáo và cặp sanh để gõ nhịp.
6. Các ca công còn rất trẻ, nam mặc áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ mặc áo dài, khăn đóng duyên dáng. Huế chính là quê hương chiếc áo dài Việt Nam. Những chiếc áo dài đầu tiên hiện còn được lưu giữ tại Bảo tàng Mĩ thuật cung đình Huế. Trăng lên. Gió mơn man dìu dịu. Dòng sông trăng gợn sóng. Con thuyền bồng bềnh. Đêm nằm trên dòng sông Hương thơ mộng để nghe ca Huế, với tâm trạng chờ đợi rộn lòng. Không gian yên tĩnh bỗng bừng lên âm thanh của dàn hòa tấu, bởi bốn nhạc khúc lưu thủy, kim tiền, xuân phong, long hổ du dương, trầm bổng, réo rắt mở đầu đêm ca Huế. Nhạc công dùng những ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi. Tiếng đàn lúc khoan, lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người. Ca Huế hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhạc trang trọng uy nghi nên có thần thái của ca nhạc thính phòng, thể hiện theo hai dòng lớn điệu Bắc và điệu Nam, với trên sáu mươi tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc. Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ.
7. Đêm đã về khuya. Xa xa bờ bên kia Thiên Mụ hiện ra mờ ảo, ngọn tháp Phước Duyên dát ánh trăng vàng. Sóng vỗ ru mạn thuyền rồi gợn vô hồi xa mãi cùng những tiếng đàn réo rắt du dương. Đấy là lúc các ca nhi cất lên những khúc điệu Nam nghe buồn man mác, thương cảm, bi ai, vương vấn như nam ai, nam bình, quả phụ, nam xuân, tương tư khúc, hành vân. Cũng có bản nhạc mang âm hưởng điệu bắc pha phách điệu Nam không vui, không buồn như tứ đại cảnh. Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng gợi lên tình người, tình đất nước, trai hiền, gái lịch. Nghe tiếng gà gáy bên làng Thọ Cương, cùng tiếng chuông chùa Thiên Mụ gọi năm canh, mà trong khoang thuyền vẫn đầy ắp lời ca tiếng nhạc. Không gian như lắng đọng. Thời gian như ngừng lại. Con gái Huế nội tâm thật phong phú và âm thầm, kín đáo, sâu thẳm. Theo Hà Ánh Minh, báo Người Hà Nội
8. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 1. Tác giả Hà Ánh Minh. 2. Tác phẩm - Thể loại: Bút kí - Trích từ báo "Người Hà Nội" B. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc Chậm rãi, nhẹ nhàng, ngắt đúng nhịp. 2. Chủ đề Vẻ đẹp của một nếp sinh hoạt văn hóa ở cố đô Huế. 3. Bố cục 2 phần 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca
9. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 1. Tác giả 2. Tác phẩm B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca - Các điệu hò: + Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh: buồn bã. + Hò giã gạo, ru em : náo nức nồng hậu tình người. + Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện: gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh. - Các điệu lí: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam. - Khúc điệu Nam: buồn man mác, vương vấn. - Tứ đại cảnh: không vui, không buồn ➔ Liệt kê kết hợp với giải thích, bình luận: Ca Huế phong phú về làn điệu, sâu sắc về nội dung, mang những nét đặc trưng của vùng đất và tâm hồn Huế.
10. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 1. Tác giả 2. Tác phẩm B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế Hình thành từ dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình, nhã nhạc trang trọng uy nghi với trên sáu mươi tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc. ➔ Nguồn gốc đặc biệt; thú nghe ca Huế tao nhã và đầy sức quyến rũ.
11. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng.
12. Thuyền rồng trên sông Hương
13. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: biểu diễn suốt đêm.
14. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: diễn ra suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công và nhạc công.
15. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: diễn ra suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công và nhạc công + Trang phục: lịch sự, duyên dáng với áo dài truyền thống. + Tài nghệ: điêu luyện, chuyên nghiệp.
16. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: diễn ra suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công, nhạc công. + Trang phục: lịch sự, duyên dáng với áo dài truyền thống. + Tài nghệ: điêu luyện, chuyên nghiệp. - Các loại nhạc cụ:
17. еn tranh Đàn nguyệt Đàn tì bà CÆp sanh Sáo еn tam Đàn bầu Nhị
18. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: diễn ra suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công, nhạc công. + Trang phục: lịch sự, duyên dáng với áo dài truyền thống. + Tài nghệ: điêu luyện, chuyên nghiệp. - Các loại nhạc cụ: đa dạng, phong phú. - Cách thưởng thức:ngồi trên thuyền, giữa dòng sông Hương trong đêm trăng thanh gió mát.
19. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: diễn ra suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công, nhạc công. + Trang phục: lịch sự, duyên dáng với áo dài truyền thống. + Tài nghệ: điêu luyện, chuyên nghiệp. - Các loại nhạc cụ: đa dạng, phong phú. - Cách thưởng thức:ngồi trên thuyền, giữa dòng sông Hương. - Cảm nhận: Không gian như lắng đọng.Thời gian như ngừng lại. Con gái Huế nội tâm phong phú và âm thầm, kín đáo, sâu thẳm.
20. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế - Không gian: trên thuyền rồng. - Thời gian: biểu diễn suốt đêm. - Người biểu diễn: các ca công, nhạc công. - Các loại nhạc cụ: đa dạng, phong phú. - Cách thưởng thức:ngồi trên thuyền, giữa dòng sông Hương. - Cảm nhận: Không gian như lắng đọng.Thời gian như ngừng lại. ➔ Thuyết minh kết hợp miêu tả và biểu cảm,liệt kê:Ca Huế hướng tâm hồn ta đến những vẻ đẹp của đời sống tinh thần con người xứ Huế.
21. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế C. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật và nội dung * Nghệ thuật: - Viết theo thể bút kí. - Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm chất thơ. - Miêu tả cảnh vật, con người sinh động.
22. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế C. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật và nội dung * Nghệ thuật: * Nội dung: Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển.
23. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 2. Chủ đề 3. Bố cục 4. Phân tích 4.1. Huế - cái nôi của dân ca 4.2. Những đặc sắc của ca Huế * Nguồn gốc của ca Huế * Những đặc sắc của ca Huế C. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật và nội dung (Ghi nhớ sgk - 104) 2. Ý nghĩa văn bản Ghi chép lại một buổi ca Huế trên sông Hương, tác giả thể hiện lòng yêu mến, niềm tự hào đối với di sản văn hóa độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hóa của dân tộc.
24. Thứ ba, ngày 21 tháng 3 năm 2017 Tiết 113 -Văn bản: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM * Những đặc sắc của ca Huế 1. Tác giả - Không gian: trên thuyền rồng 2. Tác phẩm - Thời gian: diễn ra suốt đêm B. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN - Người biểu diễn: ca công, nhạc công 1. Đọc - Các nhạc cụ: đa dạng, phong phú 2. Chủ đề - Cách thưởng thức: ngồi trên thuyền, 3. Bố cục 4. Phân tích giữa dòng sông. 4.1. Huế - cái nôi của dân ca - Cảm nhận: không gian lắng đọng - Các điệu hò ➔ Thuyết minh kết hợp miêu tả và biểu - Các điệu lí cảm, liệt kê: Ca Huế hướng tâm hồn ta đến - Khúc điệu Nam những vẻ đẹp của đời sống tinh thần con - Tứ đại cảnh ➔ Liệt kê kết hợp với giải thích, bình người xứ Huế. luận: Ca Huế mang những nét đặc trưng C. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật và nội dung của vùng đất và tâm hồn Huế. 4.2. Những đặc sắc của ca Huế 2. Ý nghĩa văn bản * Nguồn gốc của ca Huế Ghi chép lại một buổi ca Huế trên Hình thành từ dòng ca nhạc dân gian sông Hương, tác giả thể hiện lòng yêu và ca nhạc cung đình. mến, niềm tự hào đối với di sản văn hóa ➔ Nguồn gốc đặc biệt; thú nghe ca độc đáo của Huế, cũng là một di sản Huế tao nhã. văn hóa của dân tộc.
25. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ - Nắm toàn bộ nội dung bài. - Viết đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của em về xứ Huế. - Chuẩn bị bài: “Liệt kê”.
26. CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH