Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 13: Những câu hát than thân và những câu hát châm biếm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 13: Những câu hát than thân và những câu hát châm biếm

1. Lớp: 7A3 Giáo viên: Nguyễn Thị Vân
2. Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước
3. KIỂM TRA BÀI CŨ Em hãy đọc thuộc lòng một trong hai bài ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người đã học và nêu nội dung, nghệ thuật của bài ca dao đó?
4. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
5. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM I. Đọc – hiểu chú thích 1. Thể loại: trữ tình 2. Chủ đề: - Lời tự than cho số phận nhiều cay đắng hay xót xa. - Lời phê phán những thói hư tật xấu. 3. Chú thích : SGK/48,49,52
6. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM II. Đọc – hiểu văn bản A. NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN
7. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Bài 2: Thương thay thân phận con tằm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti, Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây, Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời, Dầu kêu ra máu biết người nào nghe. Bài 3: Thân em như trái bần trôi, Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
8. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Thương thay thân phận con tằm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Thương thay lũ kiến li ti, Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi. Thương thay hạc lánh đường mây, Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi. Thương thay con cuốc giữ trời, Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.
9. Thương thay thân phận con tằm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
10. Thương thay lũ kiến li ti, Kiếm ăn được mấy phả đi tìm mồi.
11. Thương thay hạc lánh đường mây, Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
12. Thương thay con cuốc giữ trời, Dầu kêu ra máu biết người nào nghe.
13. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Thương thay Con tằm Con kiến Con hạc Con cuốc Bay mỏi Kêu ra máu Nhả tơ Tìm mồi cánh
14. CÂU HỎI THẢO LUẬN: -Trong ca dao, tác giả dân gian có thói quen khi nhìn sự vật thì liên hệ đến cảnh ngộ của mình . Cách nói này gọi là biện pháp tu từ gì ? -Chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó ?
15. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Hình ảnh liên tưởng Con tằm Con kiến Con hạc Con cuốc Là chỉ những Chỉ thân Chỉ những Chỉ kiếp người thấp phận nhỏ người lao cổ bé họng, người suốt bé suốt động suốt đời bị có nỗi oan đời khó đời phiêu bạt trái không người khác nhọc, vất với những bòn rút hết được lẽ vả mà vẫn cố gắng công bằng sức lực nghèo khó vô vọng. nào soi tỏ.
16. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM →Điệp từ, ẩn dụ => Những nổi khổ của người lao động chịu nhiều bất công.
17. Bài 3: Thân em như trái bần trôi, Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
18. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM → So sánh => Nỗi khổ của người phụ nữ bị lệ thuộc
19. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM Một số bài ca dao - dân ca có nội dung tương tự * Thân em như hạt mưa sa, * Thân em như củ ấu gai, Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày. Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen * Thân em như hạt mưa rào, * Thân em như tấm lụa đào, Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn Phất phơ giữa chợ biết vào hoa. tay ai. * Thân em như ớt chín cây, Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng. * Thân em như miếng cau khô, Người thanh tham mỏng, kẻ thô tham dày. * Thân em như thể cánh bèo, Ngược xuôi xuôi ngược theo chiều nước trôi. * Thân em như giếng giữa đàng, Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.
20. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM II. Đọc – hiểu văn bản B.NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
21. Bài 1 : Cái cò lặn lội bờ ao Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ? Chú tôi hay tửu hay tăm Hay nước chè đặc hay nằm ngủ trưa Ngày thì ước những ngày mưa Đêm thì ước những đêm thừa trống canh
22. 1/ Bài 1 Chú tôi : +Hay: tửu, tăm, nước chè đặc, nằm ngủ trưa . +Ước : ngày mưa , đêm thừa trống canh . -> Điệp từ, liệt kê . =>Châm biếm hạng người nghiện ngập , người lao động .
23. Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
24. Một số bài có nội dung tương tự : - Đời người có một gang tay Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang - Ăn no rồi lại nằm khoèo Nghe giục trống chèo bế bụng đi xem - Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày
25. Bài 2 : Số cô chẳng giàu thì nghèo Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà Số cô có mẹ có cha Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông Số cô có vợ có chồng Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.
26. 2/ Bài 2 : Số cô : - Chẳng giàu- nghèo - Có mẹ-cha - Có vợ- chồng - Sinh con chẳng gái – trai . -> Điệp từ, liệt kê , nói nước đôi . =>Châm biếm, phê phán những người làm nghề mê tín dị đoan và những người mê tín dị đoan.
27. Tìm những bài ca dao khác có nội dung tương tự.
28. Một số bài có nội dung tương tự : - Tử vi xem số cho người Số thầy thì để cho ruồi nó bâu - Số cậu là số đào hoa Vợ cậu con gái, đàn bà mà thôi - Nhà bà có con chó đen Người lạ nó cắn, người quen nó mừng
29. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM III. Tổng kết 1. Nghệ thuật : so sánh , ẩn dụ , nói nước đôi . 2. Nội dung : - Diễn tả thân phận khổ đau của người lao động . - Phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội .
30. Tiết 13 Văn bản NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN VÀ NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM IV. Luyện tập: Về nhà làm các bài tập SGK. V. Hướng dẫn về nhà : - Về nhà học thuộc 4 bài ca dao , nêu nội dung nghệ thuật . - Sưu tầm thêm một số bài ca dao có nội dung tương tự . - Soạn bài tiếp theo : Đại từ . .