Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 82: Tự học có hướng dẫn: Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh cách làm bài văn lập luận chứng minh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 82: Tự học có hướng dẫn: Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh cách làm bài văn lập luận chứng minh

1. Tiết 82 - Tự học có hướng dẫn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH-Trang 41,42 II. CÁCH LÀM BÀI CHỨNG MINH – Trang 48,49,50 III. LUYỆN TẬP – HỌC SINH TỰ LÀM – Trang 43,51 Biên soạn và thực hiện: Ninh Thị Loan Trường THCS Cẩm Phúc
2. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh * Cho tình huống 1. Chứng minh trong đời sống a- Em đi học về muộn do bạn em bị ốm nên * Ví dụ: em phải đưa bạn về nhà, nhưng khi em trình * Kết luận: Trong đời sống, để chứng bày lí do thì mẹ em lại không tin. Trong tình minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác huống đó em làm thế nào? thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. = > Em nhờ gia đình người bạn hoặc cô giáo chủ nhiệm nhận sự thật để mẹ tin. b- Trong khi đi tàu, lên xe buýt , khi nhân viên trên tàu, xe kiểm tra vé của hành khách, em phải làm gì để chứng tỏ mình đã chấp hành đúng ? =>Em đưa vé cho nhân viên trên tàu (xe) kiểm tra. c- Em khoe với các bạn là mình mới học được cách gấp một chiếc hộp giấy rất đẹp. Các bạn không tin. Em phải làm gì để các bạn tin lời mình? => Em sẽ tự gấp chiếc hộp cho các bạn xem. -> Để chứng tỏ cho người khác tin lời của em là sự thật, em phải đưa ra những bằng chứng để thuyết phục (bằng chứng là những nhân chứng, vật chứng, sự việc, số liệu ).
3. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần 1. Chứng minh trong đời sống đầu tiên chập chững bước đi, bạn đã bị ngã. Lần * Ví dụ: đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối * Kết luận: phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã Oan Đi - xnây từng bị toà báo sa thải vì thiếu * Luận điểm chính: Đừng sợ vấp ngã. ý tưởng. Ông cũng nếm mùi phá sản nhiều lần Câu văn chứa luận điểm: Vậy xin bạn trước khi sáng tạo nên Đi-xnây-len. chớ lo sợ thất bại"). Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa-xtơ chỉ là một * Phưpng pháp lập luận: Lập luận 2 vấn đề học sinh trung bình. Về môn hoá, ông đứng - Vấp ngã là thường: (3 dẫn chứng) hạng15 trong số 22 học sinh của lớp. + Lần đầu tiên chập chững bước đi. Lép Tôn- xtôi tác giả của bộ tiểu thuyết nổi + Lần đầu tiên tập bơi. tiếng Chiến tranh và hoà bình bị đình chỉ học đại + Lần đầu tiên chơi bóng bàn. học vì "vừa không có năng lực, vừa thiếu ý chí - Những người nổi tiếng từng vấp ngã: (5 dẫn học tập". chứng) Hen- ri Pho thất bại và cháy túi tới năm lần + Oan Đi-xnây từng bị sa thải, phá sản. trước khi thành công. + Lu-i Pa- xtơ chỉ là học sinh trung bình, hạng 15/22. Ca sĩ ô- pê- ra nổi tiếng En-ri-cô Ca-ru-xô bị + Lep Tôn-xtôi bị đình chỉ học đại học thầy giáo cho là thiếu chất giọng và không thể nào + Hen-ri Pho thất bại, cháy túi tới 5 lần. hát đựơc. + En-ri-cô Ca-ru-xô bị thầy cho là thiếu Vậy xin bạn chớ lo sợ thất bại. Điều đáng sợ hơn chất giọng. là bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố
4. -Nhà làm phim hoạt hình Mĩ nổi tiếng, người sáng lập Đi-xnây-len, công viên giải trí khổng lồ tại ca- li-phoóc-ni-a, nước Mĩ. - Oan Đi-xnây từng bị toà báo sa thải vì thiếu ý tưởng. Oan Đi-xnây (1901-1966)
5. - Nhà khoa học Pháp, người đặt nền móng cho ngành vi sinh vật học cận đại. - Lúc còn học phổ thông, Lu- i Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Lu- i Pa-xtơ (1822-1895)
6. - Nhà văn Nga vĩ đại. tác giả của bộ tiểu thuyết nổi tiếng Chiến tranh và hoà bình - - Lép Tôn- xtôi bị đình chỉ học đại học vì "vừa không có năng lực, vừa thiếu ý chí học tập". Lép Tôn- xtôi (1828-1910)
7. ->Nhà tư bản, người sáng lập một tập đoàn kinh tế lớn ở Mĩ. - Hen- ri Pho thất bại và cháy túi tới năm lần trước khi thành công. Hen- ri Pho (1863-1947)
8. - Ca sĩ ô- pê- ra nổi tiếng của I-ta-li-a En- ri- cô Ca- ru- xô . - Từng bị thầy giáo cho là thiếu chất giọng và không thể nào hát đựơc En-ri-cô Ca-ru-xô (1873-1921)
9. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh 1. Chứng minh trong đời sống Ghi nhớ: * Ví dụ: - Trong đời sống, người ta dùng sự thật * Kết luận: Trong đời sống, để chứng minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác (chứng cứ xác thực) để chứng tỏ một điều gì thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. đó là đáng tin. 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận - Chứng minh là một phép lập luận dùng * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã những lí lẽ, bằng chứng chân thật, đã được * Kết luận: thừa nhận để chứng tỏ luận điểm mới (cần -LÝ lÏ: chÝnh x¸c, s¸t víi vÊn ®Ò cÇn chøng được chứng minh) là đáng tin cậy. minh,®Þnh hưíng cho dÉn chøng xuÊt hiÖn. - Các lí lẽ, bằng chứng dùng trong phép lập DÉn chøng: Ch©n thùc, tiªu biÓu ®îc thõa luận chứng minh phải được lựa chọn, thẩm nhËn, cã sù lùa chän, thÈm tra, ph©n tÝch tra, phân tích thì mới có sức thuyết phục. => cã t¸c dông lµm s¸ng tá luËn ®iÓm. DÉn chøng ®ãng vai trß chÝnh trong bµi văn . -C¸ch chøng minh Tõ gÇn ®Õn xa, tõ b¶n th©n ®Õn ngêi kh¸c.Trình tù c¸c ý hîp lý. => LËp luËn chÆt chÏ, râ rµng, dÉn chøng næi bËt. 3. Ghi nhớ: SGK trang 42
10. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh * Tìm hiểu đề 1. Chứng minh trong đời sống - Thể loại (Kiểu đề): Chứng minh) * Ví dụ: - Vấn đề chứng minh: Có chí thì nên * Kết luận: Trong đời sống, để chứng - Phạm vi : Câu tục ngữ minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác *Tìm ý: thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. + Chí: Là kiên trì, bền bỉ theo đuổi một việc gì đó 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận tốt đẹp. * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã + Nên: là kết quả, là thành công. II. Cách làm bài lập luận chứng minh + Nội dung câu tục ngữ: Khằng định vai trò, ý 1. Đề bài: Nhân dân ta thường nói: “ Có nghĩa to lớn của Chí trong cuộc sống chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng * Phương pháp lập luận: Có hai cách lập luận đắn của câu tục ngữ đó. - Nêu dẫn chứng xác thực. 2. Các bước làm bài - Nêu lí lẽ Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý
11. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh a. Mở bài:Ví dụ: Lí tưởng, ý chí, và nghị lựccó 1. Chứng minh trong đời sống vai trò rất lớn trong đối với mỗi con người. Điều * Ví dụ: đó được được đúc kết rất rõ trong câu tục ngữ “Có * Kết luận: Trong đời sống, để chứng chí thì nên”. Đó là một chân lí. minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác => Nêu luận điểm cần chứng minh b. Thân bài: thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. - Xét về lí (Lí lẽ) 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận + Chí là điều rất cần thiết để con người vượt qua * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã mọi trở ngại. II. Cách làm bài lập luận chứng minh + Không có chí thì không làm được gì. 1. Đề bài: Nhân dân ta thường nói: “ Có - Xét về thực tế (Dẫn chứng) chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng + Những người có chí đều thành công (dẫn đắn của câu tục ngữ đó. chứng). 2. Các bước làm bài + Chí giúp ta vượt qua những khó khăn tưởng Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý chừng không thể vượt qua được (dẫn chứng). Bước 2: Lập dàn ý => Nêu lí lẽ và dẫn chứng chứng tỏ luận điểm là đúng đắn. c. Kết bài: Ví dụ: Mọi người nên tu dưỡng ý chí, bắt đầu từ những việc nhỏ, để khi ra đời làm được việc lớn. => Nêu ý nghĩa của luận điểm đã được chứng minh.
12. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh a. Mở bài Có nhiều cách viết mở bài 1. Chứng minh trong đời sống - Đi thẳng vào vấn đề: * Ví dụ: Ví dụ: Hoài bão, ý chí, nghị lực là điều không thể * Kết luận: Trong đời sống, để chứng thiếu đối với những ai muốn thành đạt. Câu tục minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác ngữ của dân gian Có chí thì nên đã nêu bật tầm thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. quan trọng đó. 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận - Suy từ cái chung đến cái riêng. * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã VÍ dụ: Sống tức là khắc phục khó khăn. Không có II. Cách làm bài lập luận chứng minh ý chí, niềm tin, nghị lưc để khắc phục mọi trở ngại 1. Đề bài: Nhân dân ta thường nói: “ Có trên đường đời thì không thể thành đạt được. Do chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng đó, từ xưa nhân dân đã dạy: “ Có chí thì nên”. đắn của câu tục ngữ đó. - Suy từ tâm lí con người. 2. Các bước làm bài Ví dụ: Ở đời mấy ai mà không mong muốn được Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý thành đạt về sự nghiệp? Nhưng không phải ai cũng Bước 2: Lập dàn ý có đủ niềm tin, nghị lực để tiếp tục sự nghiệp cho Bước 3: Viết bài: đến thành công. Bởi thế cho nên từ xưa nhân dân ta đã dạy : Có chí thì nên.
13. Tiết 82- Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH. CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH I. Mục đích và phương pháp chứng minh b. Thân bài: Viết các đoạn văn chứng minh 1. Chứng minh trong đời sống làm rõ luận điểm * Ví dụ: - Trước hết phải có từ ngữ chuyển đoạn, tiếp nối * Kết luận: Trong đời sống, để chứng phần Mở bài: Thật vậy hoặcĐúng như vậy minh người ta dùng sự thật (chứng cứ xác - Viết đoạn phân tích lí lẽ. thực) để chứng tỏ một điều đó là đáng tin. - Viết đoạn nêu các dẫn chứng tiêu biểu về 2. Chứng minh trong văn bản nghị luận * Ví dụ: Văn bản “ Đừng sợ vấp ngã những người nổi tiếng, vì ai cũng biết họ nên dễ có sức thuyết phục. II. Cách làm bài lập luận chứng minh c. Kết bài: Khẳng định vấn đề => Kết bài phải 1. Đề bài: Nhân dân ta thường nói: “ Có hô ứng với Mở bài Mở bài đi thẳng vào vấn đề chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng thì kết bài phải khẳng định vấn đề. đắn của câu tục ngữ đó. Ví dụ: Mỗi người chúng ta nên tu dưỡng ý chí, 2. Các bước làm bài hoài bão, nghị lực để làm được những gì ta Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý mong muốn. Bước 2: Lập dàn ý Bước 3: Viết bài: BướC 4: Đọc lại, sửa lỗi 3. Ghi nhớ: SGK trang 50
14. CÙNG CỐ CÁC BƯỚC LÀM BÀI LẬP LUẬN CHỨNG MINH Tìm hiểu đề Mở bài Tìm hiểu đề, tìm ý Tìm ý Lập dàn Các bước Thân bài bài làm bài văn Phương lập luận pháp lập chứng minh luận Kết bài Viết bài Đọc lại và sửa chữa
15. * Hướng dẫn bài tập về nhà : Bài 1 – Trang 43: - Xác định luận điểm văn bản “Không sợ sai lầm” - Nêu những luận cứ tác giả đã dùng: - Luận cứ gồm những lí lẽ gì ? -Tác giả đã phân tích các lí lẽ ấy như thế nào để chứng minh luận điểm. - Cách lâp luận của văn bản này có gì khác cách lập luận chứng minh của văn bản “Đừng sợ vấp ngã ”. 2. Làm các bài tập phần luyện tập trang 51 3. Chuẩn bị bài: Luyện tập lập luận chứng minh.