Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết số 13: Những câu hát than thân

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết số 13: Những câu hát than thân

1. Kiểm tra bài cũ: Những bức tranh sau minh họa cho bài ca dao nào? Hãy đọc thuộc lòng bài ca dao ấy và nêu những đặc sắc nghệ thuật và ý nghĩa nội dung của bài ca dao. SôngNúiNămĐền Tản LụcThương Sòngcửa Viên đầu ô
2. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN I. ĐỌC, CHÚ THÍCH Đọc to, rõ, ngừng nghỉ đúng 1. Đọc: nơi, đúng chỗ, đúng nhịp. Chú ý nhấn mạnh các từ ngữ thể hiện cảm xúc.
3. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN I. ĐỌC, CHÚ THÍCH 2. Th¬ng thay th©n phËn con t»m, 1. Đọc: KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i n»m nh¶ t¬. Th¬ng thay lò kiÕn li ti, KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i ®i t×m måi. Th¬ng thay h¹c l¸nh ®êng m©y, Chim bay mái c¸nh biÕt ngµy nµo th«i. Th¬ng thay con cuèc gi÷a trêi, DÇu kªu ra m¸u cã ngêi nµo nghe.
4. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN I. ĐỌC, CHÚ THÍCH 3. Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i 1. Đọc: Gió dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u. 2. Chú thích - Nhan đề : Những câu hát than thân theå hieän noãi nieàm taâm söï cuûa taàng lôùp bình daân, neâu leân hieän thöïc ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng döôùi cheá ñoä cuõ.
5. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN I. ĐỌC, CHÚ THÍCH 1. Đọc: Bµi 2: Nãi vÒ th©n phËn con t»m, 2. Chú thích kiÕn, h¹c, cuèc. - Nhan đề : Những câu hát Bµi 3: Nãi vÒ th©n phËn tr¸i bÇn. than thân theå hieän noãi nieàm taâm söï cuûa taàng lôùp bình daân, => Nãi vÒ nh÷ng th©n phËn neâu leân hieän thöïc ñôøi soáng bÐ män, cay ®¾ng trong x· cuûa ngöôøi lao ñoäng döôùi cheá héi. ñoä cuõ.
6. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Th¬ng thay th©n phËn con t»m, 1. Bµi ca dao 2: KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i n»m nh¶ t¬. - Lêi cña ngêi lao ®éng th¬ng Th¬ng thay lò kiÕn li ti, cho th©n phËn cña nh÷ng ngêi khèn khæ vµ còng lµ cña chÝnh KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i ®i t×m måi. m×nh trong x· héi cò. Th¬ng thay h¹c l¸nh ®êng m©y, Chim bay mái c¸nh biÕt ngµy nµo th«i. Th¬ng thay con cuèc gi÷a trêi, DÇu kªu ra m¸u cã ngêi nµo nghe.
7. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN THẢO LUẬN 1. Bµi ca dao 2: ? Bốn loài vật trong bài 2 có điểm gì chung ? ? Hãy phân tích số phận các hình ảnh ẩn dụ trong bài ca dao này ?
8. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN THẢO LUẬN 1. Bµi ca dao 2: Điểm chung của các con vật trong bài 2 là chúng được sử dụng như những ẩn dụ nghệ thuật nói về sự khốn khổ của người lao động trong xã hội xưa. Tuy nhiên với mỗi con vật , các tác giả dân gian đã căn cứ vào đặc điểm riêng của chúng để nói về nỗi khốn khổ bất hạnh cụ thể.
9. H×nh ¶nh Èn dô cỤ THỂ : Con cß Con kiÕn Con h¹c Con cuèc ươ Th ng cho Thương cho Thương cho Th¬ng ỗ ổ ủ n i kh c a cuộc đời thân phận cho th©n ữ nh ng thân phiêu bạt,lận thấp cổ bé phËn suèt ậ ỏ ph n nh đận và những họng, có nỗi ®êi bÞ kÎ ố ờ nhoi su t đ i cố gắng vô khổ đau oan kh¸c bßn xuôi ngược vọng của trái không rót søc ấ ả v t v làm người lao được lẽ công lùc ụ ẫ l ng mà v n động bằng nào soi nghèo khó tỏ
10. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN Em đồng ý với ý kiến nào về 2 chữ 1. Bµi ca dao 2: “thương thay” trong bài ca dao : a. Sự lặp lại 4 lần hai chữ “thương thay” + §iÖp ng÷ “ th¬ng thay”: là do bí từ. Vì lặp từ nên bài thơ đơn điệu, nhÊn m¹nh, t« ®Ëm mèi không hấp dẫn. th¬ng c¶m xãt xa cho cuéc b. Đây là sự lặp lại mang dụng ý nghệ ®êi cay ®¾ng cña ngêi d©n thuật rõ nét. Tác giả muốn nhấn mạnh thêng, kÕt nèi vµ më ra cảnh ngộ và thể hiện sự cảm thông sâu nh÷ng nçi th¬ng kh¸c sắc. nhau. c. Sự lặp lại 4 chữ thương thay mở ra bốn nỗi thương cảm khác nhau. Nó có ý nghĩa kết nối và mở ra những nỗi thương kế tiếp. Đây là sự lặp lại để cho tình ý của bài thơ phát triển. Tõ “ th¬ng thay ” ®îc lÆp l¹i mÊy lÇn?
11. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Bµi ca dao 2: + H×nh ¶nh Èn dô: con t»m, lò kiÕn, con h¹c, con cuèc thÓ hiÖn nçi khæ nhiÒu bÒ cña ngêi lao ®éng trong x· héi cò.
12. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Bµi ca dao 2: + H×nh ¶nh Èn dô: con t»m, lò kiÕn, con h¹c, con cuèc thÓ hiÖn nçi khæ nhiÒu bÒ cña ngêi lao ®éng trong x· 2. Th¬ng thay th©n phËn con t»m, héi cò. KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i n»m nh¶ t¬. + C©u hái tu tõ : gi¸ trÞ Th¬ng thay lò kiÕn li ti, ph¶n kh¸ng, tè c¸o cµng trë nªn s©u s¾c, m¹nh mÏ. KiÕm ¨n ®îc mÊy ph¶i ®i t×m måi. Th¬ng thay h¹c l¸nh ®êng m©y, Chim bay mái c¸nh biÕt ngµy nµo th«i. Th¬ng thay con cuèc gi÷a trêi, DÇu kªu ra m¸u cã ngêi nµo nghe.
13. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Bµi ca dao 3: - Bài ca dao nói về thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. + Côm tõ "Th©n em" → tô 3. Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i đậm th©n phËn chìm nổi, Giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u. nçi ®¾ng cay → gîi sù ®ång - So sánh “ thân em” với trái bần trôi. Trái bần c¶m. là một loại quả chua và chát , thường thấy ở vùng nước lợ( Nam Bộ) => Thường tượng + Hình ảnh so s¸nh: Th©n em trưng cho thân phận nghèo khổ , đắng cay. so s¸nh víi "tr¸i bÇn tr«i" - Sự so sánh ở đây trở nên cụ thể vì hình → gîi th©n phËn ngheò kho,́ ảnh so sánh được miêu tả bổ sung . Bần đắng cay không ở trên cây mà là bần trôi. Tác động của ngoại cảnh rất nghiệt ngã (gió dập sóng dồi). Kết qủa: biết tấp vào đâu.
14. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Bµi ca dao 3: - Bài ca dao nói về thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. + Côm tõ "Th©n em" → tô đậm th©n phËn chìm nổi, nçi ®¾ng cay → gîi sù ®ång c¶m. + Hình ảnh so s¸nh: Th©n em so s¸nh víi "tr¸i bÇn tr«i" → gîi th©n phËn ngheò kho,́ đắng cay => Bài ca dao nói lên sự trôi nổi, không có khả năng làm chủ số phận mình của người phụ nữ trong xã hội xưa . Họ vừa khốn khổ, vừa bị người khác định đoạt số phận.
15. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN ThânThânThânThân em em em nhưem nhưnhư nhưgiếng củtấm hạt giữa ấu mưalụa gai đàng đàosa 1. Bµi ca dao 3: NgườiPhấtRuộtHạt thanh phơ trongvào đàigiữarửa thì các mặttrắng chợ , ,hạt người , biếtvỏ ra ngoài ruộng phàmvào thìtay rửacày. đen. ai. chân. - Bài ca dao nói về thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. + Côm tõ "Th©n em" → tô đậm th©n phËn chìm nổi, nçi ®¾ng cay → gîi sù ®ång c¶m. + Hình ảnh so s¸nh: Th©n em so s¸nh víi "tr¸i bÇn tr«i" → gîi th©n phËn ngheò kho,́ đắng cay => Bài ca dao nói lên sự trôi nổi, không có khả năng làm chủ số phận mình của người phụ nữ trong xã hội xưa . Họ vừa khốn khổ, vừa bị người khác định đoạt số phận.
16. Văn học Tiết 13 : NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN Hình ảnh : Con cò
17. -Học thuộc lòng bài ca dao 2 , 3. - Nắm ý nghĩa và nghệ thuật của từng bài, - Làm bài tập, sưu tầm theo yêu cầu. - Soạn văn bản : Những câu hát châm biếm (SGK/51)