Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết thứ 114: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết thứ 114: Liệt kê

1. Ngữ văn 7 Tiết 114: Liệt kê
2. kiểm tra bài cũ 1. Em hãy kể tên những phép tu từ mà em đã học ở lớp 6,7. 2. Chỉ ra phép tu từ trong ví dụ sau và cho biết tác dụng của phép tu từ đó: Ngời Cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm.
3. Ví dụ Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đờng phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy ma gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. (Phạm Duy Tốn) Em có nhận xét gì về cấu -> là những cụm danh từ sắp xếp nối tiếp hàng loạt. ->Thểtạo hiện của rõ sựcác xa bộ hoa, phận hởng lạcin củađậm quan phủ. trong câu văn trên ?
4. Ghi nhớ Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đợc đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của t t- ởng, tình cảm.
5. 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dới đây có gì khác nhau? a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lợng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. -> liệt kê không theo cặp b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực l- ợng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. (Hồ Chí Minh) -> liệt kê theo cặp
6. 2. Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dới đây rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau? a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhng cùng một mầm non mọc thẳng. (Thép Mới) -> liệt kê không tăng tiến b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. (Phạm Văn Đồng) -> liệt kê tăng tiến
7. 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dới đây có gì khác nhau? a) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lợng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. -> liệt kê không theo cặp b) Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lợng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. -> liệt kê theo cặp (Hồ Chí Minh) 2. Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dới đây rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau? a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhng cùng một mầm non mọc thẳng. -> liệt kê không tăng tiến (Thép Mới) b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. -> liệt kê tăng tiến (Phạm Văn Đồng)
8. Liệt kê Xét về cấu tạo Xét về ý nghĩa Theo cặp Không theo cặp Tăng tiến Không tăng tiến
9. Ghi nhớ * Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. * Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến.
10. Bài tập 1 Trong bài Tinh thần yêu nớc của nhân dân ta, để chứng minh cho luận điểm “Yêu nớc là một truyền thống quý báu của ta”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng phép liệt kê nêu ra nhiều dẫn chứng sinh động, giàu sức thuyết phục. Hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy.
11. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nớc. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lớt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nớc và lũ cớp nớc. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nớc của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
12. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nớc. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lớt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nớc và lũ cớp nớc. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nớc của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
13. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nớc. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lớt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nớc và lũ cớp nớc. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nớc của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trng, Bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
14. 2. Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích sau đây: a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va- ren đợc thấy hiển hiện của cái huyền diệu của một thành phố Đông D- ơng, dới lòng đờng, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đờng nóng bỏng; những quả da hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp x- ờng lủng lẳng dới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trng ra giữa trời; một viên quan uể oải bớc qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn ái Quốc) b) Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết đợc em, ngời con gái anh hùng! (Tố Hữu)
15. 2. Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích : a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va- ren đợc thấy hiển hiện của cái huyền diệu của một thành phố Đông D- ơng, dới lòng đờng, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đ- ờng nóng bỏng; những quả da hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xờng lủng lẳng dới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trng ra giữa trời; một viên quan uể oải bớc qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn ái Quốc) b) Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết đợc em, ngời con gái anh hùng! (Tố Hữu)
16. 2. Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích : a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va- ren đợc thấy hiển hiện của cái huyền diệu của một thành phố Đông D- ơng, dới lòng đờng, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đ- ờng nóng bỏng; những quả da hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xờng lủng lẳng dới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trng ra giữa trời; một viên quan uể oải bớc qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn ái Quốc) b) Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết đợc em, ngời con gái anh hùng! (Tố Hữu)
17. 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: a) Tả một số hoạt động trên sân trờng em trong giờ ra chơi. b) Trình bày nội dung truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu mà các em vừa học. c) Nói lên những cảm xúc của em về hình tợng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.
18. Phan Bội Châu
19. Trò chơi Ai thông minh hơn?
20. Câu 1. Câu văn sau dùng phép liệt kê gì? “ Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tơi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thơng ai oán”. A. Liệt kê không tăng tiến. B. Liệt kê tăng tiến.
21. Câu 2 . Phép liệt kê có tác dụng gì? A. Diễn tả sự giống nhau của sự vật, hiện tợng B. Diễn tả sự phức tạp , rắc rối của sự vật, hiện tợng C. Diễn tả sự đầy đủ, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của sự vật, hiện tợng D. Diễn tả sự tơng phản của sự vật, hiện tợng
22. Câu 3. Câu văn: “ Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tởng không biết chán” sử dụng kiểu liệt kê nào xét theo cấu tạo? A. Theo từng cặp B. Không theo từng cặp
23. Câu 4. Liệt kê đợc dùng rộng rãi trong các văn bản khác nhau: nghệ thuật, chính luận, hành chính. A. Đúng B. Sai
24. Câu 5. Câu văn: “ Em rất thích thơ của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ Xuân Hơng và Truyện Kiều” có mắc lỗi liệt kê không? A. Có B. Không
25. Hớng dẫn học ở nhà: - Học thuộc ghi nhớ, hoàn thiện bài tập vào vở. - Viết một đoạn văn ngắn theo phép lập luận giải thích có dùng liệt kê. -Soạn bài :Tìm hiểu chung về văn bản hành chính. -Su tầm một số văn bản hành chính thông dụng em gặp trong đời sống.