Bài giảng Sinh học 12 - Tiết 17, Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện gen - Phạm Thị Trang

Nội dung text: Bài giảng Sinh học 12 - Tiết 17, Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện gen - Phạm Thị Trang

1. Bài 17 ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
2. I. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH. 1/ Thí nghiệm: - Đối tượng: Cây hoa anh thảo
3. + Giống hoa đỏ thuần chủng có kiểu gen: AA + Giống hoa trắng có kiểu gen: aa Hãy quan sát othí nghiệm sau: 35CoC 20oC AA AA AA P F1 F2 35oC 20oC aa aa aa -HoaP đỏ(AA) cho ra hoaF1 đỏ hay hoa trắngF2 Cóphụ nhậnthuộc xétmôi gì trường. về cách phản ứng nhiệt-Hoa trắng(aa)độ môi trường chỉ cho củahoa màuhai giống trắng khônghoa đỏ vàphụ trắng?thuộc vào nhiệt độ môi trường.
4. I. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH. 1/ Thí nghiệm 2/ Kết luận Bố mẹ không truyền đạt cho con những tính trạng -đượcEm hãy hình rút thành ra kết sẵn luận mà về truyền vai trò đạt một KG.của KG và ảnh hưởng của môi - KGtrường quy định đối khả với năngsự hình phản thành ứng tính của cơ thể trướctrạng. môi trường - Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường. Môi trường Kiểu gen Kiểu hình
5. Sự tác động của môi trường ◼ -Ảnh hưởng của môi trường trong biểu hiện ở mối quan hệ giữa gen với nhau, giữa gen trong nhân và tế bào chất hoặc giới tính của cơ thể. Ví dụ: Ở cừu : H quy định có sừng Ở hng quyười định: không sừng HH : Có sừng hhBb : Không hói đầu sừngchỉ biểu hiện ở nam, không biểuĐực hiện : có sừngở nữ Hh Cái : không sừng
6. VD1: Giống thỏ Himalaya có bộ lông trắng muốt trên toàn • Ảnh hưởng của môi trường ngoài thân , ngoại trừ các đầu mút cuả cơ thể như tai, bàn chân, như ánh sáng , nhiệt độ, pH, chế độ đuôi và mõm có màu lông đen dinh dưỡng, TB ở đầu mút cơ thể t0 thấp→ TB ở vùng thân có t0 cao ko T/h Melanin→Lông T/h mêlanin → Lông đen trắng Toàn thân→ lông trắng TNCM: Cạo lông Tai, bàn chân, đuôi, trắng trên lưng + mõm→ lông đen buộc đá lạnh
7. VD 2: Các cây cẩm tú cầu có cùng kiểu gen nhưng màu hoa khác nhau tuỳ thuộc vào độ pH của đất pH > 7 pH < 7 pH = 7
8. VD 3: Ở người, bệnh phênikêtô niệu do gen lặn nằm trên NST thường quy định + Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời→ trẻ em bị bệnh sẽ thiểu năng trí tuệ và một loạt những rối loạn khác + Nếu phát hiện sớm và thực hiện chế độ ăn kiêng thức ăn chứa phêninalalin→ trẻ em có thể phát triển bình thường => Cùng kiểu gen + môi trường khác nhau => kiểu hình khác nhau
9. Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống luá duy nhất (cho dù là giống lúa có năng suất cao) trên một diện tíchV ìrộngchúng trong ta không một vụ th mùa?ể dự đoán được sự biến đổi của thời tiết. Nếu trồng một loại giống khi thời tiết gặp bất lợi thì toàn bộ cây sẽ chết. Do đó chúng ta nên trồng nhiều loại giống trên một mảnh ruông rộng lớn trong cùng một vụ để khi thời tiết thay đổi ít nhất cũng thu được một vài giống cho thu hoạch
10. Em hãy nghiên cứu Sgk và các kiến II. THƯỜNG BIẾN thức đã học để hoàn thành PHT sau: Phân biệt đột biến với thường biến Các Đột biến Thường biến vđề Khái niệm Tính chất Vai trò Ví dụ
11. Phân biệt đột biến với thường biến Các Đột biến Thường biến vđề Khái ĐB là những biến đổi TB là những biến đổi KH niệm trong vật chất di truyền của cùng một KG, phát sinh ở mức phân tử hay trong đời cá thể dưới ảnh mức tế bào. hưởng của MT, không do sự biến đổi trong KG. Tính TB là những biến đổi KH -Xuất hiện đồng loạt chất của cùng một KG, phát -Chịu ảnh hưởng trực sinh trong đời cá thể dưới tiếp của môi trường ảnh hưởng của MT, không sống do sự biến đổi trong KG. -Không di truyền -Có lợi cho sinh vật Vai Giúp cơ thể phản ứng linh hoạt trò Là nguồn nguyên liệu về kiểu hình đảm bảo sự thích cho chọn lọc tự nhiên ứng trước sự thay đổi của MT.
12. Mùa hè Ở NƯỚC Lông mỏng, nâu sẫm hoặc xám đen lẫn với màu “ phao” trắng, xốp, thân đất, cát mềm nổi trên mặt nước Mùa đông Ở CẠN Lông dày, trắng lẫn với Không có phao, thân thảo màu tuyết thích nghi với lối sống ở cạn Loài cáo Bắc cực, Nam cực Dừa nước
13. Mùa thu Mùa đông 35oC 20oC AA AA AA P F1 F2
14. Khoai lang trồng Khoai lang trồng trong trong môi trường ẩm môi trường khô hạn ướt
15. Cây rụng lá và ra non lá Gấu Bắc Cực
16. Quan sát và đưa ra nhận III/ Mức phản ứng của kiểu gen xét về đặc điểm của cây 1/ Khái niệm mũi mác MT 1 → KH 1 MT 2 → KH 2 Kiểu gen 1 MT 3 → KH 3 Mức phản ứng MT n → KH n -VậyMức mức phản phản ứng ứng là tậplà gì? hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau.
17. III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm Theo em tại sao sinh vật có thể thay đổi được •Sựkiểu mềm hình dẻotrước kiểu sự thay hình đổi của môi trường? -Là sự phản ứng thành những Kh khác nhau của 1 KG trước những môi trường khác nhau. - Sự mềm dẻo có được do sự tự điều chỉnh sinh lí, thực chất là điều chỉnh của KG. - Xác định bằng số KH có thể của KG đó.
18. III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm 2/ Đặc điểm của mức phản ứng Ví dụ: giống lúa DR 2 , chăm sóc tốt => năng - Dosuất kiểu tăng gen nhưng quy khôngđịnh => vượt di quátruyền 9,5 tấn /ha. - Mỗi genLợn có Ỉmột Nam mức Định, phản chế độ ứng dinh riêng dưỡng tốt - Tínhnhất trạng =>khối số lượng lượng tăng có nhưng mức phảncũng không ứng rộng.quá - Tính50kg/10 trạng tháng. chất lượng có mức phản ứng hẹp Hai ví dụ trên có phải là mức phản ứng của kiểu gen không? Vì sao? Mức phản ứng do yếu tố nào quy định
19. VD: Ở bò: Chăm sóc tốt - Tỉ lệ bơ trong sữa Ít thay đổi Chăm sóc không tốt Chăm sóc tốt - Sản lượng sữa thay đổi nhiều Chăm sóc không tốt
20. III/ Mức phản ứng của kiểu gen 1/ Khái niệm 2/ Đặc điểm của mức phản ứng 3/ Vai trò của giống và kĩ thuật canh tác đối với năng suất - Giống (KG):Quy định năng suất của một - Giới hạn năng suất của một giống vật nuôi giống vật nuôi hay cây trồng. hay cây trồng do yếu tố nào quy định? - Kĩ thuật sx (MT) :quy định năng suất cụ thể - Kĩ thuật canh tác có ảnh hưởng gì đến năng của giống trong ứng do KG quy định giới hạn suất không? của mức phản. -Năng suất = giống + kĩ thuật. -Em hãy -giảiVậy muốnthích tại tăng sao năng với suất chế Muốn độvượt chăm giới vậtsóc hạn nuôi tốt nhấtnăng và cây lợn suất trồng Ỉ NAM thì cần phải đổi phải làm gì? giống,ĐỊNH cải tiến chỉ chogiống 50kg cũ sau hoặc 10 thángtạo giống mới. tuổi, lợn Đại Bạch đạt 185 kg?
21. Củng cố Câu 1: Kiểu hình được tạo thành là : A. do kiểu gen quy định hoàn toàn B. do điều kiện môi trường tác động C. kết quả cuả sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường D. do các yếu tố cuả môi trường bên trong cơ thể quyết định
22. Câu 2: Phát biểu nào dưới đây không đúng về mức phản ứng: A. Mức phản ứng do kiểu gen cuả cơ thể quy định B. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng C. Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình cuả cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau D. Mức phản ứng không di truyền được
23. Câu 3: Hiện tượng nào dưới đây không phải là thường biến: A. Một số loài thú thay đổi màu sắc và độ dày cuả bộ lông theo muà B. Cây sồi rụng lá vào cuối muà thu và ra lá non vào mùa xuân C. người bạch tạng có da trắng, tóc trắng, mắt hồng D. số lượng hồng cầu trong máu cuả người tăng lên khi đi lên núi cao
24. Câu 4: Trong sản xuất nông nghiệp, yếu tố “ giống - kĩ thuật sản xuất- năng suất” tương ứng với: A. Kiểu gen- kiểu hình- môi trường B. Kiểu gen- môi trường- kiểu hình C. Kiểu hình- môi trường- kiểu gen D. Kiểu hình- kiểu gen-môi trường
25. Câu nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng “má lúm đồng tiền” có chính xác hay không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào? Đáp án: Không chính xác, và sửa lại: Cô ấy được mẹ truyền cho kiểu gen quy định tính trạng “má lúm đồng tiền”.
26. Một số bà con nông dân đã mua hạt ngô lai có năng suất cao về trồng nhưng cây ngô lại không cho hạt. Giả sử công ti giống đã cung cấp hạt giống đúng tiêu chuẩn. Hãy giải thích nguyên nhân dẫn đến tính trạng cây ngô không cho hạt trong trường hợp trên. Đáp án: Do các hạt giống ngô trên được gieo trồng trong điều kiện thời tiết không thích hợp.