Chuyên đề Biện pháp giúp học sinh tự tin trình bày trước lớp kể lại một trải nghiệm đáng nhớ qua hoạt động: Nói và nghe - Ngữ văn 6

Nội dung text: Chuyên đề Biện pháp giúp học sinh tự tin trình bày trước lớp kể lại một trải nghiệm đáng nhớ qua hoạt động: Nói và nghe - Ngữ văn 6

1. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... Trường THCS Tiên yên Chủ nhật, 08/12/2024 | 06:08 Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY TRƯỚC LỚP KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM ĐÁNG NHỚ QUA HOẠT ĐỘNG: NÓI VÀ NGHE (NGỮ VĂN 6) BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY TRƯỚC LỚP KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM ĐÁNG NHỚ QUA HOẠT ĐỘNG: NÓI VÀ NGHE (NGỮ VĂN 6) A. PHẦN MỞ ĐẦU Đối với môn Ngữ văn lớp 6 mới, mỗi bài học trong chương trình được thiết kế đủ 4 kĩ năng : Đọc, viết, nói và nghe. Mục đích của chương trình là không chỉ phát triển năng lực văn học cho học sinh mà còn phát triển năng lực ngôn ngữ và nhiều phẩm chất khác nữa, trong đó có sự tự tin. Đây là điểm khác biệt căn bản trong cách xây dựng chương trình Ngữ văn hiện hành so với chương trình trước đây. Vì các tiết học hiện nay được tổ chức dưới sự dẫn dắt của giáo viên, còn học sinh đóng vai trò là chủ động tiếp nhận bài học thông qua các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực. Trong các phương pháp đó, không thể không kể đến các hoạt động nhóm, trạm học tập, thảo luận nhóm lớn, nhóm nhỏ...yêu cầu học sinh phải tự bộc lộ ý kiến, quan điểm hay tự báo cáo các nội dung của bài học. Do đó các em cần có phong cách thuyết trình tự tin, thoải mái trước lớp. Nói đến 4 kĩ năng đọc, viết, nói và nghe, sự tự tin thể hiện qua hoạt động nói và nghe rõ rệt nhất. Chương trình Ngữ văn 6 có 10 bài học trong 1 năm. Tương ứng với số bài đó là có ít nhất 10 tiết nói và nghe. Trong tiết học này, học sinh nói là chủ yếu. Vậy, nếu các em không đủ tự tin để trình bày trước lớp thì coi như giờ học chưa thành công. PHẦN NỘI DUNG I. Các biện pháp mới đã tiến hành để giải quyết vấn đề I.1.Khuyến khích học sinh xem và học hỏi kĩ năng nói từ các bài nói mẫu . Đối với các học sinh còn thiếu tự tin khi trình bày trước lớp, giáo viên nên khuyến khích học sinh thường xuyên xem các video của những người có cách nói, cách hùng biện hay, thu 1 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
2. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... hút được sự chú ý của người nghe. Gần gũi với các em học sinh lớp 6 và kểu bài kể lại một trải nghiệm của bản thân nhất là các video học sinh thi tuyên truyền sách hoặc thi kể chuyện. Ở các video này, học sinh thường có phong cách nói tự tin, truyền cảm, hấp dẫn người nghe. Cho nên giáo viên cũng có thể dùng các video đó làm tư liệu để khởi động giờ nói và nghe hoặc mở rộng phạm vi kiến thức bài học. Sau khi cho các em xem, giáo viên có thể cho học sinh nhận xét về kĩ năng nói, về sự tự tin khi nói, và cách thức để có trình bày cuốn hút như vậy. Từ đó các em sẽ tìm cách học hỏi, thể hiện phong thái chuyên nghiệp của họ. I.2. Giúp học sinh biết được thế mạnh của mình và động viên học sinh phát huy thế mạnh. Để giúp học sinh tự tin, việc giúp học sinh nhận ra thế mạnh của bản thân vô cùng có ý nghĩa. Bởi vì đó sẽ là cơ sở để học sinh có niềm tin vào khả năng của mình và giảm bớt cảm giác tự ti, rụt rè. Giáo viên có thể gợi ý để học sinh nhận ra các em giỏi giỏi điều gì, hài lòng về điều gì ở bản thân, em có thể làm tốt điều gì. Bên cạnh đó, khi nhận xét, đánh giá phần trình bày của học sinh giáo viên nên tế nhị đưa vào lời khen lời động viên để học sinh không cảm thấy thất vọng về mình. Nguyên tắc vận dụng kiểu “ hai lời khen, một góp ý” là mô hình vừa góp ý vừa động viên học sinh rất tốt. Ví dụ : Giọng kể của em rất hay ( khen ), lời kể rõ ràng, mạch lạc, (khen ), nếu em thêm những câu văn miêu tả sự việc đó nữa thì bài kể của em sẽ rất tốt (góp ý ). Bên cạnh đó, có một số học sinh phải dùng “ chiêu” “ khích tướng” học sinh, tức là chạm vào tự ái, sĩ diện của học sinh để lấy đó làm đòn bẩy kích thích học sinh. Ví dụ : Bạn A mọi khi phát biểu rất sôi sổi, rất tốt tại sao hôm nay con lại trầm thế ( Cũng là vận dụng nguyên tắc khen vừa góp ý ) v.v... I.3. Giúp học sinh hiểu rõ kiểu bài Tiêu đề của bài học là : Kể lại một kỉ niệm đáng nhớ đối với bản thân Trước bài học này, học sinh đã có tiết viết bài. Ngay từ tiết viết bài, giáo viên cần củng cố cho học sinh về khái niệm : “Kể về một trải nghiệm”. Kể là dùng phương thức tự sự là chủ yếu. Trong đó có việc sử dụng ngôi kể, thứ tự kể, nội dung kể phải hàm chứa các sự việc xảy ra theo một diễn biến nhất định. Nói như vậy để học sinh không nhầm lẫn với phương thức miêu tả mà học sinh đã học từ cấp tiểu học. “Kể về một trải nghiệm” là khái niệm về kiểu bài đã được sách giáo khoa đã cung cấp như sau : Kể về một trải nghiệm là kiểu bài trong đó người viết kể về diễn biến của sự việc mà mình đã trải qua và để lại nhiều ấn tượng, cảm xúc. Nếu chỉ nêu định nghĩa như vậy, rất nhiều học sinh vẫn còn mơ hồ về hai chữ “ trải nghiệm”. Qua tực tế điều tra trước khi thực hiện đề tài, tôi có khảo sát học sinh bằng câu hỏi “ Con hiểu như thế nào là một trải nghiệm?”, hai phần ba trong số học sinh được hỏi trả lời với ý : Trải nghiệm là xa đi đâu đó...và trải nghiệm là hoạt động gì đó có ý nghĩa lớn lao lắm. Như vậy, trong suy nghĩ của học sinh các em hiểu chưa đúng nghĩa khái niệm sách giáo khoa đưa ra. Điều đó dẫn đến việc học sinh không 2 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
3. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... biết chọn chuyện gì để kể, chuyện đó có đúng là “một trải nghiệm “ mà đề yêu cầu hay không. Vậy, giải pháp đầu tiên ở đây là giáo viên cho học sinh lấy ví dụ cụ thể về những trải nghiệm đó bằng cách cho học sinh hoạt động nhóm. Các thành viên trong nhóm nói cho nhau biết mình có trải nghiệm gì. Qua mỗi ý kiến của các thành viên trong nhóm học sinh sẽ được mở rộng khái niệm về “trải nghiệm” và giáo viên cần củng cố bằng cách nhấn mạnh : Trải nghiệm được chọn kể là những hoạt động mà bản thân em tham gia thực hiện hoặc được chứng kiến trong cuộc sống hàng ngày để lại cho em nhiều ấn tượng, cảm xúc, hoặc có ý nghĩa với em, với cuộc sống. Đó có thể là những hoạt động ở trường, lớp với bạn bè hoặc ở trong gia đình với người thân. Do đó, trong câu chuyện em vừa là người kể chuyện vừa là nhân vật chính ( hoặc là người chứng kiến ). Yêu cầu ở bài 2 là kể lại trải nghiệm đáng nhớ là muốn nhấn mạnh ấn tượng và cảm xúc của người tham gia trải nghiệm nên giáo viên cũng cần nhắc nhở học sinh chú ý yêu cầu này để bài kể đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đặt ra ( Thực tế nhiều học sinh “bỏ quên” yêu cầu này ) I.4. Chuẩn bị kĩ càng cho bài kể Trước hết, để học sinh tự tin khi trình bày bài kể lại một trải nghiệm trước lớp, giáo viên cần giúp học sinh hiểu rõ yêu cầu bài học. Với mục đích yêu cầu học sinh tiếp tục sử dụng kĩ năng đã có ở bài 1 để kể lại một trải nghiệm có ý nghĩa đối với đời sống tâm hồn mình và có thêm cách thể thể hiện cảm xúc đối với sự việc được kể. Như vậy, bài học vừa có tính kế thừa, vừa có yêu cầu mới cần phải phát huy. Thêm nữa, ở bài kể này, học sinh cần khắc phục được những nhược điểm đã nêu ở giờ trước để thực hiện tốt hơn. Đó cũng chính là mục tiêu của chuyên đề này. Vì vậy trước khi dạy và học cần cho học sinh nắm được các yêu cầu cụ thể của bài nói một cách chi tiết như sau: Phần Yêu cầu Nội dung thể hiện Xác định đề Chia sẻ với mọi người về một trải tài nghiệm của bản thân Chuẩn bị Mục đích nói Rèn luyện khả năng diễn đạt khả năng nội dung nói trước đám đông. Người nghe Thầy /cô giáo và các bạn cùng lớp. Thời gian Vào tiết học Ngữ văn( phần trình bày 7-10p) Không gian Nói trên lớp nói Tập luyện Tập luyện Tự tập trình bày trước gương trước khi bằng những Tập trình bày trước một nhóm bạn, nói cách nào? người thân để họ nhạn xét, góp ý hoàn thiện bài nói hơn. 3 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
4. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... Bằng cách đưa ra những gợi ý cụ thể như vậy, học sinh sẽ có thêm ý tưởng cho bài nói, tránh được nội dung sơ sài hoặc sai yêu cầu bài nói. Và khi học sinh hiểu yêu cầu của bài kể lại có sự chuẩn bị kĩ các nội dung cũng sẽ là cơ sở cho sự tự tin khi học sinh trình bày. Bên cạnh đó, học sinh cũng cần hiểu rõ các nhiệm vụ cần thực hiện trong bài nói “ Kể về một trải nghiệm của bản thân” : Bảng 1: Những yêu cầu khi trình bày nói Yêu cầu Cách thức/ nội dung thể hiện Mở đầu bài nói Thái độ Nội dung trình bày Giọng nói và tốc độ Cử chỉ và điệu bộ Kết thúc bài nói Bảng này sẽ được in ra và phát cho học sinh trong phần hướng dẫn học bài ở tiết trước đó. Học sinh có thể xem và đặt câu hỏi cho giáo viên nếu thấy chưa hiểu. Sau đó học sinh tự trả lời các nội dung theo gợi ý vào phiếu trước khi lập dàn ý cho bài kể. Bảng có tác dụng định hướng nội dung và hình thức trình bày trước khi nói để người nói chủ động hơn, phát huy tính tích cực, chủ động và cũng là năng lực lập kế hoạch của học sinh trước khi tiến hành công việc. Việc định hướng tốt sẽ giúp học sinh tự tin hơn khi nói. Bảng 3 : Những yêu cầu sau khi nói Đối tượng Tiêu chí Yêu cầu cụ thể Người nói Thái độ Hành động Người nghe Thái độ Hành động Bảng này tích hợp cả hai nội dung vì mỗi học sinh đều cần trả lời vào bảng để kĩ càng các tiêu chí đánh giá bài kể. Khi nắm được các tiêu chí này, học sinh có thể tự điều chỉnh nội dung và hình thức bài kể, tránh được tâm lí lo lắng bài kể không đạt yêu cầu. Đặc biệt, phần nghe cũng có vai trò quan trọng để học sinh có thể tự rút kinh nghiệm và tự tin hơn với phần trình bày của mình. Đó cũng là cách nhằm phát huy năng lực phản biện của học sinh vì người có tư duy phản biện tốt là người sẽ tự tin trong giao tiếp. Bảng 3 : Phiếu đánh giá tiêu chí nói Với mỗi bài nói trong từng chủ đề, phiếu đánh giá tiêu chí này sẽ cụ thể hóa theo nội dung của bài nói trong chủ đề đó thành 4 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
5. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... điểm số cụ thể để học sinh tự đánh giá mức độ thực hiện phần trình bày bài nói trước lớp. Do đây là sáng kiến nghiên cứu về sự tự tin của học sinh nên phiếu đánh giá này có thêm khảo sát về việc đánh giá tiêu chí “ tự tin” của người trình bày bài kể lại một trải nghiệm của bản thân như sau : Yêu cầu Tiêu chí kiểm tra Đạt Chưa đạt Bài trình bày có đủ ba phần: giưới thiệu, nội dung và kết thúc Câu chuyện kể về trải nghiệm của người nói Câu chuyện được giới thiệu rõ ràng về các nhân vật, không gian, thời gian xảy ra Các sự việc được kể theo trình tự hợp lí Câu chuyện được kể theo ngôi thứu nhất và nhất quán trong cahs xưng hô từu đầu đén cuối bài nói. Nội dung Thể hiện rõ cảm xúc về sự việc đã xảy ra. Nêu được ý nghĩa của trải nghiệm với bản thân. Giọng nói to, rõ, mạch lạc Giọng điệu kể linh hoạt phù hợp với nội dung và cảm xúc của người nói. Hình Người nói tự tin, nhìn vào người nghe khi nói, sử dụng thức giọng kể, nét mặt cử chỉ hợp lí. Thông qua phiếu này học sinh được làm quen với việc đánh giá đồng đẳng ( học sinh tự đánh giá lẫn nhau ) để tự hoàn thiện bản thân. Đó là một trong những điểm mới trong dạy học phát triển năng lực hiện nay. 1.5. Kích thích học sinh tích cực tương tác để rèn luyện sự tự tin Với các em học sinh còn thiếu tự tin, việc tương tác với giáo viên, với học sinh sẽ giúp các em có cơ hội được trình bày trước tập thể để rèn luyện sự tự tin. Bằng cách thực hành nói nhiều lần, học sinh sẽ có kĩ năng nói tốt hơn, chủ động hơn. Muốn học sinh tích cực phát biểu hoặc xin trình bày ý kiến một cách chủ động, giáo viên cần tăng cường cho học sinh thảo luận nhóm , tập nói trong nhóm trước khi tập nói trước lớp. Khi đó, các thành viên sẽ có sự bổ sung góp ý cho nhau để học sinh lên trình bày trước lớp sẽ tự tin thực hiện tốt phần trình bày của mình 1.6. Thay đổi hình thức tổ chức giờ học và các hoạt động học tập Trong thực tế, tiết nói và nghe không dễ để tổ chức sinh động, hấp dẫn như các tiết đọc hiểu văn bản hay thực hành Tiếng Việt. Đặc biệt, nếu học sinh không hợp tác tốt giáo viên khó có thể thực hiện 5 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
6. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... dạy học theo định hướng phát triển năng lực với các mục tiêu và nội dung như đã đề cập ở trên. Và đa phần các giờ học đều được tổ chức bằng cách truyền thống : Giáo viên là người tổ chức và hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động. Do đó nếu chúng ta có cách thay đổi thì sẽ giúp học sinh chuyển trạng thái học tập và có tâm thế học tập tốt hơn, hào hứng tương tác, sôi nổi tranh luận và phản biện. Chẳng hạn : Thay đổi không gian học tập : Với những trường có cơ sở vật chất đầy đủ và nhiều phòng học, có phòng học bộ môn, giáo viên có thể mượn không gian học tập ở phòng học khác để tổ chức tiết học trên. Với không gian phòng học mới, học sinh sẽ có tâm lí hào hứng hơn. Đặc biệt nếu lớp học trang trí theo chủ đề của bài học, có thêm các thiết bị khác hỗ trợ như loa, micro, máy chiếu, bảng thông minh...để học sinh có thể trình chiếu hình ảnh, âm thanh...kết hợp với bài kể thì cũng tạo ra hiệu ứng tốt. Khi đó, người nghe không chỉ nhìm chăm chăm và người nói mà sẽ huy động cả nghe, nhìn kênh hình...khiến học sinh trình bày vấn đề cũng không bị mất bình tĩnh. Giáo viên hướng dẫn một học sinh trong lớp điều khiển tiết học : Việc này giống như thay đổi khẩu vị trong những bữa ăn hàng ngày. Thường ngày, học sinh quen nghe và làm theo sự tổ chức và hướng dẫn của giáo viên nên khi thay việc đó bằng cách cho học sinh khác thực hiện thay giáo viên, học sinh vừa có sự tò mò muốn xem hôm nay bạn đó làm như thế nào, vừa đón nhận giờ học với tâm lí thoải mái hơn. Khi các em tương tác với nhau các em sẽ cảm thấy cởi mở, tự tin hơn Qua các tiết luyện nói khác nhau, giáo viên có thể mời những học sinh khác nhau thực hiện nhiệm vụ trên. Đây cũng là việc để rèn luyện sự tự tin, khả năng nói trước đám đông của chính học sinh được gọi lên điều khiển tiết học. Tập trung vào nhiều đối tượng học sinh, nhất là học sinh còn nhút nhát, rụt rè: Tâm lí của nhiều giáo viên khi dạy tiết thực hành nói và nghe là muốn giờ học đảm bảo về thời gian và nội dung cần đạt được thực hiện đầy đủ trong một tiết học nên thường dành phần nói cho những học sinh ưu tú trong hoạt động này. Như thế chúng ta vô tình coi nhẹ vai trò của các học sinh khác, không cho các em có cơ hội được thể hiện năng lực của bản thân thì từ đó các em không thể xác định được năng của các em đang ở mức độ nà. Vậy, để giờ “ Nói và nghe” có tác dụng phát triển năng lực cho nhiều học sinh, giáo viên cần lưu ý : Học sinh được chọn để trình bày vấn đề không nhất thiết phải là những học sinh có năng lực nói tốt, giáo viên có thể chọn ngẫu nhiên bằng cách bắt thăm hoặc quay vòng quay kì diệu ( có ghi tên học sinh ) 6 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
7. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... Việc này khiến học sinh tập trung chú ý cao hơn, có ý thức chuẩn bị bài và ý thức hợp tác tốt hơn vì như vậy là giáo viên đang tạo tâm thế và định hướng chú cho học sinh. Tổ chức giờ học bằng cách sân khấu hóa : Đây là giải pháp giúp giờ học trở nên nhẹ nhàng, tránh được tâm lí học bài căng thẳng, đưa các em vào tâm thế của việc xem kịch, đồng thời tạo hứng thú, giúp học sinh chú ý vào trải nghiệm được kể. Để thực hiện điều này, giáo viên cần có sự chuẩn bị kì công hơn. Đó là phải giao nhiệm vụ cho các nhóm chuyển thể trải nghiệm của một thành viên trong nhóm thành một kịch bản, có phân công các vai diễn và có thời gian tập luyện kịch bản. Kế hoạch bài dạy: NÓI VÀ NGHE: KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM ĐÁNG NHỚ (2 tiết) I. MỤC TIÊU (Học xong bài học, học sinh sẽ đạt được) 1. Về kiến thức: - Người kể chuyện ngôi thứ nhất; - Trải nghiệm đáng nhớ của bản thân; - Cảm xúc, suy nghĩcủa người nói trước sự việc được kể. 2. Về năng lực: - Biết kể chuyện về một trải nghiệm của bản thân ở ngôi thứ nhất, bằng lời văn nói; - Biết kết hợp ngôn ngữ nói với điệu bộ, cử chỉ, nét mặt (ngôn ngữ hình thể); - Biết cách nói và nghe phù hợp với đặc trưng của kiểu bài. 3. Về phẩm chất: - Nhân ái: Trân trọng, yêu mến những trải nghiệm của bản thân và các bạn; - Chăm chỉ: Luôn nỗ lực để tạo nên những điều mới mang dấu ấn cá nhân. 7 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
8. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... - Tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp. - Bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt thông qua hoạt động nói. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị: Máy chiếu, máy tính, Giấy A1 hoặc bảng phụ để HS làm việc nhóm, Phiếu học tập, Bảng kiểm tra, đánh giá thái độ làm việc nhóm, 2. Học liệu: SGK, kế hoạch bài dạy, sách tham khảo, phiếu học tập, .... - Phiếu đánh giá theo tiêu chí HĐ nói. 1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề a. Mục tiêu: Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của HS, gợi dẫn, định hướng cho HS về những trải nghiệm đáng nhớ về người thân. b. Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi để HS tìm hiểu kiến thức nền của học sinh về trải nghiệm và kể lại một trải nghiệm. Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến - GV đặt câu hỏi: - Câu trả lời, kết quả trao đổi, thảo luận của học sinh. + Dựa vào phần định hướng, cho biết thế nào là kể lại một trải nghiệm đáng nhớ về người thân? + Em đã từng có trải nghiệm nào đáng nhớ nhất với người thân trong gia đình? - HS độc lập suy nghĩ, chia sẻ, trao đổi, thảo luận ý kiến cá nhân và ý kiến của bạn. - GV điều hành, lắng nghe, chia sẻ, định hướng, kết nối với bài học. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức a. Mục tiêu: HS nắm được yêu cầu và quy trình thực hiện bài nói và yêu cầu đối với người nghe trong hoạt động nói kể lại một trải nghiệm đáng nhớ về người thân. b. Nội dung: HS nghiên cứu sgk rút ra các yêu cầu về nói và nghe đối với bài kể lại một trải nghiệm đáng nhớ về người thân. Tổ chức thực hiện Sản phẩm dự kiến 8 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
9. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... I. Định hướng: HĐ1: Tìm hiểu yêu cầu với người nói 1. Yêu cầu đối với người nói: * Chuẩn bị - Chuẩn bị: - Dựa vào mục a, Chuẩn bị (SGK/46), GV + Lựa chọn trải nghiệm về người thân đáng yêu cầu học sinh rút ra các nhiệm vụ cần nhớ nhất, để lại ấn tượng sâu đậm hoặc có ý chuẩn bị cho bài nói kể lại một trải nghiệm nghĩa nhất đối với bản thân. đáng nhớ. + Nhớ lại chi tiết các nhân vật, sự việc, chi - HS đọc sách, trả lời câu hỏi, nhận xét, bổ tiết diễn ra trong trải nghiệm. sung ý kiến của bạn (nếu cần). + Chuẩn bị các hình ảnh, đồ vật, âm thanh, - GV lắng nghe, định hướng và chốt kiến video, liên quan đến trải nghiệm. thức. - Tìm ý và lập dàn ý: * Tìm ý và lập dàn ý Yêu cầu Nội dung - GV chiếu PHT, yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, hoàn thành các nội dung yêu cầu về Mở bài Chào hỏi, giới thiệu người tìm ý và lập dàn ý đối với bài nói kể lại một thân và trải nghiệm em đã trải nghiệm đáng nhớ về người thân. lựa chọn để chia sẻ Yêu cầu Nội dung Thân - Giới thiệu hoàn cảnh, tình bài huống diễn ra trải nghiệm Mở bài (thời gian, không gian) Thân bài - Kể lại các sự việc xảy ra trong trải nghiệm theo trình tự hợp lí, rõ ràng, logic (sự việc bắt đầu � các sự việc Kết bài diễn biến � cao trào � kết - HS đọc sách, thảo luận, hoàn thành PHT thúc) trong 5 phút. - Cảm xúc của em khi tham - GV chiếu PHT, gọi 1 nhóm HS trình bày, gia trải nghiệm HS khác theo dõi, đối chiếu với PHT của Kết bài Ý nghĩa, bài học của trải nhóm mình để nhận xét, bổ sung. nghiệm với bản thân và cuộc - GV tổng hợp, chốt kiến thức. sống ở hiện tại HĐ2: Tìm hiểu yêu cầu đối với người - Luyện tập nói: chú ý ngôn ngữ nói, ngôn nghe ngữ cơ thể và phương án sử dụng các phương tiện hỗ trợ. - GV đặt câu hỏi: Người nghe cần có thái độ, mục đích nghe như thế nào để đạt hiệu - Sẵn sàng lắng nghe, xử lí phản hồi của quả? người nghe. - HS đọc sách, trả lời câu hỏi, nhận xét, bổ sung ý kiến của bạn (nếu cần). - GV lắng nghe, định hướng và chốt y/cầu. 2. Yêu cầu đối với người nghe: 9 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
10. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... - Lắng nghe tích cực. - Tóm tắt được nội dung chính của câu chuyện. - Phát hiện được những chi tiết sáng tạo, thú vị, ý nghĩa hoặc những chi tiết còn hạn chế trong nội dung, kĩ năng trình bày bài nói của bạn. - Có ý kiến phản hồi, trao đổi. - Rút kinh nghiệm cho bản thân. 3. Hoạt động 3: Luyện tập, vận dụng * Mục tiêu: HS thực hành nói và nghe kể lại trải nghiệm đáng nhớ về người thân đảm bảo các yêu cầu về nội dung và kĩ năng nói và nghe. *Nội dung: HS thực hành nói và nghe, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng (hình thức cả lớp và nhóm) dựa trên rubric đánh giá bài nói kể lại một trải nghiệm đáng nhớ về người thân. Sản phẩm dự kiến Tổ chức thực hiện 10 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
11. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... II. Thực hành HĐ1: Tìm ý và lập dàn ý - Bước 1: Chuẩn bị - GV phát PHT, yêu cầu HS chuẩn bị bài nói của cá nhân dựa trên các (ở nhà) nội dung trong PHT. - Bước 2: Tìm ý và - HS nhận PHT, xây dựng dàn ý bài nói và tập nói kết hợp với các lập dàn ý (PHT) phương tiện hỗ trợ (nếu có). PHIẾU HỌC TẬP Tìm ý và lập dàn ý cho bài nói kể lại một trải nghiệm về người thân Yêu cầu Nội dung Mở - Chào hỏi bài - Giới thiệu người thân và trải nghiệm Thân - Hoàn cảnh diễn ra bài trải nghiệm - Các sự việc xảy ra + Sự việc 1: + Sự việc 2: + Sự việc 3: . - Cảm xúc của em khi ở trong trải nghiệm Kết - Suy nghĩ, cảm xúc bài về trải nghiệm và người thân - Bước 3: Thực - Ý nghĩa của trải hành nghe nói trước nghiệm với bản thân lớp. ở hiện tại - Bước 4: Đánh giá và rút kinh nghiệm. HĐ2: Thực hành nói nghe và đánh giá: - GV trình chiếu rubric đánh giá bài nói và phát phiếu ghi chép, nhận xét bài nói, hướng dẫn HS sử dụng rubric và phiếu nhận xét để đánh giá bài nói của bạn. 11 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
12. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... RUBRIC ĐÁNH GIÁ BÀI NÓI KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM ĐÁNG NHỚ VỀ NGƯỜI THÂN Tiêu chí Mức độ Tốt Đạt Chưa đạt 1. Nội Trải Chọn Chọn Chưa có dung nghiệm được trải đúng trải trải nói nghiệm nghiệm nghiệm thú vị, có về người để kể ý nghĩa để thân để kể kể. Cấu trúc Bài nói có Bài nói Bài nói cấu trúc có cấu chưa có ba phần rõ trúc đầy cấu trúc ràng, đủ ba ba phần mạch lạc, phần rõ rõ ràng. liên kết ràng, có chặt chẽ, liên kết chuyển ý phù hợp linh hoạt, giữa các hấp dẫn phần. Ngôi kể, Sử dụng Sử dụng Sử dụng lời kể ngôi kể ngôi kể không thứ nhất, thứ nhất, đúng, lời kể lời kể không thống thống thống nhất, phù nhất. nhất, hợp. nhẫn lẫn ngôi kể, lời kể. Sự việc, Các sự Các sự Các sự chi tiết việc, chi việc, chi việc, chi tiết được tiết được tiết kể lại kể lại theo kể lại rời rạc, trình tự, đảm bảo đơn điệu, giàu hình trình tự không có ảnh, cảm và cảm ý nghĩa. xúc, hấp xúc của dẫn. người kể. 12 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
13. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... 2. Ngôn Phát âm, Phát âm Phát âm Phát âm ngữ nói âm chuẩn chuẩn chưa lượng, xác, nói xác, nói chuẩn, ngữ điệu lưu loát, lưu loát, còn mắc ngữ điệu, to, rõ lỗi ngọng, âm lượng ràng. sai chính phù hợp, tả; âm hấp dẫn, lượng, truyền ngữ điệu cảm. rời rạc, lí nhí, ngập ngừng, ngắt quãng. Dùng từ, Sử dụng Sử dụng Dùng từ diễn đạt từ ngữ, từ ngữ, chưa phù diễn đạt diễn đạt hợp, diễn chau chính đạt chưa chuốt, xác, phù rõ ý. tinh tế, ấn hợp. tượng. 3. Ngôn Hành Hành Hành Hành ngữ cơ động, cử động, cử động, cử động, cử thể chỉ, biểu chỉ, biểu chỉ, biểu chỉ lúng cảm cảm sâu cảm phù túng, thừa khuôn sắc phù hợp với thãi, mặt, ánh hợp với truyện kể, khuôn mắt truyện kể, có giao mặt, ánh có sự giao tiếp với mắt thiếu lưu tích khán giả. biểu cảm, cực với không có khán giả. sự giao lưu với khán giả. 4. Hình Các Các Các Phương ảnh, đồ phương phương phương tiện hỗ vật, tiện hỗ trợ tiện hỗ tiện hỗ trợ video, tích cực, trợ phù trợ không âm làm tăng hợp, giúp phát huy thanh, kịch tính, khán giả được hiệu cảm xúc, hình dung quả, hấp dẫn, rõ hơn về không thú vị cho câu phù hợp câu chuyện. với câu chuyện. chuyện. * Đánh giá theo cặp: 13 of 14 3/6/2025, 4:15 PM
14. Chuyên đề: BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ TIN TRÌNH BÀY T... - HS thực hành nói nghe theo cặp, đánh giá bài nói của bạn dựa trên rubric và phiếu ghi chép, nhận xét. * Đánh giá trước lớp: - GV tổ chức cho HS thực hành nghe nói trước lớp: + GV bốc thăm (quay random) chọn ngẫu nhiên 3-4 HS trình bày bài nói trước lớp. + HS đánh giá bài nói của bạn dựa trên rubric và phiếu ghi chép, nhận xét. + HS khác nhận xét, đánh giá thái độ, kết quả nghe của bạn. - GV nhận xét, đánh giá, tổng hợp, rút kinh nghiệm về kĩ năng nói và nghe của HS trong giờ học. * Yêu cầu học sinh về nhà tiếp tục hoàn thiện bài nói sau khi rút kinh nghiệm. - Dặn dò HS những nội dung cần học ở nhà và chuẩn bị cho bài học sau. Tác giả:Trường THCS Tiên yên 14 of 14 3/6/2025, 4:15 PM