Chuyên đề Kinh nghiệm hướng dẫn dạy tiết ôn tập phân môn Địa lý 6 (Từ bài 1 đến bài 5) ở trường THCS

Nội dung text: Chuyên đề Kinh nghiệm hướng dẫn dạy tiết ôn tập phân môn Địa lý 6 (Từ bài 1 đến bài 5) ở trường THCS

1. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Trường THCS Tiên yên Thứ 6, 17/02/2023 | 09:21 KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN ĐỊA LÝ 6 (TỪ BÀI 1 ĐẾN BÀI 5) Ở TRƯỜNG THCS KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN ĐỊA LÝ 6 (TỪ BÀI 1 ĐẾN BÀI 5) Ở TRƯỜNG THCS Người thực hiện: Trần Thị Mỹ Duyên Phần 1. MỞ ĐẦU Qua thực tế nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh chưa thực sự tự giác, tích cực trong khai thác và lĩnh hội kiến thức, đặc biệt khi học tiết ôn tập, là học sinh có suy nghĩ, đấy là tiết được “chơi”, nên các em không cần phải chuẩn bị trước nội dung ở nhà, mà lên lớp thực hiện theo hướng dẫn bằng lời của giáo viên ngay tại lớp; chính vì vậy hiệu quả của tiết ôn tập không cao. Xuất phát từ thực tế trên, tôi đã suy nghĩ, tìm tòi và mạnh dạn đưa ra cách dạy tiết ôn tập Địa Lý 6 (Từ bài 1 đến bài 5) sát với thực tế trước khi bước vào kiểm tra viết 1 tiết giữa kỳ ở học kỳ I bằng cách phát trước nội dung ôn tập cho học sinh về nhà làm. Với lý do đó, tôi đã nghiên cứu chuyên đề: “Kinh nghiệm hướng dẫn dạy tiết ôn tập phân môn Địa Lý 6 (Từ Bài 1 đến Bài 5) ở trường THCS ”. Phần 2. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ 1. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 1.1. Tiến trình thực hiện tiết ôn tập. Hoạt động 1: Giáo viên định hướng để hệ thống hóa lại cho học sinh những kiến thức cơ bản đã học từ bài 1 đến bài 5. Hoạt động 2: Giáo viên kiểm tra phần tự rèn luyện kỹ năng địa lý ở nhà của học sinh (Thông qua phần đưa thông tin phản hồi 9 bài tập để nắm được mức độ hoàn thành của học 1 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
2. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... sinh về mặt số lượng) 1.2. Phần thực hiện cụ thể. Tiết 12: ÔN TẬP (Từ Bài 1 đến Bài 5) I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Nắm vững và khắc sâu những kiến thức cơ bản về Trái Đất và hệ Mặt Trời. 2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng nhận biết, khắc sâu, khai thác kiến thức từ kênh hình và kênh chữ. 3. Thái độ: Học sinh có thái độ học tập nghiêm túc. 4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ; - Năng lực chuyên biệt: Năng lực sử dụng hình vẽ, tranh ảnh, bản đồ... II. Phương pháp dạy học - Sử dụng phương pháp trực quan; - Động não. III. Phương tiện dạy học. 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Ti vi; - Mẫu phiếu tổng hợp kết quả làm phần hoạt động vận dụng; - Các thông tin liên quan tới nội dung tiết học 2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc kỹ phần lý thuyết và làm 9 bài tập ở phần rèn kỹ năng địa lý (làm 9 bài tập vận dụng) trong quyển Vở bài tập mà giáo viên đã phát trước về nhà làm. IV. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học. 1. Ổn định tổ chức: - Giáo viên kiểm tra sĩ số học sinh. Điều kiện cần thiết khác phục vụ cho tiết học. 2. Kiểm tra bài cũ: - Giáo viên kiểm tra, đánh giá sự chuẩn bị bài của học sinh. 2 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
3. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... 3. Bài mới Giới thiệu bài Các em ạ ! Để tiết kiểm tra viết hôm sau đạt kết quả tốt nhất thì tiết học hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em hệ thống hóa và khắc sâu những kiến thức cơ bản đã học từ Bài 1 đến Bài 5 thông qua 02 hoạt động sau: HOẠT ĐỘNG 1: HỆ THỐNG HÓA LẠI NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN TỪ BÀI 1 ĐẾN BÀI 5 1. Mục tiêu: Học sinh cần nắm được những kiến thức cơ bản sau: - Vị trí của trái đất trong hệ mặt trời, hình dạng, kích thước của Trái Đất; - Khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến; - Quy ước về kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc; kinh tuyến Đông, kinh tuyến Tây; vĩ tuyến Bắc, vĩ tuyến Nam; nửa cầu Đông, nửa cầu Tây, nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam; - Bản đồ, một số yếu tố cơ bản của bản đồ (Như: tỉ lệ bản đồ, ký hiệu bản đồ, lưới kinh, vĩ tuyến), phương hướng trên bản đồ. 2. Phương pháp: Sử dụng phương pháp nêu và giải quyết vấn đề. 3. Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động cá nhân. 4. Phương tiện dạy học: Ti vi. 5. Cách tiến hành: Hoạt động của GV và HS Nội dung chính 3 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
4. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... HOẠT ĐỘNG 1 I. NHỮNG KIẾN THỨC CƠ BẢN TỪ BÀI 1 ĐẾN BÀI 5. 1. Hệ thống kinh, vĩ tuyến. 1. Hệ thống kinh, vĩ tuyến. a) Khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến a) Khái niệm kinh tuyến, vĩ tuyến Đối với GV: -Chiếu Slide 3 (Hình 3) Hình 3: Các đường kinh tuyến, vĩ tuyến trên quả Địa Cầu. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Quan sát Slide 3 (Hình 3) cho biết: ? Các đường nối liền hai điểm cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu là những đường gì ? Những vòng tròn trên bề mặt Địa Cầu vuông góc với kinh tuyến là những đường - Kinh tuyến: Là những đường nối gì liền hai điểm cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu. Đối với HS: - Vĩ tuyến: Là những đường vòng - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo tròn trên bề mặt Địa Cầu vuông góc câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung với kinh tuyến. (nếu thiếu) b) Quy ước về kinh tuyến gốc, vĩ GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý tuyến gốc; kinh tuyến Đông, kinh tuyến Tây; vĩ tuyến Bắc, vĩ tuyến b) Quy ước về kinh tuyến gốc, vĩ tuyến Nam; nửa cầu Đông, nửa cầu Tây, gốc; kinh tuyến Đông, kinh tuyến Tây; nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam. vĩ tuyến Bắc, vĩ tuyến Nam; nửa cầu Đông, nửa cầu Tây, nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam. 4 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
5. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Đối với GV: - Kinh tuyến gốc: Là kinh tuyến số 00, đi qua đài thiên văn Grin- uýt ở - Yêu cầu HS tiếp tục: ngoại ô thành phố Luân Đôn (nước Quan Slide 3 (Hình 3) cho biết: Anh) ? Thế nào là kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc, - Vĩ tuyến gốc: Là vĩ tuyến số 0 kinh tuyến Đông, kinh tuyến Tây, vĩ tuyến (Xích đạo) Bắc, vĩ tuyến Nam - Kinh tuyến Đông: Là những kinh Đối với HS: tuyến nằm bên phải kinh tuyến gốc. - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo - Kinh tuyến Tây: Là những kinh câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung tuyến nằm bên trái kinh tuyến gốc. (nếu thiếu) - Vĩ tuyến Bắc: Là những vĩ tuyến GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý nằm từ Xích đạo đến cực Bắc. - Vĩ tuyến Nam: những vĩ tuyến nằm GV: Tiếp tục Chiếu Slide 4 (Hình 4), từ Xích đạo đến cực Nam. Chiế Hình 5: Nửa cầu Đông, Nửa cầu Tây. (Nguồn Internet) 5 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
6. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Hình 5: Nửa cầu Bắc, Nửa cầu Nam. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Tiếp tục quan sát Slide 4 (Hình 4), Slide 5 (Hình 5) cho biết: ?Nửa cầu Đông và Nửa cầu Tây là những - Nửa cầu Đông: Là nửa cầu nằm nữa cầu nằm về phía bên phải hay bên trái bên phải vòng kinh tuyến 200T và 0 0 của vòng kinh tuyến 20 T và 160Đ 1600Đ, trên đó có các châu: Âu, Á, ? Nửa cầu Bắc và Nửa cầu Nam là những Phi và Đại Dương. nữa cầu tính từ Xích đạo đến cực Bắc hay - Nửa cầu Tây: Là nửa cầu nằm bên cực Nam trái vòng kinh tuyến 200 T và 160 0Đ, Đối với HS: trên đó có toàn bộ châu Mĩ. - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo - Nửa cầu Bắc: Là nửa bề mặt địa câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung cầu tính từ Xích đạo đến cực Bắc. (nếu thiếu) - Nửa cầu Nam: Là nửa bề mặt địa GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý cầu tính từ Xích đạo đến cực Nam 2. Các yếu tố cơ bản của bản đồ (Như: tỉ lệ bản đồ, ký hiệu bản đồ, lưới kinh, vĩ tuyến), phương hướng trên bản đồ. a) Định nghĩa bản đồ. 2. Các yếu tố cơ bản của bản đồ Đối với GV: (Như: tỉ lệ bản đồ, ký hiệu bản đồ, Đưa ra câu hỏi: lưới kinh, vĩ tuyến), phương hướng trên bản đồ. ? Bản đồ là gì a) Định nghĩa bản đồ. Đối với HS: - Thực hiện trả lời theo câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung (nếu thiếu) - Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ trên mặt phẳng của giấy, tương đối chính xác GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý về một khu vực hay toàn bộ bề mặt b) Một số yếu tố cơ bản của bản đồ. Trái Đất. - Tỉ lệ bản đồ: b) Một số yếu tố cơ bản của bản đồ. Đối với GV: - Tỉ lệ bản đồ: 6 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
7. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Đưa ra câu hỏi: ? Tỉ lệ bản đồ là gì. Tỉ lệ bản đồ được biểu +) Khái niệm: Tỉ lệ bản đồ là tỉ số hiện ở những dạng nào giữa các khoảng cách trên bản đồ so ? Cho biết ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ với khoảng cách tương ứng trên thực Đối với HS: địa. - Thực hiện trả lời theo câu hỏi yêu cầu của + Hai dạng tỉ lệ bản đồ: tỉ lệ số và tỉ GV, HS khác bổ sung (nếu thiếu) lệ thước. GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý + Ý nghĩa của tỉ lệ bản đồ: Tỉ lệ bản đồ cho ta biết khoảng cách trên bản - Kí hiệu bản đồ: đồ đã thu nhỏ bao nhiêu lần so với Đối với GV: kích thước thực của chúng trên thực -Chiếu Slide 6 (Hình 6), Slide 7 (Hình 7), tế. Slide 8 (Hình 8). - Kí hiệu bản đồ: Hình 6: Các loại và các dạng ký hiệu bản đồ. (Nguồn Internet) Hình 7: Các đường đồng mức. 7 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
8. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... (Nguồn Internet) Hình 8:Núi được cắt ngang và biểu hiện của nó trên bản đồ. (Nguồn Internet) Hình 9: Bảng ký hiệu bằng thang màu. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Quan sát Slide 6 (Hình 6), hãy: ? Nêu tên 3 loại ký hiệu và 3 dạng ký hiệu thường dùng để biểu iện các đối tượng địa lý trên bản đồ Quan sát Slide 7 (Hình 7), Slide 8 (Hình 8), Slide 9 (Hình 9) cho biết: ? Người ta biểu hiện độ cao địa hình trên + Ba loại kí hiệu thường dùng: kí bản đồ bằng những cách nào và cách biểu hiệu điểm, kí hiệu đường, kí hiệu 8 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
9. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... hiện cụ thể của từng cách như thế nào diện tích. Đối với HS: + Ba dạng kí hiệu hay sử dụng: kí hiệu hình học, kí hiệu chữ, kí hiệu - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo tượng hình. câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung (nếu thiếu) + Các cách thể hiện độ cao địa hình trên bản đồ: Bằng thang màu, đường GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý đồng mức. - Lưới kinh, vĩ tuyến Cách biểu hiện cụ thể: Đối với GV: Biểu hiện độ cao địa hình bằng -Chiếu Slide 10 (Hình 10), Chiếu Slide thang màu: 11 (Hình 11), Quy ước trong các bản đồ giáo khoa địa hình Việt Nam khi biểu hiện độ cao địa hình bằng thang màu: . Từ 0m - 200m: màu xanh lá cây .Từ 200m - 500m: màu vàng hay hồng nhạt. . Từ 500m - 1000m: màu đỏ . Từ 2000m trở lên : màu nâu... Hình 10: Hình vẽ về cách xác định tọa Biểu hiện độ cao địa hình bằng độ địa lý của một điểm. (Nguồn Internet) đường đồng mức: Đường đồng mức là những đường nối những điểm có cùng một độ cao. - Lưới kinh, vĩ tuyến Hình 11: Lược đồ các quốc gia Đông Nam Á. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Quan sát Slide 10 (Hình 10), Slide 11 (Hình 11) hãy: 9 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
10. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... ? Nêu cách xác định vị trí của một điểm trên bản đồ(hoặc trên quả Địa Cầu) ? Cho biết : - Kinh độ của một điểm là gì; -Vĩ độ của một điểm là gì; +) Cách xác định vị trí của một -Tọa độ địa lí của một điểm điểm là gì. điểm trên bản đồ, quả Địa Cầu: Vị trí của một điểm trên bản đồ (hoặc - Cách viết tọa độ địa lí của một điểm trên quả Địa Cầu) được xác định là Đối với HS: chỗ cắt nhau của hai đường kinh - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo tuyến và vĩ tuyến đi qua điểm đó. câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung +) Khái niệm kinh độ, vĩ độ, tọa độ (nếu thiếu) địa lí của một điểm và cách viết tọa GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt độ địa lí của một điểm. Kinh độ của một điểm: Là khoảng cách tính bằng số độ từ kinh tuyến đi qua điểm đó đến kinh tuyến gốc. Vĩ độ của một điểm: Là khoảng cách tính bằng số độ từ vĩ tuyến đi qua điểm điểm đó đến vĩ tuyến gốc. Tọa độ địa lí của một điểm: Chính là kinh độ và vĩ độ của điểm đó. Cách viết tọa độ địa lí của một điểm: Thường viết kinh độ ở trên vĩ độ ở 3. Vị trí của trái đất trong hệ Mặt Trời. dưới. Hình dạng, kích thước của Trái Đất. c) Phương hướng trên bản Đối với GV: đồ. - Chiếu Slide 1 (Hình 1), Slide 2 (Hình 2) +Trên bản đồ có 8 hướng chính: Bắc, Nam, Đông, Tây, Đông Bắc, Đông Nam, Tây Bắc, Tây Nam; + Cách xác định phương hướng trên bản đồ: Với bản đồ có kinh tuyến,vĩ tuyến: phải dựa vào các đường kinh tuyến 10 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
11. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... và vĩ tuyến để xác định phương hướng Quy ước: Phần chính giữa bản đồ là trung tâm, đầu phía trên kinh tuyến chỉ hướng bắc, đầu phía dưới kinh tuyến chỉ hướng nam, đầu bên phải vĩ tuyến chỉ hướng đông, đầu bên trái vĩ tuyến chỉ hướng tây. Với các bản đồ không vẽ kinh, vĩ tuyến: phải dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trên bản đồ để xác định hướng bắc, sau đó tìm các hướng còn lại. Bài 3: Lược đồ trí nhớ Bài 4: Thực hành: Đọc bản đồ, xác định vị trí của đối tượng địa lý Hình 1.Các hành tinh trong hệ Mặt Trời. trên bản đồ. Tìm đường đi trên (Nguồn Internet) bản đồ Đây là 2 dạng bài thực hành giúp học sinh ứng dụng, liên hệ, ngoài thực tế Bài 5. Vị trí của trái đất trong hệ Mặt Trời. Hình dạng, kích thước Hình 2: Hình dạng và kích của Trái Đất. của Trái Đất. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Quan sát Slide 1 (Hình 1) cho biết: ? Trái Đất nằm ở vị trí thứ mấy trong các hành tinh, theo thứ tự xa dần Mặt Trời ?Trái Đất có dạng hình gì Quan sát Slide 2 (Hình 2), nêu: ?Độ dài bán kính và đường Xích đạo của Trái Đất. Từ đó rút ra kết luận về kích thước của Trái Đất? 11 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
12. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Đối với HS: - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung (nếu thiếu) GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý c) Phương hướng trên bản đồ. - Chiếu Slide 12 (Hình 12) Hình 12: Các hướng chính. (Nguồn Internet) - Yêu cầu HS: Quan sát Slide 12 (Hình 12), hãy: ? Nêu tên 8 hướng chính trên bản đồ ? Có mấy cách xác định phương hướng trên bản đồ? Đó là cách nào Đối với HS: - Thực hiện quan sát hình và trả lời theo câu hỏi yêu cầu của GV, HS khác bổ sung (nếu thiếu) GV: Đưa ra nhận xét, kết luận và chốt ý - Trái đất nằm ở vị trí thứ 3 trong các hành tinh, theo thứ tự xa dần Mặt trời. 12 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
13. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... - Hình dạng: Trái Đất có dạng hình cầu - Kích thước: Trái Đất có kích thước rất lớn: +) Bán kính: 6370 Km +) Đường xích đạo: 40.076 km Chuyển ý: Để kiểm tra xem các em nắm lý thuyết như thế nào và tự rèn luyện kỹ năng địa lý ở nhà đạt được kết quả ra sao, cô trò ta sẽ chuyển sang thực hiện hoạt động 2. HOẠT ĐỘNG 2: RÈN KỸ NĂNG ĐỊA LÝ (LÀM BÀI TẬP VẬN DỤNG). 1. Mục tiêu: - Rèn cho học sinh: Kỹ năng địa lý như khai thác kiến thức từ kênh hình và kênh chữ... 2. Phương pháp: Sử dụng phương pháp quan sát và giải quyết vấn đề dựa vào thông tin từ kênh hình và kênh chữ. 3. Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động cá nhân. 4. Phương tiện dạy học: Ti vi. 5. Cách tiến hành: - Vì hoạt động này các em đã được giáo viên phát cho về nhà làm trước nên giáo viên thực hiện như sau: Bước 1: Giáo viên kiểm tra kết quả (về số lượng) tự hoạt động ở nhà của học sinh bằng cách lấy biểu quyết giơ tay theo câu lệnh: ? Những ai thực hiện được 9/9 bài tập ? Những ai thực hiện được 5- 8/9 bài tập ? Những ai thực hiện được dưới 5/9 bài tập Từ kết quả biểu quyết trên, giáo viên nắm bắt nhanh được mức độ hoàn thành của từng đối tượng học sinh. Bước 2: Giáo viên kiểm tra kết quả (về chất lượng) tự hoạt động ở nhà của học sinh bằng cách: Lần lượt đưa ra thông tin phản hồi của 9 bài tập (chiếu các slide 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21) và yêu cầu học sinh đối chiếu với kết quả tự làm của mình xem đúng, đủ chưa (Nếu thực hiện tốt thì thôi, còn chưa tốt thì bổ sung cho đúng và đủ). - Sau đây là thông tin phản hồi của 9 bài tập: Bài tập 1: Chiếu Slide 13 13 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
14. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... -Tên tám hành tinh trong hệ mặt trời là: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Thiên Vương, Hải Vương. - Trái đất nằm ở vị trí thứ 3 trong các hành tinh, theo thứ tự xa dần Mặt trời. Bài tập 2: Chiếu Slide 14 - Trái Đất có dạng hình : Cầu - Độ dài của: +) Bán kính: 6370Km +) Đường Xích đạo: 40076Km => Trái Đất có kích thước rất lớn Bài tập 3: Chiếu Slide 15 - Các đường nối liền 2 điểm cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu là những đường kinh tuyến - Đường kinh tuyến gốc: Là đường kinh tuyến số 0o , đi qua đài thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô thành phố Luân Đôn (nước Anh). - Đối diện với kinh tuyến gốc là kinh tuyến 180o - Những vòng tròn trên quả Địa Cầu vuông góc với các kinh tuyến là những đường vĩ tuyến - Vĩ tuyến gốc: Là vĩ tuyến số 0o. Chiều dài của vĩ tuyến gốc là dài nhất so với các vĩ tuyến khác. - Vĩ tuyến gốc hay còn gọi với tên gọi khác là đường xích đạo. - Kinh tuyến Đông: Là những kinh tuyến nằm bên phải kinh tuyến gốc. - Kinh tuyến Tây: Là những kinh tuyến nằm bên trái kinh tuyến gốc. - Vĩ tuyến Bắc: Là những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Bắc - Vĩ tuyến Nam: những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Nam - Nửa cầu Đông: Là nửa cầu nằm bên phải vòng kinh tuyến 200 T và 160Đ 0 , trên đó có các châu: Âu, Á, Phi và Đại Dương. - Nửa cầu Tây: Là nửa cầu nằm bên trái vòng kinh tuyến 200 T và 160Đ 0 , trên đó có toàn bộ châu Mĩ. - Nửa cầu Bắc: Là nửa bề mặt địa cầu tính từ Xích đạo đến cực Bắc. - Nửa cầu Nam: Là nửa bề mặt địa cầu tính từ Xích đạo 14 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
15. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... đến cực Nam. Bài tập 4: Chiếu Slide 16 a) - Bản đồ có tỉ lệ: 1: 150.000 là bản đồ thuộc loại có tỉ lệ lớn. - Bản đồ có tỉ lệ: 1: 750.000 là Bản đồ thuộc loại có tỉ lệ trung bình. - Bản đồ có tỉ lệ: 1: 1.500.000 là Bản đồ thuộc loại có tỉ lệ nhỏ. b) - Với bản đồ có tỉ lệ 1: 200.000, thì 5 cm trên bản đồ tương ứng với số cm, km trên thực địa là: 5 x 200.000 = 1.000.000 cm = 10 km - Với bản đồ có tỉ lệ 1: 6.000.000, thì 5 cm trên bản đồ tương ứng với số cm, km trên thực địa là: 5 x 6.000.000 = 30.000.000 cm = 300 km Bài tập 5: Chiếu Slide 17 - Tên một số đối tượng địa lí được biểu hiện bằng loại: +) Kí hiệu điểm: Sân bay, cảng biển, nhà máy thủy điện, nhà máy nhiệt điện. +) Kí hiệu đường: Ranh giới quốc gia, ranh giới tỉnh, đường ô tô. +) Kí hiệu diện tích: Vùng trồng lúa, vùng trồng cây công nghiệp. - Tên các dạng ký hiệu bản đồ thường dùng: +) Kí hiệu hình học; +) Kí hiệu chữ; +) Kí hiệu tượng hình . Bài tập 6: Chiếu Slide 18 a) Độ cao các địa điểm A, B, C, D là: A= B= C= 200m D= 200m 100m 300m b) - Mỗi lát cắt cách nhau 100 mét. - Sườn núi phía đông có độ dốc lớn hơn. Vì khoảng cách các đường đồng mức gần nhau hơn. c) Quy ước trong các bản đồ giáo khoa địa hình Việt Nam khi biểu hiện độ cao địa hình bằng thang màu: + Từ 0m - 200m: màu xanh lá cây 15 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
16. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... + Từ 200m - 500m: màu vàng hay hồng nhạt. + Từ 500m - 1000m: màu đỏ + Từ 2000m trở lên : màu nâu... Bài tập 7: Chiếu Slide 19 - Điểm C trên hình 10 là chỗ gặp nhau của kinh tuyến 20°T và vĩ tuyến 10°B. Bài tập 8: Chiếu slide 20 Tọa độ địa lí của các điểm A,B,C trong hình 11 là: 110Đ0 130Đ0 0 130Đ B C A 100 B 00 100 B Bài tập 9: Chiếu Slide 21 V. Củng cố bài ( 2 phút): - Giáo viên thông báo kết quả (về số lượng) tự hoạt động ở nhà của học sinh cho cả lớp biết và tuyên dương những học sinh thực hiện tốt, nhắc nhở những học sinh chưa thực hiện tốt phải thực hiện tốt hơn trong những lần giao vụ tiếp theo của giáo viên. VI. Hướng dẫn học tập (1 phút): - Ôn lại toàn bộ kiến thức từ bài 1 đến bài 5 (cả lý thuyết và kỹ năng) để tiết sau kiểm tra viết 1 tiết đạt kết quả tốt nhất. 2.4. Hiệu quả của chuyên đề Qua một năm áp dụng chuyên đề này đối với học sinh Lớp 6 Trường THCS Tiên Yên - Nghi Xuân - Hà Tĩnh, bản thân tôi thấy rõ hiệu quả : - Đối với bản thân giáo viên : 16 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
17. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... + Cung cấp đầy đủ kiến thức cơ bản và rèn luyện được kỹ năng địa lý, phù hợp với mức độ nhận thức của học sinh nhằm thực hiện đúng mục tiêu đào tạo; + Góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập, tăng cường hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học, truyền thụ kiến thức trọng tâm đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng; + Bài học trở nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh. Do đó tạo được động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. - Đối với học sinh: + Có cơ hội làm việc độc lập với vở ôn tập, với các nguồn tư liệu tham khảo liên quan đến nội dung tiết ôn tập. Các em có hứng thú học tập hơn, tích cực chủ động sáng tạo để mở rộng vốn hiểu biết, đồng thời cũng rất linh hoạt trong việc thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội kiến thức và phát triển kỹ năng. Không khí học tập sôi nổi, nhẹ nhàng và học sinh yêu thích môn học hơn. + Phát huy tính chủ động ,tích cực, năng lực tư duy, óc sáng tạo, khả năng tự học và sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Rèn cách học tập khoa học. Kết quả thử nghiệm của chuyên đề Trước khi áp dụng đề tài: 100% học sinh ở cả 3 lớp (6A, 6B, 6C) không chuẩn bị trước nội dung ôn tập. Sau khi áp dụng chuyên đề (Theo hình thức phát vở ôn tập cho học sinh về nhà làm trước). Kết quả đạt được trong năm học 2021-2022 như sau: (Kết quả về mặt số lượng) Lớp Sĩ Mức độ hoàn thành số 9/9 % 5-8/9 %Dưới % bài bài 5/9 bài 6A 33 11 33,3 13 39,4 9 27,3 6B 31 10 32,2 15 48,4 6 19,4 6C 34 13 38,2 17 50 4 11,8 Với kết quả từ bảng trên, ta thấy bước đầu học sinh đã có sự tiến bộ trong học tập và điều này củng đã bước đầu khẳng định tính khả thi của chuyên đề. Phần3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ. 3.1. Kết luận: 17 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
18. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Kết quả khi áp dụng chuyên đề này vào giảng dạy đã cho thấy ý nghĩa và hiệu quả rõ ràng trong việc phát triển năng lực và hành động cho học sinh trong quá trình học tập Địa lý. Có ý nghĩa rất lớn về cả phát triển năng lực trí tuệ và về giáo dục ý thức, thái độ cho học sinh, giúp nâng cao hiệu quả dạy học Địa lý. Để có thể áp dụng chuyên đề này, đòi hỏi người dạy phải có tinh thần, tâm huyết với bộ môn, với người học. Đối với người học, đòi hỏi phải sử dụng năng lực nhận thức vấn đề cụ thể, tích cực tìm tòi, tư duy bằng phân tích, so sánh, tổng hợp , vận dụng những kiến thức lý thuyết để áp dụng vào thực hành rèn kỹ năng. Từ thực nghiệm của chuyên đề này cho thấy tính ưu việt của việc ứng dụng nó trong quá trình dạy học Địa lý ở trường THCS nhằm phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh trong học tập. Đặc biệt giáo viên phải biết vận dụng phù hợp với đối tượng và điều kiện dạy học cụ thể. Do thời gian có hạn, nên tôi chỉ đưa ra một số kinh nghiệm của bản thân để phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trong dạy học Địa lý ở trường THCS Tiên Yên - Nghi Xuân - Hà Tĩnh. Chuyên đề này có thể ứng dụng trong dạy học tiết ôn tập ở tất cả các khối lớp THCS. Mặt khác khi viết đề tài này, tôi cũng khó tránh khỏi những sai sót rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để chuyên đề này phát huy những hiệu quả thiết thực phục vụ giảng dạy. Xin trân trọng cảm ơn! Nghi Xuân, ngày 15 tháng 02 năm 2023 Người viết chuyên đề Trần Thị Mỹ Duyên 18 of 19 3/6/2025, 4:18 PM
19. KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN DẠY TIẾT ÔN TẬP PHÂN MÔN Đ... Tác giả:Trường THCS Tiên yên 19 of 19 3/6/2025, 4:18 PM