SKKN Kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm trong môn Tin học 7

Nội dung text: SKKN Kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm trong môn Tin học 7

1. CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Biện pháp: “Kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm trong môn Tin học 7” I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn biện pháp Trong những năm gần đây, việc thay sách giáo khoa và mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn của Bộ và của các Sở giáo dục – Đào tạo đồng thời cũng là việc bồi dưỡng phương pháp giảng dạy mới đã hoàn chỉnh từ cấp Tiểu học, Trung học cơ sở đến bậc Trung học phổ thông. Trong các phương pháp dạy học được giới thiệu bồi dưỡng, tập huấn, đáng chú ý hơn cả là phương pháp dạy học nhóm trong lớp học. Vì thế để tạo cho học sinh tham gia một cách chủ động và tích cực trong việc học thì cần đẩy mạnh việc dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” thông qua việc cho học sinh thảo luận nhóm ngay trong lớp dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Đối với môn tin học thì điều đó lại càng cần thiết, vì có những kiến thức trừu tượng, khó hiểu, mà các em lại không có nhiều thời gian cho môn học này, và cũng vì các em phải tập trung cho các môn học chính, những môn mà các em sẽ thi tốt nghiệp hay đại học. Nhưng làm sao vận dụng tốt phương pháp thảo luận nhóm để giảng dạy môn Tin học? Sẽ được tổ chức như thế nào? Mục tiêu của bài là gì? Cách thực hiện ra sao?... Quả là một vấn đề đang đặt ra nhiều thử thách mà người giáo viên cần phải nghiên cứu giải quyết. Để góp phần giải quyết phần nào những khó khăn nói trên, tôi xin trình bày “Kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm trong môn tin học 7” 2. Phạm vi đối tượng và thời gian áp dụng Với biện pháp kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm được tôi tiến hành thực nghiệm trong năm học 2021-2022 với khối 7 của Trường TH&THCS Vũ Sơn và đạt được nhiều kết quả tích cực. II. THỰC TRẠNG Trước khi áp dụng biện pháp này tôi nhận thấy: Mặc dù năm học 2022-2023 là năm thứ 2 học sinh tiếp cận với chương trình GDPT 2018, tuy nhiên tôi nhận thấy khả năng lĩnh hội kiến thức của một số học sinh còn mơ hồ, thụ động. Trong những năm học qua các giáo viên giảng dạy đã và đang cùng phối hợp trong việc xây dựng các hoạt động học tổ chức theo hình thức nhóm nhưng bước đầu còn
2. gặp nhiều khó khăn, vướng mắc nên chưa đạt được hiệu quả đồng bộ giữa các khối lớp. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất khối trung học của trường TH&THCS Vũ Sơn đang xuống cấp. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới việc học thực hành của học sinh. III. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 1. Trước hết, người giáo viên phải nắm được bản chất, vai trò và một số yêu cầu của phương pháp tổ chức hoạt động nhóm. a. Khái niệm: Dạy học nhóm là một hình thức xã hội của dạy học, trong đó học sinh của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ. Trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm được trình bày và đánh giá trước toàn lớp b. Vai trò của hình thức hoạt động nhóm: + Đối với học sinh: Hoạt động nhóm là một hình thức rất tốt về tư duy logic, về cách đào sâu và trau rồi kiến thức, giúp cho học sinh bước đầu biết nêu và giải quyết vấn đề khoa học, biết phân tích, đánh giá, nhận xét những nhận định của người khác và bảo vệ ý kiến của mình với những suy luận có căn cứ. Qua dạy học nhóm giúp học sinh hình thành giao tiếp, tổ chức lãnh đạo, khả năng tư duy, tinh thần hợp tác, trao đổi, giúp đỡ, hoà nhập cộng đồng. + Đối với giáo viên: Dạy học theo nhóm giúp giáo viên có điều kiện bổ sung và mở rộng những kiến thức, giúp giáo viên đánh giá sự tiếp thu của học sinh và trình độ tư duy của các em.. Dạy học nhóm còn là nơi áp dụng và kiểm nghiệm tính đúng đắn của những phương pháp và hình thức giảng dạy và học tập có tính đặc thù của môn học, cũng như đối với phần, chương, mục của bài giảng. c. Một số yêu cầu khi tổ chức hoạt động nhóm: - Lựa chọn vấn đề thảo luận - Chia nhóm, bố trí chỗ ngồi - Giao nhiệm vụ và giới hạn thời gian thảo luận - Giám sát hoạt động thảo luận của từng nhóm - Trình bày kết quả thảo luận - Tổng kết đánh giá
3. - Giáo viên đóng vai trò trọng tài, cố vấn, kiểm tra, kết luận. 2. Các bước tiến hành tổ chức hoạt động nhóm: - Bước 1: Chia nhóm - Bước 2: Giáo viên giao nhiệm vụ - Bước 3:Học sinh thảo luận nhóm - Bước 4: Học sinh báo cáo kết quả - Bước 5: Đánh giá kết quả thảo luận nhóm + Học sinh đánh giá lẫn nhau + Giáo viên đánh giá 3. Giáo viên vận dụng linh hoạt các hình thức hoạt động nhóm trong quá trình dạy học trên lớp. Giáo viên có thể vận dụng một số hình thức sau: Hình thức 1: Chia nhóm nhỏ cùng thảo luận: Với hình thức này có thể chia theo chỗ ngồi 2 bàn quay lại thành một nhóm nhỏ (khoảng 6-8 học sinh) hoặc chia nhóm theo bàn để thảo luận về một khía cạnh xoay quanh một vấn đề nào đó. Sau thời gian thảo luận mỗi nhóm nhỏ cử một thành viên trình bày ý kiến của cả nhóm cho cả lớp nghe (giáo viên yêu cầu các nhóm trình bày ý kiến của nhóm sau không được lặp lại ý của nhóm trước đã trình bày). Ví dụ: Trong bài 5 SGK tin học 7 trang 47 chủ đề E “Định dạng số tiền và ngày tháng”; mục 1 “Định dạng số tiền”. Giáo viên cho các nhóm cùng thảo luận nội dung: Định dạng bảng chi tiêu của lớp 7A. Giáo viên có thể chỉ định bất kì nhóm trình bày ý kiến của nhóm sau đó giáo viên nhận xét, kết luận. Hình thức 2: Chia nhóm theo tổ: Nhóm này được xây dựng dựa trên các tổ đã được chia sẵn trên lớp để thảo luận các vấn đề giáo viên giao cho các nhóm (tùy theo đặc điểm của lớp mà có các nhóm tương ứng, thông thường trong lớp học có 4 tổ giáo viên sẽ chia làm 4 nhóm để thảo luận). Sau khi các nhóm thảo luận sẽ cử đại diện trình ý kiến của nhóm cho cả lớp, sau đó các nhóm khác nhận xét bổ sung ý kiến và cuối cùng giáo viên nhận xét kết luận ý kiến của từng nhóm.
4. Ví dụ: Trong mục 3 phần luyện tập “Thiết kế một bảng Excel để theo dõi chi tiêu của lớp”. Cách thực hiện giáo viên chia lớp thành các nhóm. Mỗi nhóm đưa ra cách thiết kế bảng tính chi tiêu của lớp. Hình thức 3: Chia nhóm đánh giá: Một nhóm chịu trách nhiệm thảo luận một chủ đề nào đó và một nhóm khác có trách nhiệm phê bình, nhận xét và đánh giá ý kiến trình bày của nhóm kia. Ví dụ: Trước khi học bài thực hành định dạng hiển thị số tiến và ngày tháng. Giáo viên chia nhóm HS nghiên cứu, tìm hiểu các nội dung trước, sau đó vào tiết học các nhóm cử đại diện trình bày ý kiến. Nhóm 1: Thiết kế bảng tính Excel để theo dõi chi tiêu của lớp Nhóm 2: Nhập dữ liệu cho bảng chi tiêu của lớp Nhóm 3: Thực hiện định dạng tiền VNĐ Nhóm 4: Thực hiện định dạng ngày tháng theo kiểu Việt Nam. IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN Trước khi thực hiện biện pháp Sau khi thực hiện biện pháp - Các giờ học còn trầm, học sinh - Các tiết dạy học Tin học đã thực sự trở nên lười tư duy và phát biểu xây dựng sinh động cuốn hút sự say mê của học sinh, bài. các em đã thực sự làm việc, được phát huy tính tích cực chủ động, năng lực sáng tạo của - Học sinh còn lúng túng trong việc mình. chuẩn bị bài ở nhà và trình bày suy nghĩ, quan điểm cá nhân. Năng lực - Học sinh đã có sự chuẩn bị bài chu đáo, chủ giao tiếp ngôn ngữ còn hạn chế. động , tích cực tìm hiểu kiến thức SGK , đặt ra những vần đề mới để rút ra nội dung bài học khi làm việc trên lớp. Giáo viên tạo điều kiện cho học sinh phát biểu ý kiến xây dựng bài, phát huy tư duy, quan điểm cá nhân của các em. Từ đó góp phần hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh như: Chăm chỉ, trách nhiệm, trung thực - Giáo viên nắm được mức độ, sự hiểu biết - Giáo viên không nắm được mức của học sinh về chủ đề bài học được đưa ra, từ độ nhận thức của học sinh so với đó có thể đưa ra những tác động phù hợp để yêu cầu cần đạt. giúp các em hiểu và vận dụng nội dung bài
5. học tốt hơn. Kết quả kiểm tra khảo sát để nắm được tình hình cụ thể của học sinh kết quả đạt như sau: Năm học 2021-2022 Kiểm tra Điểm dưới Điểm 5- 6,5 Điểm 7-8,5 Điểm 9-10 TB 2/38 20/38 12/38 4/38 Cuối học kì I 5,26% 52,63% 31.57% 10,52% Cuối học kì 0 18/38 15/38 6/38 II 0% 47.36% 39.47% 15.78% Kết quả này mang lại niềm khích lệ rất lớn với những giáo viên như tôi. Trên đây là “Kỹ năng sử dụng phương pháp dạy học nhóm trong môn Tin học 7” mà tôi đã vận dụng trong quá trình giảng dạy thực tế các lớp mình dạy. Với kết quả khả quan cùng với sự nhiệt tình và nỗ lực theo khả năng, tôi cũng đã tích lũy được một số bài học thực tiễn, nhưng chắc chắn trong quá trình thực hiện , tôi sẽ không tránh khỏi những sơ sót, tôi rất mong các cấp đóng góp ý kiến để giải pháp của tôi đạt chất lượng, việc giảng dạy trong nhà trường ngày càng nâng cao hơn, giúp học sinh học tốt hơn. Trân trọng cảm ơn! Tây Sơn, ngày ... tháng .... năm 2022 KÍ DUYỆT CỦA BGH Giáo viên dự thi Nguyễn Thị Huyền