Bài giảng Hóa học lớp 11 - Bài 35: Benzen và một số hydrocacbon thơm khác - Trịnh Nghĩa Tú

Nội dung text: Bài giảng Hóa học lớp 11 - Bài 35: Benzen và một số hydrocacbon thơm khác - Trịnh Nghĩa Tú

1. TRƯỜNG THPT LÊ THỊ RIÊNG GV: TRỊNH NGHĨA TÚ LỚP 11C4 KÍNH CHÀO QUÍ THẦY – CƠ HỘI THI GIÁO VIÊN GIỎI VỊNG TỈNH CẤP THPT
2. Chương 7 HIDROCACBON THƠMHIDROCACBON THƠM NGUỒN HIDROCACBON THIÊN NHIÊN HỆ THỐNG HĨA VỀ HIDROCACBONHỆ THỐNG HĨA VỀ HIDROCACBON KÊ-KU-LÊ
3. Một số hidrocacbon thơm Hidrocacbon thơm là gì? Hiđrocacbon thơm được chia làm mấy loại?
4. - Hiđrocacbon thơm là những hiđrocacbon trong phân tử chứa một hay nhiều vòng benzen. HiđrocacbonHiđrocacbon thơmthơm đượcđược chiachia thànhthành haihai loạiloại:: ++ LoạiLoại cócó mộtmột vòngvòng benzenbenzen:: VD:VD: ++ LoạiLoại cócó nhiềunhiều vòngvòng benzenbenzen VD: HiddrocacbonHiddrocacbon thơmthơm cócó nhiềunhiều ứngứng dụngdụng trongtrong côngcông nghiệpnghiệp hoáhoá chấtchất
5. Chất dẻo Phẩm nhuộm Dược phẩm HIDROCACBON THƠM Thuốc nổ Giải khát Dung mơi Thuốc trừ sâu
6. A/ BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNGA/ BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG I/ Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp, cấu tạo. II/ Tính chất vật lí. III/ Tính chất hố học. B/ MỘT VÀI HIĐROCACBON THƠM KHÁC.B/ MỘT VÀI HIĐROCACBON THƠM KHÁC. I/ Stiren II/ Naphtalen (giảm tải) C/ ỨNG DỤNG CỦA MỘT SỐ HIĐROCACBON C/ ỨNG DỤNG CỦA MỘT SỐ HIĐROCACBON THƠMTHƠM
7. A. BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNGBENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP, CẤU TẠOCẤU TẠO 1. 1. DãyDãy đồngđồng đẳngđẳng củacủa benzenbenzen - - BenzenBenzen:: CC66HH66 - - ĐồngĐồng đẳngđẳng:: CC77HH88,, CC88HH1010,, CC99HH1212, , - CTC:- CTC: CnH2n-6 (n ≥ 6)
8. A. BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG NhữngNhữngI. ĐỒNG đồngđồng ĐẲNG, phânphân ĐỒNG nàynày thuộcthuộc PHÂN, loạiloại DANH đồngđồng PHÁP, phânphân CẤU vềvề TẠO vịvị trítrí1. 1. tươngtươngDãyDãy đồngđồng đốiđối, , củacủađẳngđẳng cáccác củacủa nhĩmnhĩm benzenbenzen ankylankyl hayhay đồngđồng phânphân 2. 2. ĐồngĐồngvềvề cấucấuphânphân tạotạo, , danhdanh mạchmạch pháppháp cacboncacbon củacủa nhánhnhánh?? a. a. ĐồngĐồng phânphân:: Từ C8H10 trở lên cĩ đồng phân hidrocacbon thơm - ĐồngĐồng phânphân vềvề vịvị trítrí tươngtương đốiđối củacủa cáccác nhĩmnhĩm ankylankyl Từ Cacbonxungxung quanhquanh thứ vịngvịng mấy benzenbenzen trở lên các đồng đẳng benzen cĩ đồng phân hidrocacbon thơm? - - ĐồngĐồng phânphân vềvề cấucấu tạotạo mạchmạch cacboncacbon củacủa nhánhnhánh
9. b. b. DanhDanh pháppháp:: - - TênTên thơngthơng thườngthường( xem bảng 7.1 trang 151) CTPT C6H6 C7H8 C8H10 CTCT Benzen Tên ortho – xilen meta – xilen para – xilen thông Toluen Viết tắt là Viết tắt là Viết tắt là thường (o-xilen) (m-xilen) (p-xilen)
10. b. b. DanhDanh pháppháp:: - - TênTên hệhệ thốngthống:: Tên hệ thống gọi như * Dạng 1 nhánh thế nào? TênTên nhĩmnhĩm ankylankyl ((têntên gốcgốc R)R) ++ benzenbenzen Ví dụ metylbenzen etylbenzen propylbenzen
11. b. b. DanhDanh pháppháp:: - - TênTên hệhệ thốngthống:: 1 1 2 2 * Dạng nhiềuCách nhánh đánh số nào đúng? Cách đánh số nào sai4 ? Số chỉ vị trí nhánh + tên nhĩm ankyl + benzen Chú ý: - Đánh số các nguyên tử cacbon của vịng benzen sao cho tổng chỉ số trong tên gọi là nhỏ nhất. Ví dụ cách đánh số: Tên gọi của Đúng chất này là gìSai? 1,2,4-trimetylbenzen
12. Chú ý: - - Các nhĩm thế được gọi theo thứ tự chữ cái đầu tên gốc ankyl 1 1 2 3 1-etyl- 2-metylbenzen 1 – etyl – 3 - metylbenzen o-etylmetylbenzeno-etylmetylbenzen m-etylmetylbenzenm-etylmetylbenzen NếuNếu vịngvịng benzenbenzen cĩcĩ 2 2 nhĩmnhĩm ankylankyl ở ở vịvị trítrí + + VịVị trítrí 1,2 1,2 – – gọigọi làlà vịvị trítrí orthoortho (o)(o) + + VịVị trítrí 1,31,3 – – gọigọi làlà kíkí hiệuhiệu meta meta (m)(m) + + VịVị trítrí 1,41,4 – – gọigọi làlà kíkí hiệuhiệu parapara (p)(p)
13. Ví dụ: Gọi tên các chất cĩ CTCT sau : 1,2 - đimetylbenzen o - đimetylbenzen 1,3 - đimetylbenzen m – đimetylbenzen 1,4 - đimetylbenzen p - đimetylbenzen
14. Dựa vào mơ hình phân tử benzen. Hãy cho A. BENZENDựa vàoVÀ mơĐỒNG hình ĐẲNG phân tử benzen. Hãy cho biết: I. ĐỒNG ĐẲNG, Benzen ĐỒNGcĩ cấu trúcPHÂN, như DANHthế nào PHÁP,? CẤU TẠO 1. 1. DãyDãyBộ khungđồngđồng Cacbonđẳngđẳng củacủa trong benzenbenzen phân tử benzen cĩ 2. 2. ĐồngĐồng phânphân, , danhdanhhình pháppháp gì ? 3. 3. CấuCấu Vị trí tạotạo của các nguyên tử C, H trong benzen? DạngDạng đặcđặc DạngDạng rỗngrỗng Mơ hình phân tử benzen
15. - CấuCấu trúctrúc phẳngphẳng,, hìnhhình lụclục giácgiác đềuđều - 6 - 6 nguyênnguyên tửtử C C vàvà 6 6 nguyênnguyên tửtử H H cùngcùng nằmnằm trêntrên mộtmột mặtmặt phẳngphẳng HoặcHoặc
16. II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ. CácCác hiđrocacbonhiđrocacbon thơmthơm đềuđều làlà chấtchất lỏnglỏng hoặchoặc rắnrắn - Benzen là chất lỏng, khơng màu, cĩ mùi đặc trưng. Khơng tan trong nước, nhẹ hơn nước, cĩ khả năng hịa tan nhiều hợp chất hữu cơ. - Nhiệt độ sơi của các hidrocacbon thơm tăng theo chiều tăng của phân tử khối. VD: So sánh nhiệt độ sơi của benzen và toluen < Quan sát thí nghiệm và nắm trạng thái, màu sắc và tính tan?
17. III. TÍNH CHẤT HĨA HỌC Từ cấu tạo => Các ankylbenzen cĩ 2 trung tâm phản ứng + Nhân benzen + Mạch nhánh ankyl => Khả năng phản ứng của ankylbenzen: + phản ứng thế + phản ứng cộng + phản ứng oxi hĩa
18. III/ Tính chất hố học 1/ Phản ứng thế. a)a) ThếThế nguyênnguyên tửtử HH củacủa vịngvịng benzenbenzen - Phản ứng với halogen. + Br2 + HBr Quan sát thíBrombenzen nghiệm và cho biết benzen có phản ứng với brom không? bột Fe C H Br + HBr C6H6 + Br2 Nếut0 có, phản6 5 ứng xảy ra trong điều kiện nào? Chú ý: Ở điều kiện thường benzen khơng làm mất màu dung dịch Br2
19. III/ Tính chất hố học 1/ Phản ứng thế. a)a) ThếThế nguyênnguyên tửtử HH củacủa vịngvịng benzenbenzen - - PhảnPhản ứngứng vớivới halogen. halogen. Các ankylbenzen ưu tiên nhĩmCácCác thế gắnankylbenzenankylbenzen vào vịng benzen khikhi ở vị trí o,p thựcthực hiệnhiện phảnphản ứngứng thếthế vàovào vịngvịng benzenbenzen 2-bromtoluen2-bromtoluen thìthì ưuưu tiêntiên nhĩmnhĩm thếthế ((o-bromtolueno-bromtoluen)) gắngắn vàovào nhữngnhững vịvị trítrí (o) + Br , Fe (41%) 2 nàonào?? - HBr (p) 4-bromtoluen4-bromtoluen ((p-bromtoluenp-bromtoluen)) (59%)
20. CỦNG CỐ: Câu 1: Ứng với cơng thức phân tử C8H10 cĩ bao nhiêu đồng phân chứa vịng benzen? A. 2 B. 3 C.C 4 D. 5
21. Câu 2: Hợp chất nào sau đây khơng phải là đồng đẳng của benzen A. B. C.CC D.
22. Câu 3: Gọi tên chất sau đây? Toluen (hoặc metylbenzen) Câu 4: Cách đánh số sau đúng hay sai? 4 2 Đúng 1
23. Câu 5: Chọn đáp án đúng: Ankylbenzen tham gia phản ứng thế với Brom khi cĩ mặt của chất xúc tác, sẽ ưu tiên thế vào vị trí: A. A. Ortho, meta. Ortho, meta. B. B. B Ortho, Ortho, parapara C. C. Meta, Meta, parapara D.D. Para.Para.
24. Hướng dẫn học ở nhà - - ViếtViết cáccác đồngđồng phânphân vàvà gọigọi têntên cáccác hidrocacbonhidrocacbon thơmthơm cĩcĩ cơngcơng thứcthức phânphân tửtử C C88HH1010, C, C99HH1212?? - XemXem phầnphần tưtư liệuliệu trangtrang 161. 161. - LàmLàm cáccác bàibài tậptập trongtrong sáchsách bàibài tậptập - ChuẩnChuẩn bịbị cáccác nộinội dung dung cịncịn lạilại củacủa bàibài họchọc( ( bỏbỏ phầnphần II II củacủa B(NaphtalenB(Naphtalen)).)).
25. HẸNHẸN GẶPGẶP LẠILẠI QUÍQUÍ THẦYTHẦY CƠCƠ CÙNGCÙNG CÁCCÁC EMEM HỌCHỌC SINHSINH THÂNTHÂN MẾNMẾN