Bài giảng môn Ngữ văn 7 - Bài học: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 7 - Bài học: Liệt kê

1. Chµo mõng c¸c các em học sinh ®Õn víi tiÕt häc Ng÷ v¨n 7.
2. KiÓm tra bµi cò.
3. Cho biết các biện pháp tu từ mà em đã học? - Nhân hóa - So sánh - Ẩn dụ - Hoán dụ - Chơi chữ - Điệp ngữ.
4. LIỆT KÊ I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ? 1/ Ví dụ: SGK
5. Em hãy chú ý các từ in đậm và cho biết: Cấu tạo và ý nghĩa của từ ngữ này có gì giống nhau ? Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ] (Phạm Duy Tốn)
6. Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ] (Phạm Duy Tốn) - Khay kh¶m, trÇu vµng, cau ®Ëu, rÔ tÝa - Ngo¸y tai, vÝ thuèc, qu¶n bót, t¨m b«ng Tõ cïng lo¹i->Danh từ - B¸t yÕn hÊp ®êng phÌn - Tr¸p ®åi måi ch÷ nhËt - Ống thuèc b¹c, Côm tõ cïng lo¹i->Cụm Danh từ - Đång hå vµng, - Dao chu«i ngµ, - Ống v«i ch¹m
7. 2/ Nhận xét: - Khay kh¶m, trÇu vµng, cau ®Ëu, rÔ tÝa Tõ cïng lo¹i->Danh từ - Ngo¸y tai, vÝ thuèc, qu¶n bót, t¨m b«ng - B¸t yÕn hÊp ®êng phÌn - Tr¸p ®åi måi ch÷ nhËt - Ống thuèc b¹c, Côm tõ cïng lo¹i->Cụm Danh từ - Đång hå vµng, - Dao chu«i ngµ, - Ống v«i ch¹m a/ Cấu tạo: Các từ hay cụm từ cùng loại, có kết cấu tương tự nhau, sắp xếp nối tiếp nhau. b/ Ý nghĩa: Cùng nói về các đồ vật được bày biện xung quanh quan phủ. c/ Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với tình cảnh của dân phu đang vất vả chống chọi với mưa lũ để hộ đê.
8. LIỆT KÊ I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ? 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: Qua tìm 3/ Ghi nhớ: hiểu ví dụ, Liệt kê là sắp xếp hàng loạt từ em hãy cho hay cụm từ cùng loại để diễn tả biết thế nào đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những là liệt khía cạnh khác nhau của thực tế kê.Cho vd hay của tư tưởng, tình cảm. VD:Vườn nhà em có rất nhiều loại hoa: nào là hoa hồng, hoa huệ, hoa cúc
9. Ví dụ 1: Mẹ tôi đi chợ mua nào rau, nào đậu, nào cá, nàocá, nào thịt thịt Ví dụ 2: Em rất thích ăn mãng cầu, cóc, ổi mận Ví dụ 3: Em rất thích thơ của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ Xuân Hương, Truyện Kiều.
10. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK
11. Ví dụ 1:Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau. a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. → Liệt kê theo trình tự sự việc không theo từng cặp. b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. → Liệt kê theo từng cặp.
12. 1/ VÝ dô: a. Tretre, nøa, tróc, mai,VÇuvÇu mÊy chôc lo¹i kh¸c nhau, nhng cïng mét mÇm non mäc th¼ng. -> . Dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê. b TiÕng ViÖt cña chóng ta ph¶n ¸nh sù h × nh thµnh vµ trëng thµnh cña x· héi ViÖt Nam vµ cña d©n téc ViÖt Nam, cña tËp thÓ nhá lµ gia ®×nh ,hä hµng, lµng xãm vµ cña tËp thÓ lín lµ d©n téc, quèc gia. -> Không dễ dàng đổi các liệt kê, bởi các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến. b/ Xét về ý nghĩa: - Tre, nứa, trúc, mai, vầu -> LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn - Hình thành và trưởng thành -> LiÖt kª t¨ng tiÕn - Gia đình -> họ hàng -> làng xóm
13. Em hãy cho C¸c kiÓu liÖt kª C¸c kiÓu liÖt kª biết có mấy kiểu liệt kê. XÐt theo cÊu t¹o XÐt theo ý nghÜa KiÓu liÖt KiÓu liÖt KiÓu liÖt KiÓu liÖt kª theo kª kh«ng kª t¨ng kª kh«ng tõng cÆp theo tõng tiÕn t¨ng tiÕn cÆp
14. II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK - Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. - Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tặng tiến với kiểu liệt kê không tăng tiến. III. LUYỆN TẬP
15. 1. Tìm phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta: a/ nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước. Liệt kê không theo cặp -> Kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña lßng yªu nưíc. b/ Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Liệt kê tăng tiến theo thời gian -> Lßng tù hµo vÒ những trang lịch sử vẻ vang qua tấm gương các vị anh hùng dân tộc. c/ Từ các cụ già tóc bạc quyên ruộng đất cho chính phủ. Liệt kê theo từng cặp → Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên đánh giặc.
16. 2. Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau đây: a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn Ái Quốc)
17. 2. Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau đây: a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn Ái Quốc) => Liệt kê không theo từng cặp
18. b. T×m phÐp liÖt kª trong ®o¹n th¬ sau: Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu)
19. b. T×m phÐp liÖt kª trong ®o¹n th¬ sau: Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu) => Liệt kê tăng tiến
20. 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: Kể các hoạt động trên sân trường giờ ra chơi. Sân trường đang yên tĩnh, vắng lặng bỗng ồn ào, nhộn nhịp hẳn lên vì các trò chơi: đá bóng, nhảy dây, đánh cầu, đuổi bắt
21. 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: Trình bày nội dung truyện Nêu cảm xúc của em về ngắn: “Những trò lố hay là Va- hình tượng nhà cách mạng ren và Phan Bội Châu”. Phan Bội Châu Va-ren là tên thực dân cáo Phan Bội Châu là bậc anh già, viên quan cai trị xảo trá, hùng, vị thiên sứ, đấng xả bịp bợm, lố bịch, bất thân vì độc lập dân tộc. lương
22. Sơ đồ bài học
23. Bài tập Chỉ ra và gọi tên các kiểu liệt kê trong mỗi dòng dưới đây? 1. Nhân dân đã cho ta ý chí và nghị lực, niềm tin và sức mạnh, tình yêu và trí tuệ. Liệt kê theo từng cặp 2. Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. ( Nam Cao) Liệt kê tăng tiến 3. . “ Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ , vỗ , vả, ngón bấm, day, chớp , búng, ngón phi, ngón rãi.” ( Hà Ánh Minh ) Liệt kê không tăng tiến 4. Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại. Liệt kê không tăng tiến
24. Hướng dẫn học sinh học ở nhà + Học bài thuộc các phần nghi nhớ và vẽ thành SĐTD. + Hoàn thiện các bài tập vào VBT. + Soạn bài tiếp theo: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy.
25. TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC. THÂN ÁI CHÀO CÁC EM !