Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài: Chiếu dời đô

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài: Chiếu dời đô

1. I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH 1.Tác giả -LÝ C«ng UÈn (974 – 1028), tøc vua LÝ Th¸i Tæ Quª: Đình B¶ng- Tõ S¬n - B¾c Ninh. -Lµ ngưêi th«ng minh, nh©n ¸i, cã chÝ khÝ h¬n ngưêi và lập được nhiều chiến công. _Là người sáng lập ra nhà Lý LÝ C«ng UÈn (974 - 1028)
2. -Lý C«ng UÈn tõ nhá ®· sèng trong chïa. Mét m«i trêng dÔ lµm con ngêi ta cã t©m hån nh©n b¶n. Tõ bÐ, «ng ®· thÓ hiÖn sù th«ng minh, tuÊn tó kh¸c ngưêi. Nhµ sư V¹n H¹nh tõng khen: “ Đøa bÐ nµy lín lªn, ¾t cã thÓ gi¶i nguy, gì rèi, lµm bËc minh chñ thiªn h¹”. -Díi thêi TiÒn Lª, «ng lµm ®Õn chøc : T¶ th©n vÖ tiÒn chØ huy sø. Khi Lª Ngo¹ TriÒu mÊt, «ng ®ưîc triÒu ®inh t«n lªn lµm vua, lÊy niªn hiÖu lµ ThuËn Thiªn, Đæi tªn nưíc tõ Đ¹i Cå ViÖt Thµnh Đ¹i ViÖt. §Òn §« (1030)
3. Khi mới 20 tuổi, Lý Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn từ đó ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê.
4. Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lý Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lý đã diễn ra một cách hoà bình êm thấm.
5. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. 2.Tác phẩm : 1 Chiếu dời đô được Lí Công Uẩn viết 1010 , gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại : thành Đại La trở thành kinh đô của nước Đại Việt dưới triều Lí và nhiều triều đại phong kiến Việt Nam. * Thể chiếu : thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh, viết bằng văn vần, văn biền ngẫu hoặc văn xuôi
6. LÝ C«ng UÈn (974 - 1028)
7. Nhµ vua ban chiÕu TÁI HIỆN LỄ DỜI ĐÔ VỀ THĂNG LONG(1010)
8. - LÝ -C«ngChiÕu UÈncßn tøc gäi vua lµ Lý(chiÕu C«ng th UÈnư, chiÕu (974 -chØ).1028). ChiÕu cã tõ thêi cæ ®¹i bªn - QuªTrung : Tõ S¬nQuèc. - B¾c Lóc Ninh. ®Çu gäi lµ “ MÖnh”, Sau lµ “ LÖnh”. đÕn nhµ TrÇn ®æi lµ “ ChiÕu”. -Lµ ngêi th«ng minh, nh©n ¸i, cã chÝ lín -Ngêi+ s¸ng Néi lËp dung ra v¬ng: thÓ triÒu hiÖn nhµ tư Lý.tưëng chÝnh trÞ lín lao, cã ¶nh hưëng lín ®Õn vËn mÖnh cña mét triÒu ®¹i, cña ®Êt nưíc. -T¸c+ phÈm Hinh viÕt thøc: n¨mChiÕu 1010, ®khiưîc Lý viÕt C«ng b»ng UÈn vă nquyÕt xu«i, vă¨n vÇn,xen ®Þnhnh dêiưng ®« c©u tõ Hoa văn LbiÒnvÒ §ngÉu¹i La( Vµ BiÒn ®æi: lµ tªn 2 conlµ Th ngùa¨ng kÐo xe sãng ®«i; NgÉu: lµ tõng cÆp ) tøc lµ nhưng cÆp c©u c©n xøng víi nhau.LÝ C«ng UÈn Long ( rång bay lªn) (974 - 1028) -ChiÕu: lµ thÓ văn do vua dïng ®Ó ban bè mÖnh lÖnh -“ChiÕu dêi ®«” viÕt b»ng văn xu«i chữ H¸n xen nhưng c©u văn biÒn ngÉu. TÝnh chÊt mÖnh lÖnh xen tÝnh chÊt t©m tinh, bµy tá ý kiÕn. •Ph¬ng thøc: NghÞ luËn.
9. ) * Phương thức biểu đạt Vấn đề nghị luận : Sự cần thiết phải dời đô từ Hoa Lư về Đại La Luận điểm : - Lí do dời đô ( Từ đầu thể không dời đổi) 2. Bố cục: Phần 1: Từ đầu đến “ không thể không dời đổi” -> Nêu lí do của việc dời đô. Phần 2: Tiếp đến “ muôn đời” -> Lý do chọn thành Đại La làm kinh đô Phần 3: Lời ban bố
10. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung Sử sách Thực tế 1. Tác giả: Lí Công Uẩn (974-1028) tức Lí Thái (Trung Quốc) (Đại Việt) Tổ , vị vua khai sáng triều Lí 2. Tác phẩm: Chiếu dời đô được Lí Công Uẩn -Nhà Thương - Nhà Đinh viết 1010 . -Nhà Chu -Nhà Lê II. Đọc , hiểu văn bản Dời đô Không dời đô 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: 2. Bố cục: 3. Phân tích: Triều đại a. Lí do dời đô . Đất nước ngắn ngủi, - Lịch sử đã từng có những cuộc dời đô : vững bền, đất nước mang lại lợi ích lâu dài và phồn thịnh cho dân tộc - Hai triều Đinh, Lê không dời đô : triều vận phát triển không phát ngắn ngủi , đất nước không phát triển . thịnh vượng triển thịnh vượng. Sự cần thiết phải dời đô . Lập luận sắc bén : phần trước làm chỗ dựa, làm tiền đề cho phần sau Sự cần thiết phải dời kinh đô
11. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung 1. Tác giả: Lí Công Uẩn (974-1028) tức Lí Thái Tổ , vị vua khai sáng triều Lí 2. Tác phẩm: Chiếu dời đô được Lí Công Uẩn viết 1010 . II. Đọc , hiểu văn bản 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: 2. Bố cục: 3. Phân tích: a. Lí do dời đô . Cố đô Hoa Lư - Lịch sử đã từng có những cuộc dời đô : mang lại lợi ích lâu dài và phồn thịnh cho dân tộc - Hai triều Đinh, Lê không dời đô : triều vận ngắn ngủi , đất nước không phát triển . Sự cần thiết phải dời đô . Lập luận sắc bén : phần trước làm chỗ dựa, làm tiền đề cho phần sau * Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và hùng cường
12. HÃY QUAN SÁT CÁC HÌNH ẢNH VỀ CỐ ĐÔ HOA LƯ Kinh đô Hoa Lư tồn tại 42 năm ( 968- 1010). - 13 năm ( 968-980) là triều đại Đinh. - 29 năm tiếp ( 980- 1009) là triều Tiền Lê - Đầu tháng 11 năm 1009 Lí Công Uẩn lên ngôi vua cũng chính tại mảnh đất kinh đô Hoa Lư lịch sử này.
13. ĐườngToàn cảnh vào cố cố đô đôHoa Hoa Lư Lư
14. Cố đô Hoa Lư
15. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung Vị thế chính trị, Vị thế địa lí II. Đọc , hiểu văn bản văn hoá 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: 2. Bố cục: + Thế đất rồng 3. Phân tích: cuộn, hổ ngồi Là đầu mối a. Lí do dời đô . Trung tâm đất giao lưu,”chốn - Sự cần thiết phải dời đô . trời,mở ra bốn hội tụ của bốn - Lập luận sắc bén : phần trên làm chỗ dựa, hướng nam phương”, là làm tiền đề cho phần dưới bắc đông tây, * Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và Nhìn sông dựa mảnh đất hưng hùng cường núi;đất rộng thịnh “muôn vật mà bằng phẳng, cũng rất mực b. Thành Đại La xứng đáng là kinh đô cao mà thoáng, phong phú tốt bậc nhất: tránh được nạn tươi” - Về vị thế địa lí Đại La xứng đáng là lụt lội,chật chội - Về vị thế chính trị kinh đô bậc nhất của - Văn hoá đất nước. Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời
16. b. Thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất: Đại La Về lịch sử Về địa lí: Địa thế đẹp, Về chính trị, dân cư khỏi chịu cảnh văn hoá Cao Vương ngập lụt, muôn vật đóng đô phong phú, tốt tươi Là đầu mối giao lưu,chốn hội tụ trọng yếu Hội đủ điều kiện Kinh đô - Lập luận chặt chẽ. - Các lí do đúng đắn, thuyết phục, sử dụng các câu văn biền ngẫu, mạch văn hứng khởi. => Khẳng định Đại la là nơi tốt nhất để định đô.
17. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung II. Đọc , hiểu văn bản Đã đúng ngôi nam bắc đông tây ; 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. 2. Bố cục: 3. Phân tích: Địa thế rộng mà bằng ;đất đai cao a. Lí do dời đô . mà thoáng . - Sự cần thiết phải dời đô . - Lập luận sắc bén : phần trên làm chỗ dựa, làm tiền đề cho phần dưới Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ * Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và ngập lụt ;muôn vật cũng rất mực hùng cường phongphú tốt tươi. b. Thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất: - Lập luận chặt chẽ. Các lí do đúng đắn, thuyết phục, sử dụng các câu văn biền ngẫu, mạch văn hứng khởi. Khẳng định Đại la là nơi tốt nhất để định đô. * Lời ban bố:
18. Nền cũ Thành Đại La
19. Lời ban bố Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào? Câu1: Nêu rõ khát vọng, mục đích của nhà vua Câu 2: Hỏi ý kiến quần thần -> Câu hỏi mang tính chất đối thoại, tạo sự đồng cảm gần gũi, tôn trọng giữa vua và dân. => Lời ban bố, mệnh lệnh thấu tình đạt lí.
20. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung II. Đọc , hiểu văn bản III. Tổng kết 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: 1. Nội dung : Ý nghĩa lịch sử của sự 2. Bố cục: kiện dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long 3. Phân tích: và nhận thức về vị thế , sự phát triển a. Lí do dời đô . đất nước của Lí Công Uẩn - Sự cần thiết phải dời đô . 2. Nghệ thuật : Giọng văn trang trọng, - Lập luận sắc bén : phần trên làm chỗ dựa, ngôn ngữ có tính chất tâm tình, đối làm tiền đề cho phần dưới thoại. Kết hợp hài hoà giữa lí và tình. * Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và hùng cường Ghi nhớ : sgk/51 b. Thành Đại La xứng đáng là kinh đô IV. Luyện tập bậc nhất: - Lập luận chặt chẽ. Các lí do đúng đắn, Chứng minh Chiếu dời đô có kết thuyết phục, sử dụng các câu văn biền ngẫu, cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết mạch văn hứng khởi. Khẳng định Đại la là phục . nơi tốt nhất để định đô. * Khát vọng xây dựng đất nước độc lập, thống nhất , tự cường .
21. SƠ ĐỒ KẾT CẤU BÀI CHIẾU GƯƠNG SÁNG TRONG SỬ SÁCH Dời đô làm cho đất nước vững bền, thịnh vượng Ý CHÍ THỰC TẾ HAI TRIỀU ĐINH - LÊ DỜI Đóng đô ở Hoa Lư không còn thích hợp với sự ĐÔ phát triển của đất nước VỊ THẾ ĐẠI LA Lợi thế về mọi mặt xứng đáng là kinh đô bậc nhất * Kết cấu 3 đoạn rất tiêu biểu cho kết cấu của văn nghị luận, trình tự lập luận chặt chẽ, thuyết phục.
22. CHIẾU DỜI ĐÔ (THIÊN ĐÔ CHIẾU) Lí Công Uẩn I. Giới thiệu chung II. Đọc , hiểu văn bản 1. Đọc , tìm hiểu chú thích: 1. Nội dung : Ý nghĩa lịch sử của sự 2. Bố cục: kiện dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long 3. Phân tích: và nhận thức về vị thế , sự phát triển a. Lí do dời đô . đất nước của Lí Công Uẩn - Sự cần thiết phải dời đô . 2. Nghệ thuật : Giọng văn trang trọng - Lập luận sắc bén : phần trên làm chỗ dựa, , ngôn ngữ có tính chất tâm tình, đối làm tiền đề cho phần dưới thoại. Kết hợp hài hoà giữa lí và tình. * Khát vọng xây dựng đất nước lâu bền và Ghi nhớ : sgk/51 hùng cường IV. Luyện tập b. Thành Đại La xứng đáng là kinh đô * ChiếuChứng dời minh đô có Chiếu kết cấu dời chặtđô có chẽ, kết bậc nhất: lậpcấu luậnchặt giàuchẽ, sứclập luậnthuyết giàu phục sức . thuyết - Lập luận chặt chẽ. Các lí do đúng đắn, phục . Kết cấu 3 đoạn rất tiêu biểu cho kết thuyết phục, sử dụng các câu văn biền ngẫu, cấu của văn nghị luận, trình tự lập mạch văn hứng khởi. Khẳng định Đại la là luận chặt chẽ. nơi tốt nhất để định đô. III. Tổng kết
23. SẢN PHẨM VÀ CÔNG TRÌNH XÂY DỰNGVÀO THỜI NHÀ LÍ 1 2 3 Chuông Quy Điền Văn Miếu Quốc Tử Giám 4 5 6 Tháp Báo Thiên Bia Văn Miếu Chùa Một Cột
24. Tượng Lí Công Uẩn ( Hà Nội) Đại lộ Thăng Long Con đường gốm sứ Hà nội Hoàng thành Thăng Long