Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Ôn tập bài Mùa xuân nho nhỏ

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn 9 - Ôn tập bài Mùa xuân nho nhỏ

1. ÔN TẬP BÀI MÙA XUÂN NHO NHỎ Câu 1: TÊN NHÀ THƠ, NĂM SÁNG TÁC, HOÀN CẢNH SÁNG TÁC CÓ GÌ ĐẶC BIỆT - NHÀ THƠ THANH HẢI; - BÀI THƠ VIẾT THÁNG 11/1980 - HOÀN CẢNH: + ĐẤT NƯỚC VỪA TRẢI QUA CHIẾN TRANH CHỐNG MỸ NÊN KHÓ KHĂN NHIỀU BỀ + NHÀ THƠ VIẾT BÀI THƠ KHI ĐANG NẰM TRÊN GIƯỜNG BỆNH VÀ KHÔNG THỂ VƯỢT QUA NÊN ĐÃ DỒN HẾT TÌNH YÊU ĐỂ LẠI CHO QUÊ HƯƠNG.
2. • CÂU 2:CÂU THƠ ĐẢO NGỮ VÀ TÁC DỤNG ? -MỌC GIƯÃ DÒNG SÔNG XANH MỘT BÔNG HOA VN CN TÍM BIẾC - Động từ “Mọc” đã nhấn mạnh làm nổi bật sức sống mạnh mẽ, tự nhiên và ngỡ ngàng vươn lên giữa dòng sông quê hương.
3. • Câu 3: Nhận xét về cách sử dụng màu sắc - Sông xanh và tím biếc: gam màu tươi sáng những tính từ xanh, tím biếc tạo nên 1 không gian xuân thật thơ mộng tươi tắn đáng yêu
4. • Câu 4 : Em hiểu từ “Giọt” trong câu thơ: • Từng giọt long lanh rơi Như thế nào? - Giọt: Giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác .
5. • Ví dụ trong khổ thơ trên học sinh có thể tìm được các từ ngữ có tính chất “Chìa khóa” như các từ : mọc, giọt; các từ láy chiền chiện, long lanh; các hình ảnh đối xứng sông xanh-tím biếc; Các phép tu từ đảo ngữ và ẩn dụ • + Xứ Huế vào xuân với “dòng sông xanh”, với “bông hoa tím biếc”. Sắc xanh hiền hòa của sông điểm xuyết nét chấm phá của bông hoa tím biếc gợi một sắc xuân tươi tắn, rực rỡ mà vẫn rất mực bình dị, dân dã mang đậm chất Huế. • + Động từ “mọc” được đảo lên đầu câu thơ gợi ấn tượng đậm nét về vẻ đẹp duyên dáng, và sức sống mạnh mẽ của bông hoa mùa xuân. Có thể là bông hoa lục bình, cũng có thể là bông trang, bông súng. Với sắc màu tím biếc mang nét đặc trưng của xứ Huế mộng mơ như đang vươn lên, đang trỗi dậy. Hoa tím biếc mọc trên dòng sông xanh – cái hài hòa, tự nhiên của màu sắc đem đến vẻ đẹp dịu nhẹ, thanh mát, say người của thiên nhiên ban tặng. • - Bức tranh mùa xuân xứ Huế không chỉ tươi tắn sắc màu mà còn rộn rã âm thanh: • “Ơi con chim chiền chiện • Hót chi mà vang trời”. • Tiếng hót của chim chiền chiện mở ra một không gian mùa xuân cao vời và trong lành. Với từ cảm thán “Ơi” và lời hỏi “Hót chi”, Thanh Hải đã đưa vào lời thơ giọng điệu ngọt ngào, dịu nhẹ, thân thương của người dân xứ Huế, diễn tả cảm xúc vui say đến ngỡ ngàng trước một mùa xuân tươi đẹp – một mùa xuân giàu chất thơ.
6. • - Trước mùa xuân thiên tươi đẹp, cảm xúc của thi nhân được gợi tả bằng những câu thơ giàu chất tạo hình: • “ Từng giọt long lanh rơi • Tôi đưa tay tôi hứng”. • + Đây là một hình ảnh đẹp – đẹp trong cách diễn đạt cảm xúc một cách tự nhiên, giản dị mà giàu sức biểu cảm. “Giọt long lanh rơi” có phải giọt sương, giọt nắng, giọt mưa , hay chính là giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện đã ngưng đọng thành hình, thành khối, thành sức sống mùa xuân có sắc màu lóng lánh ! Rõ ràng, âm thanh tiếng chim vô hình, vô ảnh vốn được cảm nhận bằng thính giác đã được hữu hình, hữu ảnh thành vật thể được cảm nhận bằng thị giác và xúc giác. Phép tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được thi nhân vận dụng tài hoa, tinh tế qua trí tưởng tượng phong phú.
7. • + Trong cảm xúc của nhà thơ, âm thanh tiếng chim đồng nội trở thành giọt vui, giọt hạnh phúc ở đời đáng được nâng niu, trân trọng, để rồi: “Tôi đưa ta tôi hứng”. Lập lại hai lần đại từ “tôi” trong câu thơ năm chữ trở thành nhịp 3/2 cùng cử chỉ “hứng” đã diễn tả chân thực tâm trạng say sưa, ngây ngất của con người trước cảnh đất trời vào xuân. • => Nói rằng “thi trung hữu họa”,”thi trung hữu nhạc”,”thi trung hữu tình”, ta thấy bức tranh mùa xuân thiên nhiên xứ Huế được gợi ra từ những câu thơ như thế - một bức tranh mùa xuân thật thơ mộng, thật quyến rũ lòng người!
8. • ĐỀ 2 : Cho câu thơ : Mùa xuân người cầm súng • 1, chép tiếp 9 câu cho biết thể thơ ? • 2. Hoàn cảnh sáng tác bài thơ có gì đặc biệt ảnh hưởng đến chủ đề và cảm xúc của nhà thơ? • 3. Tìm các từ ngữ có giá trị là một nghệ thuật và giải thích rõ cái hay của nghệ thuật đó? • 4. Viết đoạn quy nạp cảm nhận 2 khổ thơ có dùng một câu so sánh, một khởi ngữ và gạch chân.
9. • Các từ ngữ : lộc,hối hả,xônxao,tất cả,vì sao - LỘC: + Ẩn dụ- Lộc là trồi non căng đầy nhựa sống và năng lượng + Lộc là may mắn, hạnh phúc,niềm tin . - Hối hả, xôn xao : Từ láy tượng hình và tượng thanh thể hiện tư thế chủ động và lạc quan - Điệp ngữ : tất cả niềm vui của mọi miền hăng say - So sánh đất nước như vì sao:
10. • Đất nước như vì sao là sự so sánh đầy ý nghĩa. Sao là nguồn sáng vô tận, là vẻ đẹp của vũ trụ. Vẻ đẹp vĩnh hằng trong không gian và thời gian. Đây là niềm tự hào về đất nước Việt Nam anh hùng, bất diệt. Đất nước ấy luôn lớn mạnh, đi lên từng ngày. Hành trình đi tới tương lai của đất nước vẫn không ngừng. Cứ đi lên là sự thể hiện chí khí, quyết tâm của dân tộc Việt Nam.
11. • ĐOẠN VĂN - NỘI DUNG: + Xuân của đấtnước trên 2 mặt trận bảo vệ và xây dựng đất nước.(ẩn dụ-Lộc) .con người hăng say tự tin quyết tâm xây dựng và bảo vệ + Đất nước vững vàng vươn lên tầm cao mới trải qua bao vất vả, đẹp và tự hào trong trái tim người Việt.
12. • NGHỆ THUẬT : Ẩn dụ, so sánh,từ láy, điệp ngữ • TIẾNG VIỆT: • Câu văn so sánh: Đất nước của những chàng trai như Thạch sanh trong cổ tích diệu kỳ . • Khởi ngữ: Tự hào thì tự hào quá về con người Việt Nam trong lao động và bảo vệ tổ quốc
13. • ĐỀ 3 : • 1.Chép thuộc lòng 3 khổ thơ cuối và giải thích nhan đề của bài thơ ? • 2. Nhận xét về cách nhà thơ sử dụng đại từ “Tôi” và “Ta” trong bài thơ ? • 3.Nhận xét về cách sử dụng số từ “Một” và chỉ ra câu thơ có dùng hoán dụ, nêu ý nghĩa của hoán dụ đó? • 4.Viết đoạn Tổng-Phân-Hợp cảm nhận 3 khổ thơ có dùng một câu bị động một thành phần tình thái và gạch chân?
14. • Nhan đề: sáng tạo nghệ thuật độc đáo - Ẩn dụ: chỉ cuộc đời tươi đẹp đầy sức sống của mỗi con người . - Từ láy nho nhỏ: khiêm nhường, kín đáo • đại từ “Tôi” và “Ta” - tôi: cá nhân nhà thơ đang mê luyến vẻ đẹp của xuân thiên nhiên và xuân đất nước. - Ta: vừa là tôi vừa là tất cả mọi người Việt nam
15. • Số từ “một”: chỉ số ít tâm nguyện rất khiêm nhường kín đáo muốn cống hiến một cuộc đời một mùa xuân vào cả vườn hoa xuân cho đất nước. Mỗi người là 1 mùa xuân • - Hình ảnh: con chim, nhành hoa, nốt trầm đều là những ẩn dụ rất sâu sắc về ý khiêm nhường • Hoán dụ: Tuổi 20 và Tóc bạc – tuổi trẻ và già