Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 82: Câu đặc biệt

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 82: Câu đặc biệt

1. Giaùo vieân : Nguyeãn Chí Hùng Trường THCS Thanh An
2. KIEÅM TRA BAØI CUÕ Trong các câu sau, câu nào là câu rút gọn? a. Mùa xuân đến rồi! b. Ngày mai, tôi đi chợ. c. Học ăn, học nói, học gói, học mở. d. Nam là học sinh giỏi.
3. KIEÅM TRA BAØI CUÕ Có nên sử dụng câu rút gọn như trường hợp dưới đây không? Vì sao? Nghe tiếng dắt xe lạch cạch dưới nhà bếp, mẹ quay xuống hỏi: - Mẹ: Con đi đâu đó? - Sang: Đi chơi.
4. Nhóm bạn đang chơi ngoài sân trường, bỗng có mưa bóng mây. Nam kêu lên: - Mưa ! Bạn Nga bảo đó chỉ là một từ, Tùng lại bảo đó là một câu. Theo em bạn nào đúng ?
5. Tieát 82 : CAÂU ÑAËC BIEÄT I.THEÁ NAØO LAØ CAÂU ÑAËC BIEÄT ? 1. Tìm hieåu ví duï :( SGK/27) Ôi,Ôi, emem Thuỷ!Thuỷ! :Tiếng là một kêu câu sửng không sốt thể của có cô chủ giáo ngữ làm emvà vịtôi ngữ giật mình.→ câu Em đặc tôi biệt. bước vào lớp . (Khánh Hoài) 2. Kết luận : Hãy lựa chọn câu trả lời đúng? Câua. Đóđặc là biệt câu là bình loại thườngcâu không có đủcấu chủ tạo ngữ, theo vịmô ngữ. hìnhb. Đó chủ là ngữ câu -rútvị ngữ.gọn, lược bỏ chủ ngữ, vị ngữ. c. Đó là câu không thể có chủ ngữ, vị ngữ.
6. * BAØI TAÄP NHANH : Phaân bieät caâu in ñaäm trong caùc ví duï sau : a) - Chò gaëp anh aáy bao giôø ? - Moät ñeâm muøa xuaân . → Caâu ruùt goïn b) Moät ñeâm muøa xuaân . Treân doøng soâng eâm aû , caùi ñoø cuõ cuûa baùc taøi Phaùn töø töø troâi. → Caâu ñaëc bieät
7. CAÂU ÑAËC BIEÄT II.TAÙC DUÏNG CUÛA CAÂU ÑAËC BIEÄT : 1. Tìm hieåu ví duï :( SGK/28)
8. Tác dụng Lieät keâ,thoâng Xaùc ñònh Boäc loä caûm baùo veà söï toàn thôøi gian, HÕt giêGoïi ñaùp xuùc taïi cuûa söï vaât nôi choán Câu đặc biệt hieän töôïng Moät ñeâm muøa xuaân. Treân doøng soâng eâm aû , caùi ñoø cuõ cuûa baùc taøi Phaùn töø töø troâi. X (Nguyên Hồng) Ñoaøn ngöôøi nhoán nhaùo leân. Tieáng reo . Tieáng voã tay. X (Nam Cao) “Trôøi ôi!”, coâ giaùo taùi maët vaø nöôùc maét giaøn giuïa . Luõ nhoû cuõng khoùc moãi luùc X moät to hôn . (Khánh Hoài) An gaøo leân : - Sôn ! Em Sôn !Sôn ôi! - Chò An ôi ! X Sôn ñaõ nhìn thaáy chò . (Nguyễn Đình Thi)
9. II.TAÙC DUÏNG CUÛA CAÂU ÑAËC BIEÄT : 1. Tìm hieåu ví duï :( SGK/28) Moät ñeâm muøa xuaân. → Xaùc ñònh thôøi gian , nôi choán Tieáng reo . Tieáng voã tay. → Lieät keâ, thoâng baùo Trôøi ôi ! → Boäc loä caûm xuùc Sôn ! Em Sôn ! Sôn ôi! → Goïi ñaùp Chò An ôi ! 2. Kết luận: Caâu ñaëc bieät duøng ñeå : - Neâu leân thôøi gian, nôi choán; - Lieät keâ, thoâng baùo; - Boäc loä caûm xuùc ; - Goïi ñaùp .
10. Nhóm bạn đang chơi ngoài sân trường, bỗng có mưa bóng mây. Nam kêu lên : - Mưa ! Bạn Nga bảo đó chỉ là một từ, Tùng lại bảo đó là một câu. Theo em bạn nào đúng ?
11. III. LUYEÄN TAÄP : BAØI TAÄP 1+2 : Tìm trong caùc ví duï döôùi ñaây nhöõng caâu ñaëcHÕt bieät giêvaø caâu ruùt goïn .Neâu taùc duïng ? a) Tinh thaàn yeâu nöôùc cuõng nhö caùc thöù cuûa quyù . Coù khi ñöôïc tröng baøy trong tuû kính ,trong bình pha leâ, roõ raøng deã thaáy . Nhöng cuõng coù khi caát giaáu kín ñaùo trong röông , trong hoøm . Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho nhöõng cuûa quyù kín ñaùo aáy ñeàu ñöôïc ñöa ra tröng baøy . Nghóa laø phaûi ra söùc giaûi thích ,tuyeân truyeàn ,toå chöùc ,laõnh ñaïo ,laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc ,coâng vieäc khaùng chieán . ( Hoà Chí Minh ) b) Ñöùng tröôùc toå deá, ong xanh kheõ voã caùnh ,uoán mình ,giöông caëp raêng roäng vaø nhoïn nhö ñoâi goïng kìm , roài thoaét caùi lao nhanh xuoáng hang saâu . Ba giaây Boán giaây Naêm giaây Laâu quaù ! ( Vuõ Tuù Nam ) c) Soùng aàm aàm vaøo nhöõng taûng ñaù lôùn ven bôø . Gioù bieån thoåi loàng loäng . Ngoaøi kia laø aùnh ñeøn saùng roïi cuûa moät con taøu . Moät hoài coøi . ( Nguyeãn Trí Huaân ) d) Chim saâu hoûi chieác laù : - Laù ôi ! Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! - Bình thöôøng laém ,chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu . ( Traàn Hoaøi Döông )
12. BAØI TAÄP 1+2 : Tìm trong caùc ví duï döôùi ñaây nhöõng caâu ñaëc bieät vaø caâu ruùt goïn .Neâu taùc duïng : a) Tinh thaàn yeâu nöôùc cuõng nhö caùc thöù cuûa quyù . Coù khi ñöôïc tröng baøy trong tuû kính ,trong bình pha leâ, roõ raøng deã thaáy . Nhöng cuõng coù khi caát giaáu kín ñaùo trong röông , trong hoøm . Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho nhöõng cuûa quyù kín ñaùo aáy ñeàu ñöôïc ñöa ra tröng baøy . Nghóa laø phaûi ra söùc giaûi thích ,tuyeân truyeàn ,toå chöùc ,laõnh ñaïo ,laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc ,coâng vieäc khaùng chieán . - Khoâng coù caâu ñaëc bieät →- CaâuLaøm ruùt cho goïn caâu : goïn hôn , traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ xuaát hieän +trong Coù khi caâu ñöôïc ñöùng tröng tröôùc. baøy trong tuû kính ,trong bình pha leâ, roõ raøng deã b) b) thaáy Ñöùng . tröôùc toå deá, ong xanh kheõ voã caùnh ,uoán mình ,giöông caëp raêng roäng vaø nhoïn nhö ñoâi goïng kìm , roài thoaét caùi lao nhanh xuoáng + Nhöng cuõng coù khi caát giaáu kín ñaùo trong röông , trong hoøm . hang saâu . Ba giaây Boán giaây Naêm giaây Laâu quaù ! +-→ CaâuNghóaXaùc ñaëc ñònhlaø bieätphaûi thôøi : ra Ba gian söùc giaây ,giaûi boäc thích Boánloä caûm giaây,tuyeân xuùc Naêm.truyeàn giaây ,toå chöùc Laâu ,laõnh quaù ! ñaïo ,laøm cho- Khoâng tinh thaàncoù caâu yeâu ruùt nöôùc goïn cuûa taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc ,coâng vieäc khaùng chieán .
13. c) c) Soùng aàm aàm vaøo nhöõng taûng ñaù lôùn ven bôø . Gioù bieån thoåi loàng loäng . Ngoaøi kia laø aùnh ñeøn saùng roïi cuûa moät con taøu . Moät hoài coøi . →-LieätCaâu keâ,ñaëc thoâng bieät : baùo Moät veà hoài söï coøi toàn . taïi cuûa söï vaät , hieän töôïng d)d) -ChimKhoâng saâu coù hoûi caâu chieác ruùt goïnlaù : → Goïi ñaùp - Laù ôi ! Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! -→BìnhLaøm thöôøng cho caâu laém goïn ,chaúng hôn – coùcaâu gì meänhñaùng keåleänh ñaâu thöôøng . ruùt goïn chuû ngöõ. -+Caâu Bình ñaëc thöôøng bieät : laémLaù ôi, chaúng ! coù gì ñaùng keå ñaâu . - Caâu ruùt goïn : + Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! → Laøm cho caâu goïn hôn , traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ xuaát hieän trong caâu ñöùng tröôùc.+ Bình thöôøng laém , chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu .
14. III. LUYEÄN TAÄP : Baøi taäp 3 : Vieát moät ñoaïn vaên ngaén (khoaûng 5 – 7 caâu) taû caûnh queâ höông em , trong ñoù coù moät vaøi caâu ñaëc bieät . Em sinh ra vaø lôùn leân ôû moät mieàn queâ ñeïp vaø thanh Gôïibình. yùCon: soâng Bé meàm maïi uoán löôïn quanh nhöõng maùi nhaø- Noäi xinh. dung: NhöõngNhöõng Caûnh tröatröa queâ muøamuøa höông heø.heø . Döôùi em luyõ tre xanh rôïp boùng- Hình maùt, thöùc con :traâu ngaén giaø goïn hieàn (khoaûng laønh nhai 5co - û.7 Baàucaâu)Baàu trôøi.trôøi .MaëtMaët ñaát.- Söû Doøng duïng soâng. : Caâu Taát ñaëc caû nhöbieät xanh hôn, trong hôn döôùi aùnh naéng laáp laùnh .
15. BAØI TAÄP CUÛNG COÁ : Choïn caâu traû lôøi ñuùng Caâu ñaëc bieät laø : A. Caâu caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ – vò ngöõ. B. Caâu khoâng caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ – vò ngöõ. C. Caâu chæ coù chuû ngöõ. D. Câu chỉ có vị ngữ.
16. BAØI TAÄP CUÛNG COÁ : Choïn caâu traû lôøi ñuùng Nhöõng caâu ñaëc bieät trong ñoaïn vaên sau coù taùc duïng gì : “Moät ngoâi sao. Hai ngoâi sao. Sao laáp laùnh . Sao nhö nhôù thöông .” A. Neâu leân thôøi gian , nôi choán dieãn ra söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong ñoaïn . B. Goïi ñaùp . C. Boäc loä caûm xuùc. D. Lieät keâ, thoâng baùo veà söï toàn taïi cuûa söï vaät , hieän töôïng .
17. BAØI TAÄP CUÛNG COÁ : Choïn caâu traû lôøi ñuùng Trong caùc caâu sau , caâu naøo laø caâu ñaëc bieät ? A. Treân cao , baàu trôøi xanh khoâng moät gôïn maây . B. Tieáng suoái chaûy roùc raùch . C. Hoa sim. D. Möa raát to.
18. BAØI TAÄP CUÛNG COÁ : Choïn caâu traû lôøi ñuùng Ñoaïn vaên “Sôùm . Chuùng toâi tuï hoäi ôû goùc saân . Toaøn chuyeän treû em . Raâm ran .”( Duy Khaùn) coù maáy caâu ñaëc bieät ? A. Moät caâu B. Hai caâu C. Ba caâu D. Boán caâu
19. CAÂU ÑAËC BIEÄT DAËN DOØ : 1/ Hoïc baøi vaø vieát ñoaïn vaên coù duøng caâu ruùt goïn, caâu ñaëc bieät . (Chuû ñeà töï do ) 2/ Soaïn baøi môùi : “Thêm trạng ngữ cho câu”. - Các em đọc đoạn trích phần I và trả lời các câu hỏi 1, 2, 3 bên dưới. (SGK/39) - Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi 1, 2 (SGK/45, 46) - Làm bài tập 1 (SGK/47) vào vở.
20. TIEÁT HOÏC KEÁT THUÙC CAÛM ÔN CAÙC EM HOÏC SINH GV: Nguyễn Chí Hùng