Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 90, 91: Buổi học cuối cùng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 90, 91: Buổi học cuối cùng

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu hỏi : Bức tranh thiên nhiên và con người được hiện lên trong văn bản“ Vuợt thác” như thế nào? Trả lời: Bài văn miêu tả cảnh vượt thác của con thuyền trên sông Thu Bồn làm nổi bật vẻ đẹp hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ. Nghệ thuật tả cảnh, tả người từ điểm nhìn trên con thuyền theo hành trình vượt thác rất tự nhiên, sinh động.
2. Nhà thơ R. Gam- da- tốp nói về tiếng Nga: Mơ hồ thấm từng âm thanh tiếng mẹ Tôi bỗng tỉnh ra. Tới giây phút lạ lùng Tôi chợt hiểu, người chữa tôi khỏi bệnh Chẳng thể là ai, ngoài tiếng mẹ thân thương.
3. (An-phông-xơ Đô-đê)
4. I. Đọc tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm * Tác giả: ( An-phông-xơ Đô-đê) - Là nhà v¨n chuyªn viÕt truyÖn ng¾n cña níc Ph¸p cuèi thÕ kû XIX. - Phong c¸ch truyÖn : Tù nhiªn, linh ho¹t, tinh tÕ vµ s©u s¾c. * Tác phẩm: - Hoàn c¶nh: Sau chiÕn tranh Ph¸p - Phæ (1870-1871), Ph¸p thua trËn, c¾t hai vïng An-d¸t và Lo-ren cho Phæ. (1840-1897)
5. “Buæi häc cuèi cïng, lÊy bèi c¶nh tõ mét biÕn cè lÞch sö: Sau cuéc chiÕn tranh Ph¸p-Phæ ( §øc ) n¨m 1870-1871, nưíc Ph¸p thua trËn, hai vïng An-d¸t vµ Lo-ren gi¸p biªn giíi víi Phæ bị nhËp vµo nưíc Phæ. Cho nªn c¸c trưêng ë hai vïng nµy bÞ buéc häc b»ng tiÕng §øc. TruyÖn viÕt vÒ Buæi häc cuèi cïng b»ng tiÕng Ph¸p ë mét trưêng lµng vïng. An-d¸t. Lược đồ chiến tranh Pháp – Phổ (1870-1871)
6. 1. Đọc và tóm tắt TruyÖn kÓ vÒ buæi häc cuèi cïng b»ng tiÕng Ph¸p ë líp häc cña thÇy Ha-men t¹i mét trêng lµng trong vïng An- d¸t. §ã lµ thêi kú sau cuéc chiÕn tranh Ph¸p- Phæ, nưíc Ph¸p thua trËn, ph¶i c¾t hai vïng An-d¸t vµ Lo-ren ë s¸t biªn giíi víi Phæ cho nưíc Phæ. C¸c trưêng häc ë hai vïng nµy theo lÖnh cña chÝnh quyÒn Phæ, kh«ng ®ưîc tiÕp tôc d¹y vµ häc tiÕng Ph¸p. Chó bÐ Phr¨ng là mét häc sinh trong líp cña thÇy Ha-men, ®· dù buæi häc cuèi cïng rÊt xóc ®éng Êy cïng víi cô giµ H«-de, b¸c ph¸t thư vµ c¶ nh÷ng ngêi d©n trong lµng. Tuy mçi ngưêi mét t©m tr¹ng kh¸c nhau nhưng họ ®Òu thÓ hiÖn râ lßng yªu nưíc ë viÖc yªu quý, gi÷ g×n tiÕng nãi cña d©n téc.
7. 4. Nhân vật và phương thức kể chuyện - Nhân vật chính: Chú bé Phrăng và thầy giáo Ha- men - Ngôi kể: Ngôi thứ nhất
8. 3. Bố cục: 3 phần - PhÇn 1 (Tõ ®Çu mµ v¾ng mÆt con.): Quang c¶nh trªn ®ưêng ®Õn trưêng, ë trưêng vµ t©m tr¹ng Phr¨ng trưíc buæi häc. - PhÇn 2 (TiÕp theo nhí m·i buæi häc cuèi cïng nµy.): DiÔn biÕn buæi häc cuèi cïng. - PhÇn 3 (Cßn l¹i): C¶nh kÕt thóc buæi häc.
9. II. Đọc-hiểu văn bản 1. Nh©n vËt Phr¨ng. a. Tâm trạng Phrăng trên đường tới lớp . - §i muén sợ thầy quở mắng ®Þnh trèn häc - Nhìn thấy b¶ng d¸n c¸o thÞ cã nhiÒu ngưêi. - §Õn trưêng: mäi sù ®Òu b×nh lÆng. NghÖ thuËt kÓ, t¶ ®an xen, chän chi tiÕt gÇn gòi, hÊp dÉn Phr¨ng lưêi häc, nhót nh¸t, trung thùc.
10. b. Trong buæi häc. * Quang cảnh lớp học - ThÇy gi¸o ¨n mÆc trang träng. - Kh«ng khÝ kh¸c thưêng, yên tĩnh, vắng lặng . - Cã c¶ c¸c cô giµ, d©n lµng ®Õn dù. Ngạc nhiên, bèi rèi, c¨ng th¼ng.
11. b. Trong buæi häc. - Tù giËn m×nh - Nh÷ng quyÓn s¸ch ch¸n ng¸n => Nh÷ng ngưêi b¹n cè tri. - §au lßng ph¶i gi· tõ -> NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý tinh tÕ, s¾c s¶o. Xấu hổ, tiếc nuối, ân hận. Cảm nhận được giá trị của tiếng nói dân tộc và nỗi đau của một dân tộc mất tiếng nói, mất chủ quyền.
12. * Khi thầy giáo gọi đọc bài tập đọc: - Lóng tóng ngay tõ ®Çu, lßng rÇu rÜ, kh«ng d¸m ngÈng ®Çu lªn. - Kinh ng¹c thÊy hiÓu bµi ®Õn thÕ. - Ch¨m chó nghe. => Buæi häc cuèi cïng kh¬i dËy t×nh yªu tiÕng mÑ ®Î- tiÕng nãi cña d©n téc. T×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc s©u s¾c.
13. c. KÕt thóc buæi häc. - TiÕng chu«ng ®ång hå. - TiÕng chu«ng cÇu nguyÖn. - TiÕng kÌn cña lÝnh Phæ. ChÊm døt buæi häc cuèi cïng b»ng tiÕng Ph¸p. - ¤i! T«i sÏ nhí m·i buæi häc cuèi cïng nµy! - Chả bao giê thÊy thÇy lín lao ®Õn thÕ. Kh©m phôc, tù hµo vÒ ngêi thÇy.
14. 2/Nh©n vËt Phrăng Tríc buæi häc Trong buæi häc KÕt thóc buæi cuèi cïng cuèi cïng häc cuèi cïng - §Þnh trèn häc -Ngưîng nghÞu, xÊu hæ khi vµo muén - Xóc ®éng ®i ch¬i nhng - Ng¹c nhiªn v× trang phôc thÇy gi¸o ¤i ! T«i sÏ ®Êu tranh b¶n vµ quang c¶nh líp häc nhí m·i th©n, cưìng l¹i - Cho¸ng v¸ng khi biÕt ®©y lµ buæi buæi häc ®ưîc l¹i ®Õn häc cuèi cïng. nµy trường. -XÊu hæ, nuèi tiÕc v× kh«ng thuéc bµi - - C¶m ThÊy thÇy thËt - > Chó bÐ lưêi -> Ân hËn, xÊu hæ, tù tr¸ch m×nh. HiÓu - > Tù hµo vÒ lín lao häc, nhót nh¸t, ®ưîc ý nghÜa thiªng liªng cña viÖc häc ngêi thÇy vµ trung thùc. tiÕng mÑ ®Î. Tõ ch¸n häc - > thÝch häc. t×nh yªu s©u s¾c tiÕng mÑ ®Î. Phr¨ng lµ chó bÐ hån nhiªn, ch©n thËt, kÝnh yªu thÇy, yªu tiÕng nãi d©n téc vµ cã lßng yªu nưíc s©u s¾c.
15. 2.Nhân vật thầy giáo Ha- men Tìm các chi tiết miêu tả: Trang phục; thái độ; lời nói của thầy Ha- men trong buổi học cuối cùng? Chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá - Trang phục: sen gấp nếp mịn và đội cái mũ tròn bằng lụa đen thêu. => Trang trọng cho biết đây là buổi học rất quan trọng với thầy. Thái độ: Dịu dàng, nhắc nhở nhưng không trách mắng. - Lời nói: , tiếng Pháp là ngôn ngữ hay nhất thế giới chẳng khác gì nắm được chìa khóa của trốn lao tù. => Đề cao tiếng nói dân tộc, khẳng định sức mạnh của tiếng nói dân tộc.
16. ? Cảnh tập viết diễn ra như thế nào? * Cảnh giờ tập viết rất thiêng liêng và cảm động. ? Ở cuối tiết học có những âm thanh tiếng động nào đáng chú ý? Ý nghĩa của những âm thanh đó? * Âm thanh: - Tiếng chuông đồng hồ nhà thờ điểm 12 giờ - Tiếng chuông cầu nguyện buổi trưa - Tiếng kèn của bọn lính Phổ * Ý nghĩa:Trong buổi học cuối cùng, thầy truyền cho học sinh tình yêu tiếng Pháp=> một biểu hiện của tình yêu Tổ quốc.
17. ? Hãy tìm các chi tiết miêu tả hành động, cử chỉ của thầy Ha- men khi buổi học kết thúc - Xúc động, đau đớn của thầy Ha- men lên đến cực điểm: Người tái nhợt, nói không hết câu, thầy dồn hết sức mạnh vào câu “ Nước Pháp muôn năm!”, khoát tay ra hiệu cho học sinh: “ Kết thúc rồi, đi đi thôi!” ? Qua những chi tiết trên, em thấy thầy Ha- men là người như thế nào? - Rất yêu nghề dạy học, tin ở tiếng nói dân tộc, có lòng yêu nước sâu sắc. ? Câu viết trên bảng của thầy Ha- men: “ NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM” có ý nghĩa gì? Khẳng định niềm tin vào tương lai tự do, long yêu nước nồng nhiệt của nhân dân Pháp.
18. 3.Các nhân vật khác ? Kể tên các nhân vật khác trong truyện? - Dân làng, Andat ( tiêu biểu là cụ già Hôde) ? Các cụ già trong làng đến lớp tập đọc và đánh vần theo các HS nhỏ có phải vì họ không biết chữ hay không? ? Tìm những từ ngữ, chi tiết miêu tả hình ảnh dân làng và cụ già Hôde trong buổi học? ? Những chi tiết đó giúp em hiểu gì về tình cảm của người dân Andát đối với tiếng mẹ đẻ, đối với nước Pháp? - Tình cảm thiêng liêng, trân trọng đối với việc học tiếng Pháp của dân tộc mình
19. III. Tổng kết :(Ghi nhớ SGK/55) 1. Nghệ thuật 2. Nội dung - Kể chuyện bằng ngôi - Thể hiện lòng yêu nước thứ nhất. trong một biểu hiện cụ thể Miêu tả nhân vật qua ý là tình yêu tiếng nói của dân nghĩ tâm trạng, ngoại tộc và nêu chân lí: “ Khi hình, cử chỉ lời nói, hành một dân tộc rơi vào vòng nô động. lệ, chừng nào họ vẫn giữ - Ngôn ngữ tự nhiên, sử vững tiếng nói của mình thì dụng nhiều câu văn biểu chẳng khác gì nắm được cảm và các hình ảnh so chìa khóa chốn lao tù ” sánh.
20. IV. Luyện tập( Làm ở nhà) Bài tập 1,2 ( sgk/56) ĐỌC THÊM: Tiếng Mẹ đẻ