Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 90: So sánh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 90: So sánh

1. KỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Thế nào là so sánh? Em hãy tìm một ví dụ về so sánh? Trả lời: -So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. - Ví dụ: Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
2. Câu 2: Em hãy cho biết cấu tạo của phép so sánh. Phân tích cấu tạo của phép so sánh trong câu văn sau: Trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
3. Trả lời Câu 2: Cấu tạo của phép so sánh: Vế A Từ ngữ chỉ phương Từ ngữ so Vế B diện so sánh sánh Từ ngữ chỉ các như, là, Các sự vật, đặc điểm, tính bằng, tựa, sự việc dùng chất giống để so sánh rừng đước dựng lên cao như hai dãy ngất trường thành vô tận
4. Ngữ văn
5. Ngữ văn : Tiết 90: SO SÁNH (tiếp theo) I. CÁC KIỂU SO SÁNH * Ví dụ 1: Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau: Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Có dùng so Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc vì chóng con sánh §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi Có dùng so sánh
6. Ngữ văn : Tiết 86: SO SÁNH (tiếp theo) Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc vì chóng con §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi ? Em hãy chỉ ra cấu tạo của phép so sánh trong đoạn thơ ?
7. Cấu tạo của phép so sánh Vế A Từ ngữ chỉ Từ ngữ Vế B (sự vật, sự phương diện so so sánh (sự vật, sự việc được sánh việc dùng để so sánh) so sánh) 1) Những thức ngoài chẳng mẹ đã thức ngôi sao kia bằng vì chúng con 2) Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
8. ? Từ Vậy, ngữ theo chỉ em ý so có sánh mấy trongkiểu so các sánh? phép so sánh trên có gì khác nhau? - Từ ngữ so sánh : chẳng bằng so sánh vế A không ngang bằng với vế B - Từ ngữ so sánh : là so sánh vế A ngang bằng với vế B
9. Ngữ văn : Tiết 90: SO SÁNH (tiếp theo) I. CÁC KIỂU SO SÁNH * Có hai kiểu so sánh: - So sánh ngang bằng . - So sánh không ngang bằng.
10. ? Hãy cho biết các trường hợp sau thuộc kiểu so sánh nào? 1) Thà rằng ăn bát cơm rau So sánh không Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời. ngang bằng 4) Áo chàng đỏ tựa ráng pha So sánh ngang Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in. bằng 5) Con trâu là đầu cơ nghiệp So sánh ngang bằng
11. ? Em hãy chỉ ra các từ ngữ dùng chỉ sự so sánh ngang bằng và không ngang bằng? - So sánh ngang bằng: như, giống như, tựa như, y như, như là, bao nhiêu bấy nhiêu, là, - So sánh không ngang bằng: hơn, kém, thua, không như, chẳng bằng, chưa bằng, khác,
12. Ngữ văn : Tiết 90: SO SÁNH (tiếp theo) II. TÁC DỤNG CỦA SO SÁNH Ví dụ 2: Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây?
13. 1) Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. 2) Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. 3) Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: 4) cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. 5) Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
14. ? Phép so sánh trong đoạn văn gợi cho em thấy việc miêu tả sự vật, sự việc ra sao? - Giúp người đọc, người nghe hình dung được những cách rụng khác nhau của chiếc lá: + Có chiếc lá tựa mũi tên nhọn gợi hình (tạo hình) + Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo giúp cho + Có chiếc lá như thầm bảo rằng việc miêu tả sự vật, sự + Có chiếc lá như sợ hãi việc được cụ thể, sinh động.
15. ? Phép so sánh trong đoạn văn trên cũng đã thể hiện được tư tưởng, tình cảm gì của người viết? - Thể hiện đủ cung bậc tình cảm vui, buồn của Gợi cảm (gợi con người được gửi trong cảm xúc) đó và quan niệm về cái biểu hiện tư chết, sự sống của tác giả tưởng, tình cảm sâu sắc.
16. ? Từ sự phân tích trên đây, em hãy cho biết tác dụng của phép so sánh? Tác dụng của so sánh: So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
17. Ghí nhớ: 1.Có hai kiểu so sánh: - So sánh ngang bằng - So sánh không ngang bằng. 2. Tác dụng của so sánh: - gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; - biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
18. III.LuyÖn tËp Chỉ ra các phép so sánh trong các khổ thơ? Bài tập 1: Chúng thuộc kiểu so sánh nào? Tác dụng gợi hình gợi cảm của một phép so sánh?
19. a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng. b) Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. c) Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng.
20. Vế A Từ ngữ chỉ phương Từ ngữ so Vế B (sự vật, sự việc diện so sánh sánh (sự vật, sự việc được so sánh) dùng để so sánh) Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười Chưa bằng khó nhọc đời bầm năm sáu mươi. Anh đội viên mơ màng Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao ấm hơn ngọn lửa hồng lồng lộng
21. Bài tập 2. Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào? Vì sao?
22. 1) Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp. 2) Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. 3) Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. 4) Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. 5) Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẹ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ. 6) Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước.
23. * Đọc những câu văn sau và trả lời câu hỏi: - Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc. - Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. 1. So sánh trong các câu trên có cùng loại không? a. Có b. Không c. Vừa cùng lại vừa khác 2. So sánh trong các câu trên cùng loại so sánh gì? a. So sánh ngang bằng c. So sánh kém b. So sánh hơn d. So sánh ngầm 3. Tác dụng của phép so sánh trong các câu trên là gì? a. Gây ấn tượng sợ hãi khi hình dung về sự vật, sự việc; b. Chỉ làm rõ hình thức bên ngoài của đối tượng được miêu tả; c. Làm cho câu văn trở nên đưa đẩy và bóng bẩy; d. Tái hiện sự vật, sự việc cụ thể sinh động, gợi hình, gợi cảm;
24. SO SÁNH SO SÁNH NGANG SO SÁNH KHÔNG BẰNG NGANG BẰNG Như, giống như, tựa Hơn, kém, thua, không như, y như, như là, tựa như, chẳng bằng, chưa như là, là, bao nhiêu bằng, khác, bấy nhiêu, TÁC DỤNG CỦA PHÉP SO SÁNH 1. Gợi hình (tạo hình): giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động. 2. Gợi cảm(gợi cảm xúc): biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc
25. * Hướng dẫn bài tập về nhà BT3 trang 43/SGK - Nội dung: tả cảnh dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ - Độ dài: khoảng từ 3 đến 5 câu - Sử dụng hai kiểu so sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằng. * Soạn bài phương pháp tả cảnh trang 45/SGK