Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 91: Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 91: Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh

1. Hoạt động khởi động ? Thế nào là văn miêu tả? ? Khi miêu tả cần vận dụng những kĩ năng nào? Tác dụng? Trả lời - Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh, làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc , người nghe. Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của người viết, người nói thường bộc lộ rõ nhất. - Khi miêu tả cần vận dụng những kĩ năng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét
2. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh * Ví dụ 1: I. Phương pháp viết văn tả cảnh. a) Những động tác thả sào, rút sào rập ràng 1. Ví dụ: SGK nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. ( Võ Quảng)
3. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh - Đoạn văn miêu tả cảnh Dượng Hương Thư chèo I. Phương pháp viết văn tả cảnh. thuyền vượt thác. - Cảnh Dượng Hương Thư vượt thác được miêu tả 1. Ví dụ: SGK qua những chi tiết tiêu biểu: 2. Nhận xét. (Động tác và ngoại hình). + Động tác: Thả sào, rút sào nhanh như cắt. + Ngoại hình: Như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào. Như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. -Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật: So sánh. => Thác dữ, nước chảy xiết, cảnh thiên nhiên hùng vĩ.
4. [?] Tại sao qua miêu tả dượng Hương Thư ta có thể Hình ảnh tiêu hình dung ra khúc sông có biểu nhiều thác dữ?
5. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh - Đoạn văn miêu tả cảnh Dượng Hương Thư chèo I. Phương pháp viết văn tả cảnh. thuyền vượt thác. - Cảnh Dượng Hương Thư vượt thác được miêu tả 1. Ví dụ: SGK qua những chi tiết tiêu biểu: 2. Nhận xét. (Động tác và ngoại hình). + Động tác: Thả sào, rút sào nhanh như cắt. + Ngoại hình: Như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào. Như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. - Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật: So sánh. => Thác dữ nước chảy xiết, cảnh thiên nhiên hùng vĩ. -> Gián tiếp miêu tả cảnh vật.
6. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh * Ví dụ 2: I. Phương pháp viết văn tả cảnh. b) Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về 1. Ví dụ: SGK Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh 2. Nhận xét. mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này trồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh trai lọ, Lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai. (Đoàn Giỏi)
7. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh I. Phương pháp viết văn tả * Tả cảnh dòng sông và cảnh rừng đước cảnh. Năm Căn. * Những chi tiết miêu tả tiêu biểu: 1. Ví dụ: SGK - Mênh mông. 2. Nhận xét. - Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác. - Cá nước bơi hàng đàn đen trũi. - Rừng đước dựng lên cao ngất - Cây đước mọc dài theo bãi, * Người viết quan sát cảnh vật ở vị trí: - Ngồi trên thuyền trôi xuôi từ kênh ra sông.
8. Trình tự hợp lí vì người tả Chỉ ra câu văn miêu tả đang ngồi trên thuyền xuôi cảnh dưới mặt sông, câu từ kênh ra sông. Cảnh diễn tả rừng đước trên bờ. tả trước mắt phải là cảnh Có thể đảo ngược thứ tự dòng sông nước chảy rồi mới này không? Vì sao? đến cảnh vật hai bên bờ.
9. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh I. Phương pháp viết văn tả * Tả cảnh dòng sông và cảnh rừng đước cảnh. Năm Căn. * Những chi tiết miêu tả tiêu biểu: 1. Ví dụ: SGK - Mênh mông. 2. Nhận xét. - Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác. - Cá nước bơi hàng đàn đen trũi. - Rừng đước dựng lên cao ngất - Cây đước dựng dài theo bãi, * Người viết quan sát cảnh vật ở vị trí: - Ngồi trên thuyền trôi xuôi từ kênh ra sông. * Cảnh vật được miêu tả theo thứ tự: - Từ dưới sông nhìn lên bờ, từ gần đến xa.
10. *Ví dụ 3 Lũy làng Lũy làng là một vành đai phòng thủ kiên cố! Lũy làng có ba vòng bao quanh làng. Màu xanh là màu của lũy: Lũy ngoài cùng, trồng tre gai, thứ tre gốc to, thân to nhưng ngoằn ngoèo không thẳng, cành rậm, đan chéo nhau. Mỗi nhánh tre lại có những gai tre nhọn hoắt, rất cứng, mà những ai bén bảng vào ven lũy, vô ý giẫm phải, khêu nhổ cũng khá phiền. Lũy tre ngoài cùng này không đốn, tre đời nọ truyền đời kia. Tre cụ, tre ông, tre bà, tre cha, tre mẹ, tre con, tre cháu, chút chít, chằng chéo bằng ngọn bằng tán, bằng cách ấy khiến con sẻ bay cũng không lọt Những gốc tre cứ to bự lên, chuyển thành màu mốc, khép kín vào nhau, thành bức tường thành bằng tre, mà với chiến tranh giáo mác, voi ngựa thuở xưa, muốn đột nhập vào làng cũng chẳng dễ gì! Lũy giữa cũng toàn tre nhưng là loại tre thẳng(tre hóa). Lũy trong cùng tre càng thẳng hơn. Tre óng chuốt vươn thẳng tắp, ngọn không dày và rậm như tre gai. Suốt năm tre xanh rờn đầy sức sống. Và đến mùa đổi lá thì toàn bộ tán xanh chuyển thành một màu vàng nhạt. Khi một trận gió lùa lay gốc, tầng tầng lá nối nhau bay xuống tạo thành một dải vàng Tre lũy làng thay lá Mùa lá mới òa nở, thứ màu xanh lục, nắng sớm chiếu vào trong như ngọc, đẹp như loại cây cảnh quần thể, báo hiệu một mùa hè sôi động. Thân tre cứng cỏi, tán tre mềm mại. Mưa rào ập xuống, rồi trời tạnh, mối cánh chuồn chuồn đan cài trong bầu trời đầy mây xốp trắng. Nhìn lên, những ngọn tre thay lá, những búp tre non kín đáo, ngây thơ, hứa hẹn sự trưởng thành, lòng yêu quê của con người được bồi đắp lúc nào không rõ! Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy, bẹ măng mọc kín thân cây non, ủ kĩ như áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt. Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử? ( Ngô Văn Phú)
11. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh Văn bản miêu tả lũy tre làng. I. Phương pháp viết văn tả cảnh. * Bố cục: Gồm 3 phần: 1. Ví dụ: SGK - Mở bài: Từ đầu “màu của lũy”( Giới 2. Nhận xét. thiệu lũy tre làng). - Thân bài: Tiếp theo “không rõ”( Tả kĩ 3. Kết luận: Ghi nhớ SGK ba vòng của lũy tre). - Kết bài: Còn lại: Phát biểu cảm tưởng( Ai bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử). * Trình tự miêu tả: - Tả từ khái quát đến cụ thể. - Tả từ ngoài vào trong theo thứ tự không gian.
12. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh Bài 1 SGK/47: THẢO LUẬN NHÓM I. Phương pháp viết văn tả Nếu phải tả quang cảnh lớp học trong giờ viết bài cảnh. tập làm văn thì em sẽ miêu tả như thế nào? Hãy suy nghĩ và trả lời theo gợi ý sau: 1. Ví dụ: SGK a.Em sẽ quan sát và lựa chọn những hình ảnh cụ 2. Nhận xét. thể, tiêu biểu nào cho quang cảnh ấy? b.Em định miêu tả quang cảnh ấy theo thứ tự như 3. Kết luận: thế nào? II. Luyện tập c.Hãy viết mở bài và kết bài cho bài văn này?
13. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh Bài 1 SGK/47: THẢO LUẬN NHÓM I. Phương pháp viết văn tả cảnh. -Tả quang cảnh lớp học trong giờ viết bài tập làm văn 1. Ví dụ: SGK - Quan sát, lựa chọn hình ảnh tiêu biểu: 2. Nhận xét. + Cảnh học sinh chăm chú làm bài. + Hoạt động của giáo viên khi học sinh làm bài. 3. Kết luận: + Cảnh lớp học: bàn ghế, bảng đen, II. Luyện tập + Cảnh thu bài. - Miêu tả theo thứ tự: + Không gian/ thời gian. + Từ ngoài vào trong/ từ trong ra ngoài. + Từ trên bảng xuống cuối lớp. Viết phần mở bài và kết bài cho bài văn. - Mở bài: Giới thiệu cảnh được miêu tả. ( Cảnh lớp học trong giờ viết tập làm văn). - Kết bài: Phát biểu cảm tưởng.
14. Bài 3: Lập dàn ý.
15. Tuần 23- Tiết 91 Tập làm văn: Phương pháp tả cảnh Bài 3: Lập dàn ý. I. Phương pháp viết văn tả cảnh. Mở bài: Giới thiệu cảnh được miêu tả. (Biển đẹp). 1. Ví dụ: SGK Thân bài: Tả vẻ đẹp và màu sắc của biển ở nhiều thời điểm khác nhau: 2. Nhận xét. Buổi chiều: 3. Kết luận: Ngày mưa rào: Nắng sớm II. Luyện tập Chiều nắng tàn: Kết bài: Nêu nhận xét và suy nghĩ của mình về sự thay đổi cảnh sắc của biển.( Biển nhiều khi rất đẹp ánh sáng tạo nên).
16. Hoạt động ứng dụng. ? Muốn tả cảnh ta cần làm gì? - Xác định được đối tượng miêu tả. - Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu. - Trình bày những điều quan sát được theo một trình tự. ? Bố cục của một bài tả cảnh thường có mấy phần? - Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả. - Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự. - Kết bài: Thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó.
17. Hoạt động bổ sung. -Học bài : Học thuộc ghi nhớ sgk/ T47 Làm bài tập 2 SGK/ T 47 - Viết bài TLV số 5 ở nhà: - Chuẩn bị bài Buổi học cuối cùng.