Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết học 91: Nhân hóa

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết học 91: Nhân hóa

1. TiÕt 91
2. KHỞI ĐỘNG * Có? 2Cã kiểu mÊyso sánh kiÓu: so s¸nh? T¸c dông cña - So sánhphÐpngang so s¸nh?bằng .Cho vÝ dô? - So sánh không ngang bằng. * Tác dụng : So sánh vừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.
3. TiÕtNHÂN HOÁ91 nh©n hãa I. Nh©n ho¸ lµ g×? 1. VÝ dô: Sgk (46) 2. NhËn xÐt: Ông trời C¸c sù vËt nµo ®ưîc Mặc áo giáp đen nãi tíi trong khæ th¬ Ra trận trªn? C¸c sù vËt Êy Muôn nghìn cây mía ®ưîc miªu t¶ b»ng Múa gươm nh÷ng tõ ng÷, hµnh Kiến ®éng nµo? Hành quân Đầy đường ( Trần Đăng Khoa )
4. TiÕt 91 nh©n hãa Sù vËt Tõ ng÷ C¸c tõ ng÷ miªu t¶ Em cã nhËn xÐt g× vÒ hµnh ®éng kÓ trªn c¸ch gäi tªn vµ miªu Trêi ¤ng cã ph¶i lµ tõ ng÷ ®Ó t¶ sù vËt trong ®o¹n MÆc ¸o gäi, t¶ sù vËt th¬? Cụ thể “trời” kh«ng? Hay lµ cña Ra trËn được gọi bằng gì? C©y mÝa Móa ai kh¸c? gư¬m §ã lµ c¸c tõ ng÷ miªu t¶ hành động KiÕn Hµnh qu©n cña con ngưêi chuÈn bÞ chiÕn ®Êu.
5. TiÕt 91 nh©n hãa So s¸nh 2 c¸ch diÔn ®¹t sau vµ nhËn xÐt: - ¤ng trêi mÆc ¸o gi¸p ®en - BÇu trêi ®Çy m©y ®en - Mu«n ngh×n c©y mÝa móa - Mu«n ngh×n c©y mÝa ng¶ gư¬m nghiªng, l¸ bay phÊp phíi - KiÕn hµnh qu©n ®Çy - KiÕn bß ®Çy ®ưêng ®ưêng BiÖn ph¸p tu tõ C¸ch diÔn ®¹t nh©n hãa b×nh thưêng
6. TiÕt 91 nh©n hãa - ¤ng trêi mÆc ¸o gi¸p ®en - BÇu trêi ®Çy m©y ®en - Mu«n ngh×n c©y mÝa móa - Mu«n ngh×n c©y mÝa ng¶ gư¬m nghiªng, l¸ bay phÊp phíi. - KiÕn hµnh qu©n ®Çy ®ưêng - KiÕn bß ®Çy ®ưêng Sù vËt, sù viÖc hiÖn Miªu t¶ tưêng thuËt lªn sèng ®éng, gÇn mét c¸ch kh¸ch quan gòi víi con ngêi
7. TiÕt 91 nh©n hãa I. Nh©n ho¸ lµ g×? 1. VÝ dô: SGK (46) 2. NhËn xÐt: Qua viÖc ph©n tÝch vÝ 3. Ghi nhí : sgk- 46 dô, em hiÓu nh©n ho¸ lµ g×? T¸c dông?
8. Bµi tËp nhanh X¸c ®Þnh phÐp nh©n ho¸ trong ®o¹n v¨n: “ B¸c Tai ¬i, b¸c cã ®i víi chóng ch¸u ®Õn nhµ l·o MiÖng kh«ng? Chóng ch¸u ®Õn nãi cho l·o biÕt tõ nay chóng ch¸u kh«ng lµm cho l·o ¨n n÷a. Chóng ch¸u còng như b¸c, l©u nay vÊt v¶ nhiÒu råi, nay ph¶i nghØ ng¬i míi ®ưîc.”
9. TiÕt 91 nh©n hãa I. Nh©n ho¸ lµ g×? II. C¸c kiÓu nh©n ho¸: 1, VÝ dô : Sgk (57) Trong các ví dụ sau, những sự vật nào 2. NhËn xÐt: đã được nhân hoá? a) Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống Dựa vào các từ màu với nhau, mỗi người một việc, không đỏ trong các ví dụ, ai tị ai cả. em hãy cho biết b) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép mỗi sự vật trên của quân thù. Tre xung phong vào xe được nhân hoá bằng cách nào ? tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. c, Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta
10. VËy cã mÊy kiÓu Sù vËt Tõ ng÷ nh©n ho¸? Dïng tõ vèn MiÖng, L·o, b¸c, gäi ngưêi ®Ó a. tai, m¾t, c«, cËu gäi sù vËt. ch©n, tay Dïng tõ vèn chØ hµnh ®éng cña Chèng l¹i, ngưêi ®Ó chØ b. Tre xung hµnh ®éng cña phong, gi÷ sù vËt. Dïng tõ vèn c. Tr©u ¥i xưng h« víi ngưêi ®Ó xưng h« víi vËt
11. C¸c kiÓu nh©n hãa Dùng Dùng những từ Trò những từ vốn chỉ hoạt chuyện động, tính chất xưng hô vốn gọi với vật của người để người để nhưư với gọi vật chỉ hoạt động ngưười tính chất của vật
12. LUYỆN TẬP 2. Đọc các đoạn văn sau đây và cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn văn tạo ra bằng cách nào.Nêu tác dụng của phép nhân hóa trong miêu tả sự vật. a. Bến càng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. (Phong Thu) b. Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. [ ] Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trút xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước. (Võ Quảng) c. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương cục máu lớn. (Nguyễn Trung Thành, Rừng xà nu)
13. LUYỆN TẬP a. Bến càng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. (Phong Thu) → Phép nhân hóa được tạo ra bằng cách dùng những từ vốn gọi người để gọi vật: Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. => Tác dụng làm cho quang cảnh bên cảng được miêu tả sống động hơn; người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện trên cảng.
14. b. Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. [ ] Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trút xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước. (Võ Quảng) → Các phép nhân hóa (chòm cổ thụ) dáng mãnh liệt, đứng trầm ngâm, lặng nhìn; (thuyền) vùng vằng được tạo ra bằng cách dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của sự vật. => Tác dụng thể hiện: thế giới cây cối, đồ vật giàu sức sống, sinh động như chính thế giới của con người.
15. c. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương cục máu lớn. (Nguyễn Trung Thành, Rừng xà nu) → Các phép nhân hóa: cả rừng xà nu- bị thương, chặt đứt ngang nửa thân mình; nhựa cây- đen thành cục máu lớn được tạo ra bằng cách dùng những từ ngữ chỉ hoạt hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của sự vật. => Tác dụng: miêu tả sự khốc liệt mà quân giặc gây ra cho cả khu rừng.
16. 3. Đặt câu để minh họa cho mỗi kiểu nhân hóa nêu trong Phiếu học tập dưới đây. Các kiểu nhân hóa thường gặp Ví dụ Dùng những từ ngữ vốn chỉ gọi người để gọi vật Dùng những từ ngữ vốn chỉ tính chất của người để chỉ tính chất của vật Trò chuyện xưng hô với vật như với người
17. Các kiểu nhân hóa thường gặp Ví dụ Dùng những từ ngữ vốn chỉ gọi người để Ông trời. Cậu cóc, Chị ong, gọi vật Dùng những từ ngữ vốn chỉ tính chất của Ông mặt trời tỉnh giấc kéo cỗ xe lửa ban người để chỉ tính chất của vật phát ánh nắng xuống trần gian Trò chuyện xưng hô với vật như với Trâu ơi ta bảo trâu này người - Buồn trông con nhện chăng tơ Nhện ơi, nhện hỡi, nhện chờ mối ai? Buồn trông chênh chếch sao mai Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ?
18. Mô hình hóa kiến thức bài học Nh©n ho¸ Kh¸i niÖm C¸c kiÓu nh©n hãa Dïng nh÷ng tõ Trß Dïng nh÷ng vèn chØ ho¹t chuyÖn x- Đặc điểm Tác dụng tõ vèn gäi ®éng, tÝnh chÊt ng h« víi ngêi ®Ó gäi cña ngêi ®Ó chØ vËt nh víi vËt ho¹t ®éng tÝnh ngêi chÊt cña vËt
19. VẬN DỤNG 1. Viết một đoạn văn/ đoạn thơ (khoảng 8 câu) có sử dụng phép nhân hóa để nói lên suy nghĩ tình cảm của em khi nghe những lời hát ru.
20. Tuổi thơ, chắc hẳn ai đó cũng từng ít nhất một lần được đắm mình trong lời ru ngọt ngào trước khi chìm vào giấc ngủ. Tiếng hát ru đưa tôi trở lại những tháng ngày thơ ấu. Những năm tháng ấy cứ êm ả trôi qua trong tình yêu thương vô bờ của ông bà, cha mẹ. Từng giấc ngủ của tôi luôn thấm đẫm những lời ru ngọt ngào cùng với tiếng võng đưa kẽo kà kẽo kẹt và tôi lại trôi vào cảm giác bồng bềnh, nhẹ nhàng như rơi vào một cõi nào đó mênh mông lắm, êm đềm vô tận. Lúc đó tôi không nghĩ rằng những giai điệu yêu thương đó được bắt nguồn từ xa xưa, có sức sống lâu bền và mãnh liệt và sẽ theo ta đi suốt cả cuộc đời. Nhiều lần nghe bà hát ru, ngây ngô tôi hỏi: ai dạy bà những bài hát này mà bà thuộc nhiều như vậy? Bà tôi cười xoa đầu tôi mỉm cười nói rằng
21. Hoạt động tìm tòi mở rộng Sưu tầm một đoạn thơ hoặc một vài câu tục ngữ, ca dao có sử dụng phép nhân hóa.
22. Trăng cứ tròn vành vạnh kề chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình (“Ánh trăng” - Nguyễn Duy) Khăn thương nhớ ai Khăn rơi xuống đất Khăn thương nhớ ai Khăn vắt lên vai Khăn thương nhớ ai Khăn chùi nước mắt (Ca dao) Bác giun đào đất suốt ngày Hôm nay chết dưới gốc cây sau nhà (Trần Đăng Khoa) Thân gầy guộc, lá mong manh Mà sao nên luỹ, nên thành tre ơi? (Nguyễn Duy) Trong tù không rượu cũng không hoa Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ (Hồ Chí Minh)
23. Quan sát và đặt câu có sử dụng phép nhân hóa miêu tả bức tranh Chó Lîn con thËt ®¸ng yªu !
24. Ba chÞ em cïng ch¬i BÐ VÞt yªu cña chÞ. Hai cÇu thñ tÝ hon ®¸ bãng. vui qu¸ ! Em ¨n chung víi chÞ nhÐ. B¸c mÌo cïng ch¬i víi chuét. Em tiÕp søc cho anh nhÐ
25. Tr©u ¬i, ta b¶o tr©u nµy Tr©u ra ngoµi ruéng tr©u cµy víi ta
26. vÒ nhµ 1. Lµm bµi tËp. 2. HiÓu vµ nhí ®ưîc: - Nh©n hãa lµ g×? - C¸c kiÓu nh©n hãa 3. ChuÈn bÞ bµi: Phư¬ng ph¸p t¶ ngưêi