Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài học 11: Từ đồng âm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài học 11: Từ đồng âm

1. * Ví dụ: * Nhận xét: 1. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. -Lång (1): Hành ®éng cña con ngựa ®ang ®øng im bçng nh¶y dùng lªn rÊt khó kìm giữ. (®éng tõ) -> Lồng: Nhảy, phi 2. Mua ®îc con chim, b¹n t«i nhèt - Lång (2): ChØ ®å vËt lµm ngay vµo lång. b»ng tre, kim lo¹i dïng ®Ó nhèt vËt nu«i. (danh tõ) => Lồng: Chuồng, rọ
2. * Ghi nhớ Tõ ®ång ©m lµ những tõ gièng nhau vÒ ©m thanh nhng nghÜa kh¸c xa nhau, kh«ng liªn quan gì tíi nhau.
3. * Bµi ca dao sau ®· sö dông những tõ ®ång ©m nµo? Bà già đi chợ Cầu Đông, Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Thầy bói xem quẻ nói rằng: Lợi thì có lợi nhưng răng không còn. - Lợi 1: Lợi ích trái với hại - Lợi 2, 3: Bộ phận bao quanh chân răng ở khoang miệng => Bài ca dao đã vận dụng từ đồng âm để chơi chữ tạo cách hiểu bất ngờ và thú vị.
4. * Giải thích nghĩa của từ “chân” trong các ví dụ sau: A. Cái ghế này chân đẫ bị gãy.( 1) B. Các vận động viên đang tập trung dưới chân núi. ( 2) C. Nam đá bóng nên bị đau chân . (3) Ch©n1: bé phËn díi cïng cña ghÕ, dïng ®Ó ®ì c¸c vËt kh¸c (ch©n bµn, ch©n ghÕ ) Ch©n2: bé phËn díi cïng cña mét sè vËt, tiÕp gi¸p vµ b¸m chÆt víi mÆt nÒn (ch©n nói, ch©n têng ) Ch©n3: bé phËn díi cïng cña c¬ thÓ người dïng ®Ó ®i, ®øng. => Đều chỉ bộ phận cuối cùng -> Từ nhiều nghĩa
5. ❖Lưu ý: Cần phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa. Từ đồng âm Từ nhiều nghĩa Nghĩa của chúng khác Nghĩa của chúng có mối xa nhau, không liên liên hệ với nhau dựa trên quan gì đến nhau cơ sở nhất định.
6. Ví dụ: SGK 1. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. + Lång (1): Hành ®éng cña con ngựa ®ang ®øng im bçng nh¶y dùng lªn rÊt khã kìm giữ. 2. Mua ®îc con chim, b¹n t«i nhèt ngay vµo lồng + Lång (2): ChØ ®å vËt lµm b»ng tre, kim lo¹i dïng ®Ó nhèt vËt nu«i.
7. * Ví dụ: Đem cá về kho C1: Đem cá về để chế biến thức ăn C2: Đem cá về nơi chứa cá. -> kho1: một cách chế biến thức ăn: -> Động từ -> kho2: nơi để chứa đựng, cất hàng -> Danh từ Ví dụ 1: Đem cá về mà kho Ví dụ 2: Đem cá về để nhập kho.
8. *Ghi nhớ: Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm gây ra.
9. Bài tập: Chia nhóm để HS thảo luận + Nhóm 1: BT1 + Nhóm 2: BT2(a) + Nhóm 3: BT2 (b) + Nhóm 4: BT 3
10. Bài 1: Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt giµ, Cuén mÊt ba líp tranh nhµ ta. Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê, M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa, M¶nh thÊp quay lén vµo m¬ng sa. TrÎ con th«n nam khinh ta giµ kh«ng søc, Nì nhÌ tríc mÆt x« cíp giËt, C¾p tranh ®i tuèt vµo lòy tre M«i kh« miÖng ch¸y gµo ch¼ng ®îc, Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc (TrÝch Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸) Gợi ý: Ví du: Cao: Chiều cao- cao hổ cốt Ba: ba mẹ- con ba ba ; Tranh: Bức tranh- tranh giành Sang: Giàu sang- sang sông; Cao: Chiều cao- cao bóp Nam: phương nam- nam nữ
11. Bài tập 2: a, Tìm các nghĩa khác nhau của danh từ cổ và giải thích mối liên quan giữa các nghĩa đó Gợi ý - Cổ1: Bộ phận nối liền thân và đầu của người hoặc động vật : Ví dụ: Cái cổ - Cổ2: Bộ phận gắn liền cánh tay và bàn tay, ống chân và bàn chân Ví dụ: Cổ tay, cổ chân - Cổ3: Bộ phận gắn liền giữa thân và miệng của đồ vật. Ví dụ: Cổ chai, cổ lọ  Mối liên quan: Đều là bộ phận dùng để nối các phần của người, vật
12. Bài tập 2: b, Tìm từ đồng âm với danh từ cổ và cho biết nghĩa của từ đó Gợi ý - Cổ: cổ đại, cổ đông - Giải nghĩa: + Cổ đại: thời đại xa xưa nhất trong lịch sử + Cổ đông: người có cổ phần trong một công ty  Các nghĩa này không có mối liên quan gì với nhau
13. Bài tập 3: Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau: 1. bàn (danh từ) – bàn (động từ) 2. sâu (danh từ) – sâu (tính từ) 3. năm (danh từ) – năm (số từ) Gợi ý 1. Họ ngồi vào bàn để bàn công việc. 2. Mấy chú sâu con núp sâu trong đất. 3. Năm nay em cháu vừa tròn năm tuổi.
14. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
15. 1 11 2 9 §ång tiÒn - Tîng ®ång Hßn ®¸ - §¸ bãng 5 12 4 6 L¸ cê - Cê vua KhÈu sóng - Hoa sóng 3 10 7 8 Em bÐ bß - Con bß Con ®êng - C©n ®êng
16. Bài tập 4: SGK/136 : Thảo luận nhóm Anh chàng trong câu chuyện đã sử dụng biện pháp gì để không trả lại cái vạc cho người hàng xóm? Nếu em là viên quan xử kiện, em sẽ làm thế nào để phân rõ phải trái? CÁI VẠC ĐỒNG CON VẠC
17. - Anh chàng trong truyện đã sử dụng từ đồng âm để lấy cái vạc của nhà anh hàng xóm (cái vạc và con vạc), vạc đồng (vạc làm bằng đồng) và con vạc đồng (con vạc sống ở ngoài đồng). - Nếu xử kiện, cần đặt từ vạc vào ngữ cảnh cụ thể để chỉ cái vạc là một dụng cụ chứ không phải là con vạc ở ngoài đồng thì anh chàng kia chắc chắn sẽ chịu thua. => Để phân rõ phải trái,chỉ cần thêm từ để cụm từ vạc đồng không thể hiểu nước đôi-> vạc bằng đồng