Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 110: Những trò lố hay là va - Ren và Phan Bội Châu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 110: Những trò lố hay là va - Ren và Phan Bội Châu

1. NH÷NG TRß Lè HAY Lµ VA-REN Vµ PHAN BéI CH¢U
2. TIÕT 110: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: - NguyÔn ¸i Quèc (1890-1969) Quª Kim Liªn, Nam §µn, NghÖ An. Ngư­êi lµ mét nhµ yªu n­ưíc, mét l·nh tô vÜ ®¹i ®ång thêi lµ mét nhµ v¨n, nhµ th¬ lín cña d©n téc ViÖt Nam, lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. - Bót danh NguyÔn Ái Quèc cã tõ n¨m 1919 ®Õn 1945 g¾n víi tê b¸o Ng­ười cïng khæ, t¸c phÈm B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p vµ nhiÒu truyÖn kÝ xuÊt s¾c kh¸c.
3. TIÕT 110: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: - TruyÖn ®ư­îcviÕt ngay sau khi nhµ c¸ch 2. T¸c phÈm: m¹ng Phan Béi Ch©u bÞ b¾t cãc ngµy * ThÓ lo¹i: TruyÖn 18/06/1925 ë Trung Quèc, gi¶i vÒ giam ë ng¾n mang phong nhµ tï Ho¶ Lß – Hµ Néi vµ s¾p bÞ xö ¸n. c¸ch b¸o chÝ Cßn Va-ren ®ư­îcchÝnh phñ Ph¸p cö sang lµm toµn quyÒn §«ng Dư­¬ngthay cho MÐc- lanh. Tr­ưíc ngµy chuÈn bÞ nhËm chøc h¾n tuyªn bè sÎ quan t©m ®Õn vô Phan Béi Ch©u. - TruyÖn viÕt b»ng tiÕng Ph¸p ®¨ng trªn b¸o “Ng­ưêi cïng khæ” t¹i Pa-ri sè 36-37 ph¸t hµnh th¸ng 9, 10 n¨m1925 do Ph¹m Huy Th«ng dÞch sau nµy ®­îc in trong TruyÖn vµ kÝ NguyÔn ¸i Quèc (1974).
4. TIÕT 110: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: Toµn quyÒn 2. T¸c phÈm: §«ng D­ư¬ng Alexandre Varenne (1925- 1928) Phñ toµn quyÒn §«ng D­ư¬ng
5. TIÕT 110: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: 2. T¸c phÈm: Phan Béi Ch©u lµ nhµ c¸ch m¹ng xuÊt s¾c ®Çu thÕ kØ XX, cô lµ l·nh tô cña phong trµo Duy T©n, §«ng Du, ViÖt Nam Quang Phôc Héi.
6. TIÕT 110: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: 2. T¸c phÈm: * Tãm t¾t: Tr­ưíc khi Va-ren tõ Ph¸p sang §«ng Dư¬ng nhËn chøc Toµn quyÒn y høa sÏ ch¨m sãc vô Phan Béi Ch©u b»ng lêi høa nöa chÝnh thøc. Khi gÆp cô Phan, Va-ren ra søc dô dç, thuyÕt phôc, nh­ưng vÉn kh«ng mua chuéc ®ưîc Phan Béi Ch©u, cô Phan th× tá th¸i ®é im lÆng, döng d­ưng. Anh lÝnh dâng th× qu¶ quyÕt r»ng cã thÊy ®«i ngän r©u mÐp cña cô Phan nhÕch lªn mét chót. Nh©n chøng thø 2 l¹i qu¶ quyÕt cô Phan ®· nhæ vµo mÆt Va-ren.
7. TIÕT 111: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶: 2. T¸c phÈm: Bè côc: 3 phÇn PhÇn 1: Tõ ®Çu -> “Phan Béi Ch©u vÉn bÞ giam trong tï”. * Lêi høa cña Va-ren víi Phan Béi Ch©u. PhÇn 2: TiÕp theo -> “kh«ng hiÓu Phan Béi Ch©u”. * Nh÷ng trß lè cña Va-ren víi cô Phan Béi Ch©u. PhÇn 3: §o¹n cßn l¹i. * Th¸i ®é cña Phan Béi Ch©u.
8. V¨n b¶n: Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u ( NguyÔn ¸I Quèc ) I. §äc-hiÓu chó thÝch: II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: Phan Béi Ch©u: Va-ren: ­ Häc giái, ®ç ®Çu k× thi hư­¬ng - Ng­êi ph¸p -Lµ nhµ C¸ch m¹ng yªu nư­íc ®Çu thÕ kØ XX cña ViÖt Nam. - Ph¶n §¶ng x· héi Ph¸p - Lµ l·nh tô c¸c phong trµo Duy T©n, Đ«ng Du, ViÖt - ChuÈn bÞ sang nhËm chøc Toµn Nam quang phôc héi. quyÒn Ph¸p t¹i §«ng D­¬ng. - Tõng bÞ thùc d©n Ph¸p kÕt ¸n v¾ng mÆt.
9. C¶ng Mac-x©y Hµ Néi HuÕ Sµi Gßn
10. TIÕT 111: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: Do sức ép của công luận ở Pháp và ở Đông 1. T¸c gi¶: Dương, ông Va-ren đã nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu. Ông hứa thế; giả 2. T¸c phÈm: thử cứ cho rằng một vị Toàn quyền Đông Dương II. §äc, t×m hiÓu chi tiÕt: mà lại biết giữ lời hứa đi chăng nữa, thì chúng ta 1. Lêi høa cña Va-ren vẫn được phép tự hỏi liệu quan Toàn quyền Va- víi Phan Béi Ch©u: ren sẽ "chăm sóc" vụ ấy vào lúc nào và ra làm sao. Trước hết, ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi nào yên vị thật xong xuôi ở bên ấy đã. Nhưng ngài lại chỉ vừa mới xuống tàu, mà hành trình từ Mác-xây đến Sài Gòn kéo dài chừng bốn tuần lễ cơ. Như vậy có nghĩa là trong bốn tuần lễ đó, Phan Bội Châu vẫn bị giam trong tù.
11. TIÕT 111: NH÷NG TRß LÈ HAY LΜ VA­REN VΜ PHAN BÉI CH¢U I. §äc, t×m hiÓu chung: Do sức ép của công luận ở Pháp và ở Đông 1. T¸c gi¶: Dương, ông Va-ren đã nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu. Ông hứa thế; giả 2. T¸c phÈm: thử cứ cho rằng một vị Toàn quyền Đông Dương II. §äc, t×m hiÓu chi tiÕt: mà lại biết giữ lời hứa đi chăng nữa, thì chúng ta 1. Lêi høa cña Va-ren vẫn được phép tự hỏi liệu quan Toàn quyền Va- víi Phan Béi Ch©u: ren sẽ "chăm sóc" vụ ấy vào lúc nào và ra làm sao. Trước hết, ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi nào yên vị thật xong xuôi ở bên ấy đã. Nhưng ngài lại chỉ vừa mới xuống tàu, mà hành trình từ Mác-xây đến Sài Gòn kéo dài chừng bốn tuần lễ cơ. Như vậy có nghĩa là trong bốn tuần lễ đó, Phan Bội Châu vẫn bị giam trong tù. -> Thùc chÊt: TrÊn an, ->xoa=> Lêi dÞu, Lêi høa vuèt høamËp ve thùcmê, d­ luËn.chøa chÊt lµ ®ùng->mét Nh»m sù trß hµi lèche h­íc, l¨ng, ®Ëy lè bÞch.bÞpsù dèi bîm. tr¸, lõa bÞp cña Va-ren.
12. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u ( NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch II - §äc- hiÓu v¨n b¶n + Va-ren: ­Con ngư­êi ·® ph¶n béi giai cÊp v« s¶n Ph¸p 1- Lêi høa cña Va-ren víi -TªnTªn chÝnh kh¸ch bÞ ®ång bän ®uæi ra khái tËp ®oµn Phan Béi Ch©u -KÎKÎ ®· ruång bá qu¸ khø, ruång bá lßng tin . 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a -KÎKÎ ph¶n béi nhôc nh· Tương phản đối Va-ren vµ Phan Béi + Phan Béi Ch©u: Ch©u lập -Va-ren : KÎ ph¶n béi ­Con ngư­êi ·® hi sinh c¶ gia ®×nh vµ cña c¶I ®Ó xa nhôc nh· l¸nh khái thÊy mÆt bän cư­íp n­ưíc m×nh, sèng xa - Phan Bội Ch©u: BËc anh l×a quª hư­¬ng vµ giê ®©y ®ang bÞ vÉn chóng ®eo hïng, vÞ thiªn sø, ®Êng x¶ g«ng lªn vai ®Çy ®o¹ trong nhµ giam, . th©n v× ®éc l©p -BËcBËc anh hïng, vÞ thiªn sø, ®Êng x¶ th©n v× ®éc lËp
13. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: Phan Béi II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : Va-ren Ch©u Lêi nãi T«I ®em tù do ®Õn cho «ng ®©y EmHµnh hiÓu Tayc¸i ph¶i “ söng gi¬ tay sèt b¾t tayc¶ Phan ng­êi Béi Ch©u,“cña Va- Gi¶ dèi ®éng Tay tr¸i n©ng c¸i g«ng to kÖch. 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a ren cã nghÜa lµ g× ? Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Høa víi t«i sÏ trung thµnh víi n­íc Ph¸p §iÒu ĐÓ mÆc ®Êy nh÷ng ý nghÜ phôc thï cña «ng. •Va-ren : Thùc - Im lÆng kiÖn Tõ bá ®i nh÷ng m­u ®å x­a cò - KÎ ph¶n béi nhôc nh· dông, A/Va-ren kh«ngChí t×m thÓ c¸ch hiÓu xói t¹i giôc sao ®ång l¹i bµocã ng­êi«ng chèng kiªn l¹i ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, ®ª hÌn - Gian ngoan, x¶o tr¸, chóng t«i n÷a c­êng nh­ T©mPhan hån Béi cao Ch©u th­îng. - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi NÞnh X¶o tr¸ - Im lÆng •Phan Bội Ch©u: B/bî Va-ren kh«ngCuéc ®êithÓ ®Çy ngê hi sinh.m×nh l¹i thÊt b¹i - BËc anh hïng, vÞ ChÝnh t«i bµy tá lßng kÝnh träng «ng NguyÔn B¸ Tr¸c thiªn sø, ®Êng x¶ th©n C/ThuyÕt C¶ A vµ B ®Òu ®óng Tr¬ trÏn, lè - Im lÆng , v× ®éc l©p phôc Guy-xta-v¬ A-lÕch-x¨ng,A-ri-xtít . bÞch, bØ æi nhìn - Kiªn c­êng, s½n sµng ChÝnh b¶n th©n Va-ren hi sinh v× d©n téc Kết quả Söng sèt c¶ ng­êi ThÊt b¹i hoµn toµn H×nh thøc ng«n ng÷ ®éc tho¹i , x©y dùng nh©n vËt ®Æc s¾c, giäng v¨n s¾c s¶o, trµo léng
14. Bé mÆt thËt cña thùc d©n Ph¸p
15. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : Phan Béi Va-ren Ch©u 1- Lêi høa cña Va-ren Lêi nãi T«I ®em tù do ®Õn cho «ng ®©y Hµnh Tay ph¶i gi¬ tay b¾t tay Phan Béi Ch©u, Gi¶ dèi 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a ®éng Tay tr¸i n©ng c¸i g«ng to kÖch. Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Trung thµnh víi n­íc Ph¸p •Va-ren : §iÒu ĐÓ mÆc ®Êy nh÷ng ý nghÜ phôc thï cña «ng. Thùc - KÎ ph¶n béi nhôc nh· kiÖn Tõ bá ®i nh÷ng m­u ®å x­a cò - Im lÆng dông, ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, Chí t×m c¸ch xói giôc ®ång bµo «ng chèng l¹i - Gian ngoan, x¶o tr¸, chóng t«i n÷a ®ª hÌn - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi T©m hån cao th­îng. •Phan Bội Ch©u: NÞnh Cuéc ®êi ®Çy hi sinh. X¶o tr¸ - Im lÆng - BËc anh hïng, vÞ bî ChÝnh t«i bµy tá lßng kÝnh träng «ng thiªn sø, ®Êng x¶ th©n NguyÔn B¸ Tr¸c v× ®éc l©p ThuyÕt Tr¬ trÏn, lè - Im lÆng , - Kiªn c­êng, s½n sµng phôc Guy-xta-v¬ A-lÕch-x¨ng,A-ri-xtít . bÞch, bØ æi nhìn hi sinh v× d©n téc ChÝnh b¶n th©n Va-ren. Kết quả Söng sèt c¶ ng­êi ThÊt b¹i hoµn toµn H×nh thøc ng«n ng÷ ®éc tho¹i , x©y dùng nh©n vËt ®Æc s¾c, giäng v¨n s¾c s¶o, trµo léng
16. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: Phan Béi Ch©u II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : Va-ren Lêi nãi T«I ®em tù do ®Õn cho «ng ®©y Gi¶ dèi 1- Lêi høa cña Va-ren Hµnh Tay ph¶i gi¬ tay b¾t tay Phan Béi Ch©u, 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a ®éng Tay tr¸i n©ng c¸i g«ng to kÖch. Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Trung thµnh víi n­íc Ph¸p •Va-ren : §iÒu ĐÓ mÆc ®Êy nh÷ng ý nghÜ phôc thï Thùc - Im lÆng - KÎ ph¶n béi nhôc nh· kiÖn Tõ bá ®i nh÷ng m­u ®å x­a cò dông, ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, ®ª hÌn - Gian ngoan, x¶o tr¸, Chí t×m c¸ch xói giôc ®ång bµo «ng - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi chèng l¹i chóng t«i n÷a •Phan Bội Ch©u: T©m hån cao th­îng. NÞnh - Im lÆng - BËc anh hïng, vÞ bî Cuéc ®êi ®Çy hi sinh. X¶o tr¸ thiªn sø, ®Êng x¶ th©n ChÝnh t«i bµy tá lßng kÝnh träng «ng ThuyÕt NguyÔn B¸ Tr¸c v× ®éc l©p Tr¬ trÏn, lè - Im lÆng , - Kiªn c­êng, s½n sµng phôc Guy-xta-v¬ A-lÕch-x¨ng,A-ri-xtít . bÞch, bØ æi nhìn hi sinh v× d©n téc ChÝnh b¶n th©n Va-ren. Kết Söng sèt c¶ ng­êi ThÊt b¹i hoµn toµn - NhÕch mÐp, quả mØm c­êi - Nhæ vµo mÆt Va-ren chÕt trong nhôc nh· Va-ren
17. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸i Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: Va-ren Phan Béi Ch©u II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : -> Thùc d©n Ph¸p > D©n téc ViÖt Nam Lêi nãi T«I ®em tù do ®Õn cho «ng ®©y Gi¶ dèi 1- Lêi høa cña Va-ren Hµnh Tay ph¶i gi¬ tay b¾t tay Phan Béi Ch©u, ®éng 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a Tay tr¸i n©ng c¸i g«ng to kÖch. Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Trung thµnh víi n­íc Ph¸p •Va-ren : §iÒu ĐÓ mÆc ®Êy nh÷ng ý nghÜ phôc thï Thùc - Im lÆng kiÖn dông, - KÎ ph¶n béi nhôc nh· Tõ bá ®i nh÷ng m­u ®å x­a cò ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, Chí t×m c¸ch xói giôc ®ång bµo «ng ®ª hÌn - Gian ngoan, x¶o tr¸, chèng l¹i chóng t«i n÷a - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi T©m hån cao th­îng. NÞnh - Im lÆng •Phan Bội Ch©u: bî Cuéc ®êi ®Çy hi sinh. X¶o tr¸ - BËc anh hïng, vÞ ChÝnh t«i bµy tá lßng kÝnh träng «ng thiªn sø, ®Êng x¶ th©n ThuyÕt NguyÔn B¸ Tr¸c Tr¬ trÏn, lè - Im lÆng , v× ®éc l©p phôc Guy-xta-v¬ A-lÕch-x¨ng,A-ri-xtít . nhìn - Kiªn c­êng, s½n sµng bÞch, bØ æi hi sinh v× d©n téc Va-ren. Kết Söng sèt c¶ ng­êi ThÊt b¹i hoµn toµn - NhÕch mÐp, quả mØm c­êi - Nhæ vµo mÆt Va-ren chÕt trong nhôc nh· Va-ren
18. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: II - §äc- hiÓu v¨n b¶n H·y ®¸nh dÊu x vµo « t­¬ng øng víi sù viÖc thùc vµ sù viÖc : h­ cÊu trong v¨n b¶n 1- Lêi høa cña Va-ren Sù viÖc Thùc H­ cÊu 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Va-ren : 1/Nh©n vËt VaRen vµ Phan Béi - KÎ ph¶n béi nhôc nh· Ch©u x ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, - Gian ngoan, x¶o tr¸, - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi 2/Cuéc gÆp gì gi÷a VaRen vµ Phan Bội Ch©u: Phan Béi Ch©u x - BËc anh hïng, vÞ thiªn sø, ®Êng x¶ th©n v× ®éc l©p 3/Cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p ­ Kiªn cư­êng, s½n sµng hi sinh vµ c¶nh ngé tï ®µy cña nhµ chÝ sü x v× d©n téc yªu n­íc Phan Béi Ch©u
19. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : 1- Lêi høa cña Va-ren 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a Va-ren vµ Phan Béi Ch©u Va-ren : - KÎ ph¶n béi nhôc nh· ­Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi III-tæng kÕt 1/ NghÖ thuËt : 2/ Néi dung :
20. V¨n b¶n Nh÷ng trß lè hay lµ VaRen vµ Phan Béi Ch©u (NguyÔn ¸I Quèc ) I -§äc-hiÓu chó thÝch: III-Tæng kÕt II - §äc- hiÓu v¨n b¶n : HDVN 1- Lêi høa cña Va-ren - Häc bµi n¾m néi dung, nghÖ thuËt cïng nh÷ng sù viÖc 2 - Cuéc ch¹m tr¸n gi÷a xÈy ra trong c©u chuyÖn Va-ren vµ Phan Béi Ch©u -T×m hiÓu nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña v¨n ho¸ xø HuÕ Va-ren : - KÎ ph¶n béi nhôc nh· - So¹n bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng” -Mét kẻ thùc dông ®ª tiÖn, - Lµm bµi : - Gian ngoan, x¶o tr¸, - Tr¬ trÏn, lè bÞch vµ bØ æi §èi lËp, t­¬ng -+ So s¸nh giäng v¨n cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n b¶n “ -> H×nh ¶nh cña thùc d©n Ph¸p Nh÷ng trß lè” víi giäng v¨n cña Hå ChÝ Minh trong v¨n thãng trÞ nh­ng ®ª hÌn, bØ æi, ph¶n gian tr¸ b¶n “ tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta” Phan Bội Ch©u: + C¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt Phan Béi Ch©u - BËc anh hïng, vÞ thiªn sø, ®Êng x¶ th©n v× ®éc l©p - Kiªn c­êng, s½n sµng hi sinh v× d©n téc -> H×nh ¶nh cña d©n téc ViÖt Nam bÞ thèng trÞ nh­ng anh hïng vµ bÊt khuÊt
21. Bài tập 1: Chuyển đổi câu CĐ sau thành câu BĐ tương ứng theo các kiểu khác nhau. Cho biết câu nào không chuyển được thành 2 kiểu CBĐ. Tại sao? a.Các kiến trúc sư xây dựng ngôi nhà này trong 7 năm. b.Ông viết quyển sách này trong năm 2000. c.Người ta bán quyển sách này với giá 35000. d.Nhiều người mua quyển sách này. Bài tập 2: Khi chuyển những câu sau thành câu BĐ, thường thêm bị hay được? Tại sao? a.Nhà nước tặng ông nhiều huân chương. b.Chúng em rất kính trọng cô giáo chủ nhiệm lớp. c.Cô giáo phê bình bạn Nam. d.Công an phạt người vi phạm luật lệ giao thông.
22. Bài tập: Một trong những thành công về phương diện nghệ thuật của tác phẩm này là sử dụng thủ pháp tương phản. Em hãy chỉ ra sự tương phản ấy trong tác phẩm Gợi ý: Sự tương phản thể hiện trong 2 cảnh đối lập: a. Mưa to không ngớt và sức chống chọi có hạn của người dân: - Thời gian: 1 giờ đêm(t/g này nói rõ hơn nguy cơ của lũ lụt và sự khó khan trong việc phòng chống). - Mức độ nguy hiểm: nước lên to quá, hai ba đoạn đã thẩm lậu, không khéo thì vỡ mất - Cảnh tượng, không khí hộ đê: căng thẳng, vất vả, sôi động và nhốn nháo (huy động tất cả những gì có thể phòng chống, người nào người ấy ướt lướt như chuột lột ). Không khí rất gấp gáp vì đê sắp vỡ. - Sự bất lực của con người: ai ai cũng mệt lử cả rồi, sức người khó địch lại sức nước. Trong khi đó mưa vẫn rơi không ngớt. - Đê vỡ, dân rơi vào cảnh lầm than, mất cửa nhà, mất cả tính mạng.
23. b. * Trong đình, quan phụ mẫu bình chân như vại đánh bài. Không gian trong đình được miêu tả rất đặc sắc, y hệt như một “tướng phủ”, một “triều đình” thu nhỏ. - Địa điểm: trong đình cao ráo, đê vỡ cũng không sao. - Thành phần: quan phủ, chánh tổng và nha lai, trong đó NVTT là quan phụ mẫu - KK: trang nghiêm, nhàn nhã - Đồ dùng: tất cả đều sang trọng không thiếu thứ gì giúp cho vc đánh bài của quan được diễn ra trọn vẹn. * Khi có người cấp báo, quan vẫn điềm nhiên, tâm trí của quan dồn hết vào bài * Lúc đê vỡ cũng là lúc quan thắng bài. Trong đình, quan vui tột độ còn ngoài kia dân khổ tột cùng Nhận xét: Chính sự tương phản trong đình - ngoài đê; sự tàn bạo của quan- sự khốn khổ của dân đen đã tạo nên giá trị tố cáo sâu sắc cho tác phẩm