Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 12: Quá trình tạo lập văn bản

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 12: Quá trình tạo lập văn bản

1. TÌNH HUỐNG Trong một giờ học, thầy giáo có việc đột xuất phải ra ngoài 5 phút. Thầy yêu cầu lớp tự quản và giữ trật tự. Trong lúc thầy giáo vắng mặt, có hai bạn học sinh đã gây gổ đánh nhau. ??? ??? Khi thầy trở lại thấy lớp rất mất trật tự. Thầy gọi bạn lớp trưởng lên và hỏi lí do. Nếu em là bạn lớp trưởng ấy, em sẽ làm gì?
2. Tiết 12
3. Đối với người nói (người viết): Trình bày sự vật, sự việc và bộc lộ suy nghĩ, tình cảm của mình Ý NGHĨA CỦA VIỆC TẠO LẬP VĂN BẢN Đối với người nghe (người đọc): Hiểu được sự vật, sự việc và tâm tư, tình cảm của người nói.
4. I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN Đề 1 Em con ham chơi điện tử nên bỏ bê việc học hành. Con hãy viết một bức thư Tình huống 1 khuyên nhủ em. Game Chat
5. I. CÁC BƯỚC TẠO LẬP VĂN BẢN Đề 2 Vì đi trọ học xa nên em con rất nhớ nhà, ảnh hưởng tới kết quả học tập. Con hãy viết một bức thư động viên em. Tình huống 2
6. Bước 1: Định hướng văn bản Định Đề 1 Đề 2 hướng - Đối tượng Viết cho em, đứa em – Viết cho em, đứa em - ham chơi nhớ nhà - Mục đích Viết để khuyên nhủ em Viết để động viên em từ bỏ đam mê xấu vượt qua nỗi nhớ, cố gắng học tốt - Nội dung Viết về tác hại của trò Thông cảm, sẻ chia và chơi điện tử động viên em nỗ lực học tập - Cách thức Phân tích bảo ban bằng Tâm tình, thuyết phục lí lẽ bằng tình cảm
7. Bước 2: Xây dựng bố cục Bố cục Đề 1 Đề 2 Lí do viết thư: Lí do viết thư: Lo lắng Thương nhớ em và Mở bài trước tình trạng đam lo lắng khi em không mê điện tử của em. yên tâm học tập.
8. Bước 2: Xây dựng bố cục Bố cục Đề 1 Đề 2 Thân – Cảnh báo về tác hại của trò – Tình yêu và sự hi vọng bài chơi điện tử: của gia đình dành cho em: + Lãng phí thời gian, sức + Luôn yêu thương em. lực, tiền bạc + Mong muốn em học tốt + Ảnh hưởng tới kết quả + Hi vọng em sớm trưởng học tập thành, độc lập. + Dễ bị tiêm nhiễm văn hoá – Giải pháp giúp em vơi nỗi không lành mạnh, ảnh nhớ nhà: viết thư, gọi điện, hưởng tới quá trình hình tranh thủ về thăm nhà, thành nhân cách sau này. – Thuyết phục em chuyển – Thái độ của mọi người trước hoá nỗi nhớ thành động sự đam mê điện tử của em: lực học tập + Bố mẹ buồn rầu + Hăng say học tập sẽ át + Thầy cô thất vọng đi nỗi nhớ + Anh (chị) lo lắng + Học tập tốt là món quà – Trách nhiệm hiện tại của bản tinh thần lớn tặng gia thân em: đình + Tu dưỡng đạo đức + Chăm lo học tập
9. Bước 2: Xây dựng bố cục Bố cục Đề 1 Đề 2 Mong em từ bỏ đam Chúc em nghị lực Kết bài mê điện tử để chăm lo hơn và có kết quả học tập tốt học tập tốt Bước 3: Diễn đạt các ý ghi trong bố cục − Yêu cầu về hình thức: đúng chính tả, ngữ pháp, có tính liên kết và mạch lạc. − Yêu cầu về nội dung: sát với bố cục, đầy đủ ý. Bước 4: Kiểm tra − Học sinh tự kiểm tra việc thực hiện các bước 1, 2, 3. Sửa chữa các phần sai và bổ sung các phần thiếu.
10. Ghi nhớ: Quá trình tạo lập văn bản Bước Nhiệm vụ Cụ thể 1 Định hướng • Về đối tượng: Nói, viết cho ai ? văn bản • Về mục đích: Để làm gì ? • Về nội dung: Về cái gì ? • Về cách thức: Như thế nào ? 2 Xây dựng bố Yêu cầu: rành mạch, hợp lí, đúng định cục hướng ở bước 1 3 Diễn đạt các • Hình thức: Lời văn trong sáng, có tính liên ý đã ghi trong kết và mạch lạc. bố cục • Nội dung: chính xác, sát với bố cục. 4 Kiểm tra Việc thực hiện các bước 1, 2, 3; sửa chữa những sai sót, bổ sung các ý còn thiếu.
11. II. LUYỆN TẬP Bài tập 2 (SGK trang 46): Bài viết của bạn không phù hợp vì bạn đã định hướng sai ở trong bước 1. Cụ thể như sau: Yêu cầu Định hướng sai Định hướng đúng định hướng - Mục đích Viết để tường thuật lại Viết để truyền kinh quá trình học tập của bản nghiệm học tốt. thân. - Nội dung Báo cáo thành tích học Báo cáo kinh nghiệm tập. học tập. - Đối tượng Viết cho thầy cô Viết cho bạn bè - Cách thức Xưng hô thầy – em (con). Xưng hô bạn - mình
12. II. LUYỆN TẬP Bài tập 3 (SGK trang 46-47): Cách trình bày dàn bài (cách trình bày bước 2) a. Các câu trong dàn bài phải rõ ý, ngắn gọn, nhưng không cần hoàn chỉnh, không cần tuyệt đối đúng ngữ pháp và không nhất thiết phải liên kết chặt chẽ với nhau. Vì dàn bài mới chỉ là dạng đề cương, chưa phải là bản thân văn bản. b. Các phần, các mục lớn nhỏ trong dàn bài được phân biệt với nhau qua một hệ thống kí hiệu nhất quán và việc trình bày các mục phải thống nhất, rõ ràng, rành mạch, hợp lí.
13. II. LUYỆN TẬP Bài tập 4 (SGK trang 47): Để viết bức thư phải thực hiện lần lượt 4 bước tạo lập văn bản. Bước 1: Định hướng - Đối tượng Viết cho bố - Mục đích Viết để xin lỗi bố - Nội dung Thể hiện nỗi ân hận và xin được tha thứ - Cách thức Chân thành, hối lỗi. Bước 2: Xây dựng bố cục Mở bài: Lí do viết thư
14. II. LUYỆN TẬP Bước 2: Xây dựng bố cục Thân bài: - Ý lớn 1: Bày tỏ sự ân hận + Ân hận vì đã nói lời thiếu lễ độ + Ân hận vì đã làm bố mẹ buồn + Ân hận vì vi phạm đạo làm con - Ý lớn 2: Xin được tha thứ + Nhận lỗi + Tự đặt hình phạt cho bản thân + Xin bố tha thứ Kết bài: Lời hứa không tái phạm Bước 3: Diễn đạt các ý thành bài văn. Bước 4: Kiểm tra.
15. Bµi tËp VÒ nhµ  Em hãy viết một văn bản dựa theo bố cục đã thiết lập ở bài 4.