Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm - Đỗ Thị Thuyết

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm - Đỗ Thị Thuyết

1. Kính chào quý thầy cô về dự giờ chuyên đề Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Đỗ Thị Thuyết
2. Kiểm tra bài cũ Hãy nêu các bớc để tạo lập một văn bản? Gồm 4 bớc: 1- Định hớng văn bản;( đối tợng, mục đích, nội dung, cách thức) 2- Tìm ý, lập dàn ý để có bố cục rành mạch. 3- Viết thành bài văn trong sáng, có mạch lạc và liên kết chặt chẽ 4- Kiểm tra
3. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Đọc những câu ca dao sau : * Thơng thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra máu có ngời nào nghe -> Tiếng kêu của con cuốc -> gợi sự liên tởng tiếng kêu não lòng, vô vọng của thân phận ngời lao động, gợi sự xót thơng, đồng cảm *Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông Thân em nh chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dới ngọn nắng hồng ban mai -> Bày tỏ niềm vui, hồn nhiên trong trẻo pha chút bâng khuâng, xao xuyến Tóm lại: Ngời ta cần biêủ cảm khi : Biểu dạt tình cảm, cảm xúc, nói lên những rung động, sự đánh giá, khêu gợi lòng đồng cảm với ngời đọc
4. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm * Văn biểu cảm:  Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con ngời đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng dồng cảm nơi ngời đọc.  Còn gọi là văn trữ tình; bao gồm các thể loại văn học nh thơ trữ tình, ca dao trữ tình, tuỳ bút
5. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm VD1: Thảo thơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình? VD2: Trên đài, một ngời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nớc ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của ngời con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e thẹn nh khoé mắt ngời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng nh những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đờng làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng Có lẽ không phải là ngời con gái đã hát trên đài. Đó chính là quê hơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vờn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đa quả nặng, một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu.
6. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm VD1: Thảo thơng nhớ ơi! Mới ngày nào Thảo còn ngồi chung một bàn với Hồng, Minh,Ngọc, thế mà nay, Thảo đã theo cha mẹ vào Thành phố Hồ Chí minh, để cho bọn mình xiết bao mong nhớ. Thảo có nhớ những lần chúng mình cùng dạo Hồ Tây, cùng chơi Thủ Lệ, cùng tham quan Ao Vua? Thảo có nhớ một lần mình ốm dài, Thảo chép bài cho mình? -> Biểu đạt nỗi nhớ bạn gắn liền kỷ niệm (Đoạn văn đợc bày tỏ tình cảm một cách trực tiếp)
7. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm VD2: Trên đài, một ngời con gái nào đó vừa hát một bài dân cacủa đất nớc ta trong đêm khuya. Bây giờ tất cả im lặng rồi, giọt sao ngoài khung cửa đọng lại, đứng im, không nháy nữa, đêm đã đi vào chiều sâu mà vẫn còn nghe âm vang mãi giọng hát của ngời con gái lúc nãy. Một giọng hát dân ca, ngân nga bát ngát nh cánh cò trên đồng lúa miền Nam chạy tới chân trời, có lúc rụt rè, e thẹn nh khoé mắt ngời yêu mới gặp , có lúc tinh nghịch, duyên dáng nh những đôi chân nhỏ thoăn thoắt gánh lúa chạy trên những con đờng làng trộn lẫn bóng tre và bóng nắng Có lẽ không phải là ngời con gái đã hát trên đài. Đó chính là quê hơng ta đang lên tiếng hát. Tiếng ngân nga dội lên từ lòng đất, ở trong đó một góc vờn có đôi cây sầu đông và một giàn bầu đong đa quả nặng, một ngày đã xa,mẹ ta đã chôn núm rau của ta thuở ta mới lọt lòng. Đó là tiếng ngân nga của mặt đất, của dòng sông, của những xóm làng và những cánh đồng sau ngày lao động và chiến đấu. -> Biểu đạt t/c gắn bó với quê hơng, đất nớc. (Bày tỏ cảm xúc gián tiếp qua tiếng hát đêm khuya)
8. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Điểm khỏc nhau: Tự sự: kể một cõu chuyện hoàn chỉnh Miêu tả Chỉ có miêu tả Biểu cảm: khụng kể hoàn chỉnh cõu chuyện cú sử dụng miờu tả để so sỏnh liờn tưởng và gợi cảm xỳc
9. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm * Tình cảm trong văn biểu cảm Tình cảm trong văn biểu cảm thờng là những tình cảm đẹp, thấm nhuần t tởng nhân văn (nh yêu con ngời, yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, ghét những thói tầm thờng, độc ác )  Ngoài cách biểu cảm trực tiếp nh tiếng kêu, lời than, văn biểu còn sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả để khêu gợi tình cảm.
10. II- Luyện tập: Bài tập 1/73: So sánh hai đoạn văn sau và cho biết đoạn văn nào là biểu cảm. Vì sao? Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm của đoạn văn ấy a- Hải đờng: Loài cây nhỡ, họ chè, lá dày, mặt trên bóng, mép có nhiều răng ca. Hoa mọc từ 1 đến 3 đoá ở gần ngọn cây, ngọn cành, có cuống dài, tràng hoa màu đỏ tía, nhị đực rất nhiều. Hoa nở ở Việt Nam vào dịp Tết âm lịch, đẹp, không thơm. Thờng trồng làm cảnh. b- Từ cổng vào, lần nào tôi cũng phải dừng lại ngắm những cây hải đờng trong mùa hoa của nó, hai cây đứng đối nhau trớc tấm bình phong cổ, rộ lên hàng trăm đoá ở đầu cành phơi phới nh một lời chào hạnh phúc. Nhìn gần, hải đờng có một màu đỏ thắm rất quý, hân hoan, say đắm. Tôi vốn không thích lối văn hoa của các nhà nho cứ tôn xng hoa hải đờng bằng hình ảnh của những ngời đẹp vơng giả. Sự thực ở nớc ta, hải đờng đâu phải chỉ mọc nơi sân nhà quyền quý, nó sống ở khắp vờn dân, sân đình, chùa, nhà thờ họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khoẻ , sống lâu nên cội cành thờng sần lên những lớp rêu da rắn màu gỉ đồng, trông dân dã nh cây chè đất đỏ. Hoa hải đờng rạng rỡ, nồng nàn, nhng không có vẻ gì yểu điệu thục nữ, cánh hoa khum khum nh muốn phong lại cái nụ cời má lúm đồng tiền. Bỗng nhớ năm xa,lần đầu từ Nam ra Bắc lên thăm Đền Hùng, tôi đã ngẩn ngơ đứng ngắm hoa hải đờng nở đỏ núi Nghĩa Lĩnh
11. Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Bài tập 2: Hãy chỉ ra nội dung biểu cảm trong bài thơ Sông núi nớc Nam và Phò giá về kinh Bài: Sông núi nớc Nam: Khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nớc. Nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ tổ quốc trớc mọi kẻ thù xâm lợc Bài: Phò giá về kinh: Thể hiện hào khí chiến thắng của quân dân ta và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc.
12. Bài tập củng cố: Đâu là định nghĩa đúng về văn biểu cảm? A- Là văn bản đợc viết ra nhằm xác nhận cho ngời đọc, ngời nghe một t tởng, quan điểm nào đó. B- Là văn bản đợc viết ra để cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các hiện tợng, sự vật. C- Là văn bản viết ra để trình bày thiệt hại hay mức độ trách nhiệm của ngời trình bày. D- Là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của ngời viết, khơi gợi sự đồng cảm ở ngơì đọ.
13. Dặn dũ • Học thuộc lũng ghi nhớ làm bài tập 3. SGK/ 74 • Đọc văn bản “Bài ca Cụn Sơn”. Đọc chỳ thớch và trả lời cỏc cõu hỏi phần đọc- hiểu văn bản trang 78-79-80 • Chuẩn bị tự học văn bản: “Buổi chiều đứng ở phủ Thiờn Trường trụng ra” .Đọc phiờn õm, dịch nghĩa, dịch thơ, chỳ thớch và trả lời cỏc cõu hỏi phần đọc- hiểu văn bản trang 75-76-77
14. Cảm ơn quý thầy, cô Chúc các em học tốt