Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 44: Văn bản: Cảnh khuya

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 44: Văn bản: Cảnh khuya

1. KiÓm tra bµi cò Nam quèc s¬n hµ B¸nh tr«i níc ( S«ng nói níc Nam) (Hå Xu©n H¬ng) ThÓC¸c th¬ bµi th¬ trªn thÊt thuécng«n thÓ tøth¬ tuyÖtg×? Väng L s¬n béc bè Håi h¬ng ngÉu th (Xa ng¾m th¸c nói L (NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi - LÝ B¹ch) míi vÒ quª - H¹ Tri Ch¬ng)
2. HOẠT ĐỘNG 1 - TiÕt 44: v¨n b¶n C¶nh khuya
3. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: Hồ Chí Minh (1890-1969): - Người chiến sĩ cách mạng, anh hùng giải phóng dân tộc, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. - Là danh nhân văn hóa thế giới (1990) - Là nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam.
4. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: Hồ Chí Minh (1890-1969): 2. Tác phẩm: - Thơ ca chiếm vị trí đáng kể trong sự nghiệp văn học của Người. Ở những sáng tác theo thể loại này, hình ảnh tác giả hiện lên với tâm hồn nghệ sĩ - chiến sĩ cao đẹp.
5. * Sù NGHIÖP V¡N HäC - Văn chính luận: + Bản án chế độ thực dân Pháp. + Tuyên ngôn độc lập. + Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến - Truyện ký: + Những trò lố hay Varen và Phan Bội Châu. + Vi hành - Thơ ca: + Nhật ký trong tù. + Thơ Hồ Chí Minh.
6. * Hoàn cảnh sáng tác: ViÕt vµo mïa thu n¨m 1947 - Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thøc d©n Ph¸p (1946 - 1954) khi giÆc Ph¸p ®ang tÊn c«ng lªn ViÖt B¾c. Hang P¸c Bã Suèi Lª nin
7. ViÖt B¾c Tr«ng lªn ViÖt B¾c cô Hå s¸ng soi
8. * ThÓ th¬: ThÊt ng«n tø tuyÖt Tiếng suối trong như tiếng hát xa, - 4 câu Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. - Mỗi câu 7 tiếng Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, - Gieo vần tiếng cuối các Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. câu 1,2,4 vÇn “a” Nhịp: C©u 1:3/4 C©u 2,3: 4/3. C©u 4: 2/5 (hoÆc 2/2/3) C©u 1:3/4 Ngôn ngữ thuần Việt, bình dị C©u 4: 2/5
9. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: Hồ Chí Minh (1890-1969): 2. Tác phẩm: II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 1. Đọc, tìm hiểu chú thích: * Đọc
10. C¸ch ®äc: C¶nh khuya §äc diÔn c¶m, chËm r·i, s©u l¾ng, nhÊn m¹nh tõ “cha ngñ ”. Ng¾t (Hå ChÝ Minh) nhÞp kh¸c l¹ ë c©u 1(3/4), c©u 4 (2/5), c©u 2,3 theo c¸ch ng¾t nhÞp th«ng thêng 4/3. TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa, Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa. C¶nh khuya nh vÏ ngêi cha ngñ, Cha ngñ v× lo nçi níc nhµ. 1947 (Hå ChÝ Minh)
11. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: Hồ Chí Minh (1890-1969): 2. Tác phẩm: II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 1. Đọc, chú thích: * Đọc * Chú thích: Cổ thụ (cây to sống đã lâu năm) 2. Bố cục: 2 phần
12. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) I. TÌM HIỂU CHUNG: II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: TiÕng suèi nh tiÕng h¸t xa 1. Đọc, chú thích: Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa 2. Bố cục: 2 phần 3. Phân tích: a) Hai câu thơ đầu: Cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng. - Nghệ thuật miêu tả, so sánh, lấy động tả tĩnh: TiÕng suèi - tiÕng h¸t xa, ®iÖp tõ "tiÕng" -> Âm thanh tiếng suối vang vọng, trong trẻo, gần gũi với con người và cã søc sèng trÎ trung.
13. C«n S¬n suèi ch¶y r× rÇm Ta nghe nh tiÕng ®µn cÇm bªn tai (C«n S¬n ca - NguyÔn Tr·i) TiÕng h¸t trong nh níc ngäc tuyÒn. (TiÕng h¸t bªn s«ng - ThÕ L÷)
14. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 2. Bố cục: 2 phần TiÕng suèi nh tiÕng h¸t xa 3. Phân tích: Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa a) Hai câu thơ đầu: Cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng. - Sử dụng điệp từ “lồng” -> Khắc họa một bức tranh cảnh vật (cây, hoa, trăng) nhiều tầng bậc, đường nét, hình khối đa dạng, chỉ 2 màu sáng tối, trắng đen mà lung linh, huyền ảo, ấm áp, hoà hợp, quấn quýt, sống động.
15. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 2. Bố cục: 2 phần TiÕng suèi nh tiÕng h¸t xa 3. Phân tích: Tr¨ng lång cæ thô bãng lång hoa a) Hai câu thơ đầu: Cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng. => Hai c©u th¬ ®Çu lµ mét bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp, sinh ®éng, t¬i s¸ng vµ cã hån. => Thể hiện tâm hồn nghệ sĩ, tình yêu, sự gắn bó với thiên nhiên của Bác.
16. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: - Sö dụng nghệ thuật so 2. Bố cục: 2 phần s¸nh, ®iÖp ng÷ "chưa ngủ" 3. Phân tích: khẳng định tình yêu thiên a) Hai câu thơ đầu: Cảnh núi nhiên say đắm, yêu nước rừng Việt Bắc trong đêm sâu nặng của Bác. trăng. => Hai nÐt t×nh c¶m Êy b. Hai c©u th¬ cuèi (H×nh ¶nh thèng nhÊt trong con ngêi con ngêi trong ®ªm khuya) B¸c (chÊt thi sÜ + chÊt - Hình ảnh con người trằn trọc chiÕn sÜ). không ngủ được, vì: + Cảnh đẹp như vẽ 4. Tæng kÕt: + Lo nỗi nước nhà.
17. TIÕT 44 - V¡N B¶N: C¶NH KHUYA (Hå CHÝ MINH) 4. Tæng kÕt * Ghi nhí: (SGK- 143) a. NghÖ thuËt: b. Néi dung: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - C¶nh tr¨ng ë chiÕn khu ViÖt - Cã nhiÒu h×nh ¶nh th¬ lung B¾c huyÒn ¶o, Th¬ méng, h÷u linh, huyÒn ¶o. t×nh vµ trµn ®Çy søc sèng. - S¸ng t¹o nhÞp th¬ ë c©u 1, 4. - Bµi th¬ lµ sù g¾n bã, hßa hîp - Sö dông hiÖu qu¶ biÖn ph¸p tu gi÷a t×nh yªu thiªn nhiªn vµ t×nh tõ so s¸nh, ®iÖp tõ yªu níc trong con ngêi Hå ChÝ - Ng«n tõ b×nh dÞ, gîi c¶m, giµu Minh (ChÊt thi sÜ, chiÔn sÜ hµi chÊt nh¹c, chÊt häa. hßa, g¾n bã trong con ngêi B¸c). - VÎ ®Ñp võa cæ ®iÓn võa hiÖn ®¹i.
18. Kể tên một số bài thơ Bác viết về trăng? TIN THẮNG TRẬN NGẮM TRĂNG Trăng vào cửa sổ đòi thơ Trong tù không rượu cũng không hoa Việc quân đang bận xin chờ hôm sau Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ Chuông lầu chợt tỉnh giấc thu Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ Ấy tin thắng trận liên khu báo về. Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ ĐI THUYỀN TRÊN SÔNG ĐÁY Dòng sông lặng ngắt như tờ Sao đưa thuyền chạy, thuyền chờ trăng treo Bốn bề phong cảnh vắng teo Chỉ nghe cót két tiếng chèo thuyền nan Lòng riêng riêng những bàn hoàn Lo sao cho được giang san tiên rồng Thuyền về trời đã rạng đông Bao la nhuốm một mầu hồng đẹp tươi. (Hồ Chí Minh)
19. Trong phong trµo häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh hiÖn nay, qua bµi th¬ nµy, em häc tËp ®îc ®iÒu g× ë B¸c?
20. III. LuyÖn tËp: Chän ph¬ng ¸n tr¶ lêi ®óng nhÊt: C©u 1: NghÖ thuËt so s¸nh trong c©u th¬ TiÕng suèi trong nh tiÕng h¸t xa cã t¸c dông g×? a. Lµm cho tiÕng suèi gÇn gòi víi con ngêi. b. Gîi sù tÜnh lÆng, huyÒn diÖu trong ®ªm rõng ViÖt B¾c. c. ThÓ hiÖn c¸ch c¶m nhËn riªng cña B¸c so víi c¸c nhµ th¬ kh¸c khi cïng viÕt vÒ mét ®èi tîng. d. C¶ a, b, c C©u 2: Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt chñ yÕu cña bµi th¬ C¶nh khuya lµ: a. ThÓ hiÖn t×nh yªu thiªn nhiªn, t©m hån nh¹y c¶m. b. ThÓ hiÖn t×nh yªu níc s©u s¾c. c. ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt, bót ph¸p cæ ®iÓn vµ hiÖn ®¹i, biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n hãa, ®iÖp tõ. d. C¶ a,b,c ®óng
21. C¶nh khuya C¶nh ®ªm tr¨ng ë T©m tr¹ng nói rõng ViÖt B¾c TiÕng suèi Tr¨ng, cæ thô, hoa Say mª Nçi lo ng¾m c¶nh viÖc níc Trong QuÊn quýt, trÎo,gÇn gòi, hoµ quyÖn, T©m hån Tinh thÇn Êm ¸p, cã nhiÒu tÇng thi sÜ chiÕn sÜ søc sèng líp NghÖ thuËt: Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt, nh©n hãa, so s¸nh, ®iÖp tõ, ng«n tõ b×nh dÞ GÇn gòi, cæ kÝnh, lung Yªu thiªn nhiªn, g¾n bã linh, huyÒn ¶o, sèng ®éng, hoµ hîp víi thiªn nhiªn, trµn ngËp ¸nh tr¨ng. lµ ngêi yªu níc.
22. - Häc thuéc lßng bµi th¬ C¶nh khuya vµ tr×nh bµy c¶m nhËn vÒ bµi th¬. - T×m ®äc c¸c bµi th¬ vÒ tr¨ng cña B¸c. - §äc c¸c TLTK liªn quan, liªn hÖ thùc tÕ b¶n th©n. - So¹n bµi: R»m th¸ng Giªng vµ «n tËp toµn bé kiÕn thøc TiÕng ViÖt häc tõ ®Çu n¨m: Tõ ghÐp, tõ l¸y, tõ H¸n ViÖt, ®¹i tõ, quan hÖ tõ, tõ ®ång nghÜa, tõ tr¸i nghÜa, tõ ®ång ©m chuÈn bÞ KiÓm tra 1 tiÕt TiÕng ViÖt.