Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 64: Văn bản: Ôn tập tác phẩm trữ tình

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết 64: Văn bản: Ôn tập tác phẩm trữ tình

1. TUẦN 16 TIẾT 64 VĂN BẢN ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TÌNH
2. KIỂM TRA BÀI CŨ: TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 7 HỌC KÌ I CHÚNG TA ĐÃ ĐƯỢC HỌC CÁC TÁC PHẨM THƠ VĂN TRUNG ĐẠI, HIỆN ĐẠI NÀO? KỂ TÊN CÁC TÁC PHẨM VÀ TÁC GIẢ ĐÃ HỌC.
3. I. TÌM HIỂU BÀI • CÂU HỎI 1: Hãy nêu tên tác giả của các tác phẩm sau: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Phò giá về kinh, Tiếng gà trưa, Cảnh khuya, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê, Bạn đến chơi nhà, Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra, Bài ca nhà tranh bị gió thu phá.
4. TÁC PHẨM NỘI DUNG TƯ TƯỞNG, TÌNH CẢM ĐƯỢC BIỂU HIỆN BÀI CA NHÀ TRANH Nhaân caùch thanh cao vaø söï giao hoøa tuyeät ñoái vôùi thieân nhieân. BỊ GIÓ THUCÂUPHÁ 2: QUA ĐÈOHNGANGÃY SẮTPinh̀ XyªuẾPthiªnLnhiªnẠI , lßng yªu níc s©u nÆng, phong th¸i ung dung ĐỂ TÊNl¹cCquanÁC. TÁC NGẪU NHIÊN VIẾT Tinh̀ c¶m quª h¬ng s©u l¾ng trong kho¶nh kh¾c ®ªm v¾ng. NHÂN BUPHỔI MẨỚMI VỀ KHỚP VỚI QUÊ NỘI DUNG TƯ SÔNG NTƯÚI ỞNƯNGỚC ,Tinh thÇn nh©nTÌNH®¹o, lßng vÞ tha cao c¶. NAM TIẾNG GÀCTRƯAẢM ĐƯNçiỢnhíC thBI¬ngỂquU¸ khø ®i ®«i víi nçi buån ®¬n lÎ thÇm lÆng giưã HIỆN TRONGnói ®Ìo hoangBs¬À. I BÀI CA CÔNTHƠSƠN Ý thøc ®éc lËp tù chñ, ý chÝ quyªt t©m chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®éc lËp . CẢM NGHĨ TRONG Tinh̀ c¶m quª h¬ng ch©n thµnh pha chót xãt xa, ngËm ngïi lóc míi ĐÊM THANH TĨNH trë vÒ quª. CẢNH KHUYA Tinh̀ c¶m gia ®inh̀ , quª h¬ng qua những kû niÖm ®Ñp cña tuæi th¬.
5. TÁC PHẨM NỘI DUNG TƯ TƯỞNG, TÌNH CẢM ĐƯỢC BIỂU HIỆN BÀI CA NHÀ TRANH Tinh thÇn nh©n ®¹o, lßng vÞ tha cao c¶. BỊ GIÓ THU PHÁ QUA ĐÈO NGANG Nçi nhí th¬ng qu¸ khø ®i ®«i víi nçi buån ®¬n lÎ thÇm lÆng giưã nói ®Ìo hoang s¬. NGẪU NHIÊN VIẾT Tinh̀ c¶m quª h¬ng ch©n thµnh pha chót xãt xa, ngËm ngïi lóc míi trë vÒ NHÂN BUỔI MỚI VỀ quª. QUÊ SÔNG NÚI NƯỚC Ý thøc ®éc lËp tù chñ, ý chÝ quyªt t©m chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®éc lËp . NAM TIẾNG GÀ TRƯA Tinh̀ c¶m gia ®inh̀ , quª h¬ng qua những kû niÖm ®Ñp cña tuæi th¬. BÀI CA CÔN SƠN Nhaân caùch thanh cao vaø söï giao hoøa tuyeät ñoái vôùi thieân nhieân. CẢM NGHĨ TRONG Tinh̀ c¶m quª h¬ng s©u l¾ng trong kho¶nh kh¾c ®ªm v¾ng. ĐÊM THANH TĨNH CẢNH KHUYA Tinh̀ yªu thiªn nhiªn, lßng yªu níc s©u nÆng, phong th¸i ung dung l¹c quan.
6. TTÁÁCCPHPHẨẨMM THTHỂỂTHƠTHƠ CÂU 3: SAUSAUPHPHÚÚTTCHIACHIA LILI LSONGỤC BÁTHT ẤT LỤC BÁT ((TRTRÍHÍCHCHÃYCHINHCHINH SẮP PHXPHẾỤỤP NGÂMNGÂMLKHKHẠÚIÚ C)C)ĐỂ TÊN QUAQUAĐĐÈÈOONGANGNGANG TUYTHẤỆTT NGÔNCÚ ĐƯỜBNGÁT LUCÚẬTĐƯỜNG TÁC PHẨM LUẬT BBÀÀII(CACAHOCÔNCÔNẶSƠNCSƠN ĐOẠNSONGL ỤC BTHÁTẤT LỤC BÁT TITIẾẾNGTRNGGGÍÀÀCHTRƯATRƯA) KHỚPBC ÁÁTCCÚTHĐƯỂ ỜTHƠNG LUKHẬTÁC NGOÀI VỚI THỂ THƠ.CÁC LOẠI TRÊN CCẢẢMM NGHNGHĨĨ TRONGTRONG CÁTUYC THỆTỂCTHƠÚ ĐƯỜKHNGÁCLUNGOẬT ÀI ĐÊMĐÊMTHANHTHANHTTĨĨNHNH CÁC LOẠI TRÊN SÔNGSÔNGNNÚÚIINƯNƯỚỚCCNAMNAM
7. TÁC PHẨM THỂ THƠ SAU PHÚT CHIA LI SONG THẤT LỤC BÁT (TRÍCH CHINH PHỤ NGÂM KHÚC) QUA ĐÈO NGANG THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNG LUẬT BÀI CA CÔN SƠN LỤC BÁT TIẾNG GÀ TRƯA CÁC THỂ THƠ KHÁC NGOÀI CÁC LOẠI TRÊN CẢM NGHĨ TRONG TUYỆT CÚ ĐƯỜNG LUẬT ĐÊM THANH TĨNH SÔNG NÚI NƯỚC NAM
8. CÂU 4: Hãy tìm những ý kiến mà em cho là không chính xác: A. Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng một phương thức biểu cảm. B. Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm. C. Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm. D. Tùy bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm. E. Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc. G. Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua kể chuyện, miêu tả và kể chuyện. H. Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi cảm. I. Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống nhân vật đa dạng. K. Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.
9. Câu 5: Điền vào chỗ trống trong những câu sau: a/ Khác với tác phẩm của các cá nhân, ca dao trữ tình (trước đây) là những bài thơ, câu thơ có tính chất tập thể và truy.ềvnamì ệng. b/ Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là lục bát. nhất là . c/ Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong c/ caM ộdaot sôtŕ thưũ t̉ ìphnhá:psongh sánhệ thu, nhânật thưhóờang, ẩngặdpụtrong, điệp ngca ưdaõ, chơitrữ chtìnhữ, :ngôn ngữ gi ản dị, hình ảnh có tính chất trong sáng, tự nhiên
10. II. TỔNG KẾT: • Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi phù hợp với kể chuyện, tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang nặng tính chất trữ tình như tùy bút. • Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác giả bao giờ cũng có tính chất đại diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét: tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu
11. • Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cách trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp. Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li văn bản song không thể chỉ dừng ở bề mặt ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ.
12. LUYỆN TẬP •* NéiCÂUdung 1: Nguytr÷ t×ễnhn Trcñaãi haicó nhc©uữngth¬câu: thơ như - C¶sau hai: ®Òu thÊm ®îm mét nçi lo buån s©u l¾ng. NçiSuloốtht êngngàytrùcômsuètnỗi®ªmưu tư ngµy: "Suèt ngµy ®ªm l¹nh". *Đêm H×nhlạthøcnh quthÓànghiÖnchăn. ngủ chẳng yên. -C©u 1Bui: BiÓu cóc¶mmộttrùctấc tiÕplòng- ưugi¸náitiÕpcũ C1 - C2) C©uĐêm2: ngT¶à vµy cu kÓồ-nÈncudôộn (Cnư1ớ -cCtri2).ề uNÐtdângcao. ®Ñp trong t tëng NguyÔn Tr·i: Lo níc th¬ng d©n, kh«ng chØ Emlµh nçiãy nloóthi rườõ nngộitrùcdungmµ tr ưcßñ tìnhlµ vnçià hloìnhduythứnhÊtc thể hicñaệnnhcủµa th¬.những câu thơ đó.
13. • CÂU 2: So sánh tình huống thể hiện tình yêu quê hương và cách thể hiện tình cảm đó qua hai bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê. Cảm nghĩ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới trong đêm thanh tĩnh về quê - T×nh c¶m quª h¬ng ®îc - T×nh c¶m ®îc biÓu hiÖn biÓu hiÖn lóc xa quª. lóc míi ®Æt ch©n vÒ quª. - BiÓu hiÖn trùc tiÕp. - BiÓu hiÖn gi¸n tiÕp. - ThÓ hiÖn mét c¸ch nhÑ - §îm mµu s¾c hãm hØnh nhµng, s©u l¾ng. mµ ngËm ngïi.
14. CÂU 3: So s¸nh bµi "§ªm ®ç thuyÒn ë Phong KiÒu" víi bµi "R»m th¸ng giªng" vÒ 2 vÊn ®Ò: C¶nh vËt ®îc miªu t¶ vµ t×nh c¶m ®îc thÓ hiÖn. Gièng nhau: - Cïng chän thêi gian nghÖ thuËt: §ªm khuya. - Sù vËt: tr¨ng, thuyÒn, dßng s«ng. Kh¸c nhau: + Mµu s¾c : - Mét yªn tÜnh vµ ch×m trong u tèi, buån. - Mét sèng ®éng, c¶nh huyÒn ¶o, trong s¸ng, t¬i vui. + Chñ thÓ tr÷ t×nh: - Mét bªn lµ lµ kÎ l÷ kh¸ch thao thøc kh«ng ngñ v× nçi buån xa xø. - Mét bªn lµ ngêi chiÕn sü võa hoµn thµnh mét c«ng viÖc träng ®¹i ®èi víi sù nghiÖp cach́ mang̣ . Dï c¶nh vËt, t×nh c¶m ®îc thÓ hiÖn qua 2 bµi kh¸c nhau song mèi quan hÖ gi÷a c¶nh vµ t×nh ®Òu hoµ quyÖn.
15. • CÂU 4: Đọc lại ba bài tùy bút trong bài 14, 15. hãy chọn những câu mà em cho là đúng: a/ Tùy bút có nhân vật và cốt truyện. b/ Túy bút không có cốt truyện và có thể không có nhân vật. c/Tùy bút sử dụng nhiều phương thức (tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, lập luận) nhưng biểu cảm là phương thức chủ yếu. d/ Tùy bút thuộc loại tự sự. e/ Tùy bút có những yếu tố gần với tự sự nhưng chủ yếu thuộc loại trữ tình.
16. CỦNG CỐ: - Thế nào là tác phẩm trữ tình? - Kể tên các tác phẩm trữ tình đã học và nội dung. - Nêu đặc điểm các thể thơ đã học.
17. DẶN DÒ • CHUẨN BỊ BÀI TIẾP THEO: MÙA XUÂN CỦA TÔI • ÔN TẬP CHUẨN BỊ THI HỌC KÌ I.