Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học 83: Tự học có hướng dẫn: Thêm trạng ngữ cho câu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học 83: Tự học có hướng dẫn: Thêm trạng ngữ cho câu

1. KHỞI ĐỘNG - Khi nào anh đi Hà Nội? - Ngày mai. Câu in đậm lược bỏ thành phần nào? “Ngày mai” là thành phần gì trong câu?
2. Tiết 83: Tự học có hướng dẫn.
3. I. Đặc điểm của trạng ngữ: 1, Xét ngữ liệu: SGK/39 “Dưới bóng tre xanh,xanh đã đã từ từ lâu lâu đời, đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người đờiđời đời,đời, kiếp kiếp.(kiếp ) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hoá” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả với người. Cối xay tre nặng nề quay, từtừ nghìnnghìn đờiđời naynay, xay nắm thóc.” (Thép Mới)
4. - Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời ->Tr/ ngữ chỉ nơi chốn, thời gian - đời đời, kiếp kiếp -> Trạng ngữ chỉ thời gian - Từ nghìn đời nay -> Trạng ngữ chỉ thời gian - Vì xe bị hỏng, nên em đã đến -> Trạng ngữ chỉ nguyên nhân trường muộn. - Lễ phép, Lan chào cô giáo -> Trạng ngữ chỉ cách thức rồi ra về. - Với chiếc xe đạp, tôi phóng - > Trạng ngữ chỉ phương tiên. một mạch về quê. - Để đạt được kết quả cao -> Trạng ngữ chỉ mục đích. trong học tập, em phải chăm chỉ học hành. ? Các trạng ngữ đã xác định bổ sung cho câu về nội dung gì?
5. Thảo luận cặp đôi trong 2 phút Các trạng ngữ vừa tìm được bổ sung cho câu những nội dung gì?
6. THỜI NƠI GIAN CHỐN CÁCH THỨC TR NG Ạ NGUYÊN NGỮ NHÂN PHƯƠNG MỤC TiỆN ĐÍCH
7. (1). Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. => Đầu câu → Người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời.=> Cuối câu → Người dân cày Việt Nam, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. => Giữa câu (2)Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.=> Cuối câu →Đời đời, kiếp kiếp, tre ăn ở với người.=> Đầu câu →Tre, đời đời, kiếp kiếp, ăn ở với người.=>Giữa câu
8. (3) Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc. => Giữa câu → Từ nghìn đời nay, cối xay tre nặng nề quay, xay nắm thóc. => Đầu câu → Cối xay tre nặng nề quay, xay nắm thóc, từ nghìn đời nay. => Cuối câu Ghi nhớ: Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giũa câu
9. (1) Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân TN (2) cày Việt Nam /dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, C V khai hoang. (2) Tre/ ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp. C V TN (3) Cối xay tre/ nặng nề quay, từ nghìn đời nay, C V TN xay nắm thóc. V Ghi nhớ: Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết.
10. 2, Ghi nhớ: SGK/39 - Về ý nghĩa, trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, không gian, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu. - Về hình thức: + Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, giữa câu hoặc cuối câu. + Giữa trạng ngữ với nòng cốt câu thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc một dấu phẩy khi viết.
11. Tổng kết
12. Bµi tËp nhanh Xác định và phân loại trạng ngữ trong các câu sau: 1. ĐểĐể chacha mẹmẹ vuivui lòng,lòng, An đã cố gắng rất nhiều. 2. VìVì ngộngộ độcđộc thứcthức ăn,ăn, con chó đã bị chết. 3. NhanhNhanh nhưnhư cắt,cắt, rùa há miệng đớp lấy thanh gươm và lặn xuống nước. 4. Mấy bạn nữ đang chơi nhảy dây, ởở dướidưới gốcgốc phượng.phượng. 5. Cây cà phê, từtừ lâulâu đời,đời gắn bó với người dân Tây Nguyên. 6. VớiVới mộtmột chiếcchiếc khănkhăn bìnhbình dịdị,, nhà ảo thuật đã tạo nên những tiết mục rất đặc sắc.
13. Để cha mẹ vui lòng => TN chỉ mục đích Vì ngộ độc thức ăn => TN chỉ nguyên nhân Nhanh như cắt => TN chỉ cách thức ở dưới gốc phượng => TN chỉ nơi chốn từ lâu đời => TN chỉ thời gian Với một chiếc khăn bình dị => TN chỉ phương tiện
14. II. Công dụng của trạng ngữ. 1, Xét ngữ liệu a.Nhưng tôi yêu nhất mùa xuân là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng ( ) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa thiên lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột. ( Vũ Bằng) b. Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.
15. ? Tìm trạng ngữ? Nội dung của trạng ngữ bổ sung về mặt gì cho câu. a.- Thường thường vào khoảng đó -> Thời gian - Sáng dậy -> Thời gian - Trên giàn hoa thiên lí -> Địa điểm - Chỉ độ tám chín giờ sáng. -> Thời gian - Trên nền trời trong trong. -> Nơi chốn b. Về mùa đông. -> Thời gian ? Trạng ngữ không là thành phần chính của câu nhưng vì sao trong các câu trên ta không thể lược bỏ. -> Vì trạng ngữ bổ sung các thông tin cần thiết, nếu thiếu nội dung câu mất chính xác hoặc câu văn miêu tả mất thực tế khách quan.
16. ? Trạng ngữ có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận. - Trong văn nghị luận trạng ngữ nối các đoạn, các câu làm cho cách lập luận mạch lạc. ? Qua tìm hiểu em hãy cho biết trạng ngữ có những công dụng gì? - Trạng ngữ có những công dụng sau: + Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác. + Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc. * Ghi nhớ: SGK/46
17. II. LuyÖn tËp: Bµi 1: H·y cho biÕt trong c©u nµo côm tõ mïa xu©n lµ tr¹ng ng÷. Trong nh÷ng c©u cßn l¹i, côm tõ mïa xu©n ®ãng vai trß g×? a) Mïa xu©n cña t«i - mïa xu©n B¾c ViÖt, mïa xu©n cña Hµ Néi - lµ mïa xu©n cã ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiÕng nh¹n kªu trong ®ªm xanh. ( Vò B»ng) => Lµm chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ trong c©u. b) Mïa xu©n, c©y g¹o gäi ®Õn bao nhiªu lµ chim rÝu rÝt. ( Vò Tó Nam) => Lµm tr¹ng ng÷ trong c©u. c) Tù nhiªn nh thÕ: ai còng chuéng mïa xu©n. ( Vò B»ng) =>Lµm phô ng÷ trong côm ®éng tõ. d) Mïa xu©n ! Mçi khi häa mi tung ra nh÷ng tiÕng hãt vang lõng, mäi vËt nh cã sù ®æi thay k× diÖu. ( Vâ Qu¶ng ) => C©u ®Æc biÖt
18. ii.LuyÖn tËp 1101201001020306070809040500123456789 Bµi tËp 2 - 3: T×m tr¹ng ng÷ trong c¸c c©u ë bµi tËp 2 (SGK Trang40) vµ ph©n lo¹i tr¹ng ng÷ võa t×m ®ược. Nhãm 1,2: C©u (a) Tõ “C¬n giã mïa h¹ lúa non không” Nhãm 3,4: C©u (a) Từ “Trong cái vỏ trong sạch của trời.
19. ĐÁP ÁN a. (1) Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, nhưnhư báobáo trướctrước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. → TN cách thức (2) Các bạn có ngửi thấy, khikhi điđi quaqua nhữngnhững cánhcánh đồng đồngxanh kia,xanh mà kia, hạt mà thóc hạt nếp thóc đầu nếp tiên đầu làm tiên trĩu làm thân trĩu lúa thâncòn tươi, lúa còn ngửi tươi, thấy cái mùi thơm của bông lúa non không? → TN chỉ thời gian (3) Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. → TN chỉ nơi chốn (4) Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại → TN chỉ nơi chốn
20. Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích. a. Kết hợp những bài này lại. -> Trạng ngữ chỉ cách thức. - Ở loại bài thứ nhất. -> Trạng ngữ chỉ nơi chốn - Ở loại bài thứ hai -> Trạng ngữ chỉ nơi chốn b. Đã bao lần -> Trạng ngữ chỉ thời gian - Lần đầu tiên chập chững bước đi - Lần đầu tiên tập bơi -> Trạng ngữ chỉ - Lần đầu tiên chơi bóng bàn thời gian - Lúc còn học phổ thông -> Trạng ngữ chỉ thời gian - Về môn Hóa -> Trạng ngữ chỉ nơi chốn
21. Bài tập nâng cao 1: So sánh hai cách trả lời sau, cách nào phù hợp với tình huống giao tiếp hơn? a.- Em đến đây để làm gì? - Để trao thư này cho chị, em đến đây. → Không phù hợp với tình huống giao tiếp. b. - Em đến đây để làm gì? - Em đến đây để trao thư này cho chị. → Phù hợp với tình huống giao tiếp.
22. Bài tập nâng cao 2: So sánh hai cách diễn đạt sau, cách nào phù hợp với liên kết và mạch lạc của văn bản ? a. Hôm qua, Bi được mẹ cho đi chơi công viên Lê-nin. Trong công viên, Bi gặp bạn Hà con cô Thủy. b. Hôm qua, Bi được mẹ cho đi chơi công viên Lê-nin. Bi gặp bạn Hà con cô Thủy trong công viên. Đáp án: Cách thứ nhất liên kết và mạch lạc hơn, vì: Câu thứ nhất kể chuyện Bi đi chơi công viên, câu thứ hai phát triển mạch ý từ câu trước, cho biết trong công viên Bi gặp ai.
23. Bài tập vận dụng Viết đoạn văn ngắn (khoảng 3 đến 5 câu) theo chủ đề tự chọn, trong đó có dùng trạng ngữ.
24. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI: -Học thuộc phần ghi nhớ/39; -Làm bài tập 2b và 3b/40 SGK -Soạn trước bài: Tìm hiểu chung về phép lập luận chứng minh. Cách làm bài văn lập luận chứng minh.