Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học 90: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học 90: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

1. Ngữ Văn 7 Tiết 90 (theo CT giảm tải của Bộ) CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG Giáo viên: Trịnh Thị Lan
2. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm câu CĐ, câu BĐ. - Cách chuyển câu CĐ thành câu BĐ và ngược lại. 2. Kĩ năng: - Biết vận dụng vào đặt câu, viết đoạn văn NL. 3. Thái độ: - Học tập nghiêm túc, nói TV đúng, hay.
3. I - CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG 1.Ví dụ/sgk 57: 2.Nhận xét a, Mọi người yêu mến em. a, Mọi người/yêu mến em. C V C V b, Em được mọi người yêu mến -> CN là “mọi người”, thực hiện C V 1 hành động “yêu mến” hướng vào “em” Xác định CN câu a, cho biết CN =>Câu chủ động Xáccâu địnha là ai? CN Thực câu b,hiện cho hoạt biết động CN câuEm b làhiểu ai? thế nào b, Em/được mọi người yêu mến. Câulà cócâu cgì?hủ chủngữ Hướng thựcđộng, hiệnvề ai? hoạt động C V Nhậnhướng hành vào người động khác gì? gọiTừ là đâu? câu gì? Câucâu có CNbị động? được hoạt động của -CN là”em”:nhận hành động người khác hướng vào gọi là câu “yêu mến” từ “mọi người”. gì? =>Câu bị động 3.Ghi nhớ/sgk 57
4. Thế nào là câu chủ động, câu bị động? 3. Kết luận – ghi nhớ 1 (sgk 57) ❖ Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động). ❖ Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động).
5. *Ví dụ/sgk 57 Em sẽ chọn câu nào trong hai câu sau đây để điền vào chỗ trống trong đoạn trích? Giải thích vì sao em chọn cách viết đó? a, Mọi người yêu mến em. b, Em được mọi người yêu mến. “ - Thuỷ phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại. Một tiếng “ ồ “ nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “ vua toán “ của lớp từ mấy năm nay.Em . . . .được . . . . .mọi . . . người yêu mến . . . . . . . . . . . . . . , tin này chắc làm cho các Chọn câu (b): bạn xao xuyến.” ( Theo Khánh Hoài ) giúp cho việc liên kết các câu trong đoạn được tốt hơn.
6. Bài tập nhanh Câu 1: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động? A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé. B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường. C. Thuyền bị gió làm lật. D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá. Câu 2: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động? A. Mẹ đang nấu cơm. B. Lan được thầy giáo khen C. Trời mưa to. D. Trăng tròn.
7. II. CÁCH CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG: 1. Ví dụ: sgk T64 2. Nhận xét: Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn (chủ thể hđ) (hoạt động) (đối tượng hđ) CN VN thờ ông vải xuống từ hôm “hoá vàng”. => Câu chủ động
8. * Chuyển thành câu bị động - Cách 1: Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được người ta hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. (đối tượng hđ) (chủ thể hđ) (hoạt động) CN VN - Cách 2 Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hoá vàng”. (đối tượng hđ) (hoạt động) CN VN
9. 3. Kết luận, ghi nhớ 2 (sgk T64): Quy tắc chuyển đổi: * Chuyển câu chủ động thành câu bị động: - Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu. - Thêm hoặc không thêm từ bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ đối tượng. - Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu.
10. Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ “bị”, “được” - Hai cách chuyển Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt đổi CCĐ động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến ->CBĐ từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu 10
11. Những câu sau có phải là câu bị động không? - Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi. - Tay em bị đau.
12. *Lưu ý - Câu bị động chứa từ “được” mang sắc thái tích cực. Câu bị động chứa từ “bị” mang sắc thái tiêu cực. - Không phải câu nào chứa từ “bị” hoặc “được” đều là câu bị động.
13. II- Luyện tập Bài tập 1 *Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau. a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII. (Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của HĐ) - Ngôi chùa ấy được (một nhà sư vô danh) xây từ thế kỉ XIII. - Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII. b. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân. (Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động) - Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân. -Một lá cờ đại dựng ở giữa sân.
14. Bài tập 2: Chuyển đổi mỗi câu chủ động thành hai câu bị động - một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị. Cho biết sắc thái của mỗi câu ấy có gì khác nhau? a. Thầy giáo phê bình em. - Em bị thầy giáo phê bình. ➔ Em không muốn nhận khuyết điểm, em thấy khó chịu khi thầy giáo phê bình. - Em được thầy giáo phê bình.➔ Em nhận ra khuyết điểm khi thầy giáo phê bình, em là người mong muốn tiến bộ. b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi. - Ngôi nhà ấy đã bị người ta phá đi. - Ngôi nhà ấy đã được người ta phá đi.
15. BÀI TẬP THÊM Xem tranh và đặt câu chủ động rồi chuyển thành bị động . -Ông lão đang bắt cá. =>CCĐ -Cá vàng bị ông lão bắt. =>CBĐ
16. -Mẹ dắt em tới trường. =>CCĐ -Em được mẹ dắt tới trường. =>CBĐ
17. -Hai anh em chia đồ chơi. =>CCĐ -Đồ chơi được hai anh em chia. =>CBĐ
18. -Con mèo vồ con chuột. =>CCĐ -Con chuột bị con mèo vồ. =>CBĐ
19. BÀI TẬP 3 (sgk T65) * Gợi ý làm bài: - Hình thức: + Đoạn văn đủ số câu theo yêu cầu (6 – 8 câu) + Diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi thông thường. + Có sử dụng ít nhất 1 câu bị động, gạch chân. - Nội dung: + Lòng yêu mến, say mê văn học: thích thú, yêu mến, ngưỡng mộ tài năng các nhân vật; trân trọng các nhà văn
20. - Nắm nội dung bài học, học thuộc các ghi nhớ. - Hoàn thành bài tập 3 (Sgk 65) - Soạn Bài “Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu”