Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 7 - Tiết học: Liệt kê

1. chµo mõng QUÝ thÇy c« vÒ dù giỜ
2. KiÓm tra bµi cò.
3. Câu hỏi Câu 1: Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu? Câu 2: Câu sau đây dùng cụm C-V mở rộng thành phần nào trong câu? “Bố về là một tin vui.”
4. TIẾT 114
5. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK
6. Bªn c¹nh ngµi, mÐ tay tr¸i, b¸t yÕn hÊp ®êng phÌn, ®Ó trong khay kh¶m, khãi bay nghi ngót; tr¸p ®åi måi ch÷ nhËt ®Ó më, trong ng¨n b¹c ®Çy nh÷ng trÇu vµng, cau ®Ëu, rÔ tÝa, hai bªn nµo èng thuèc b¹c, nµo ®ång hå vµng, nµo dao chu«i ngµ, nµo èng v«i ch¹m, ngo¸y tai, vÝ thuèc, qu¶n bót, t¨m b«ng tr«ng mµ thÝch m¾t. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. (Sống chết mặc bay – Phạm Duy Tốn) - Khay kh¶m, trÇu vµng, cau ®Ëu, rÔ tÝa - Ngo¸y tai, vÝ thuèc, qu¶n bót, t¨m b«ng Tõ cïng lo¹i->Danh từ - B¸t yÕn hÊp ®êng phÌn - Tr¸p ®åi måi ch÷ nhËt - Ống thuèc b¹c, Côm tõ cïng lo¹i->Cụm Danh từ - Đång hå vµng, - Dao chu«i ngµ, - Ống v«i ch¹m
7. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét:
8. a/ Cấu tạo: Các từ hay cụm từ cùng loại, có kết cấu tương tự nhau, sắp xếp nối tiếp nhau. b/ Ý nghĩa: Cùng nói về các đồ vật được bày biện xung quanh quan phủ. c/ Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan, đối lập với tình cảnh của dân phu đang vất vả chống chọi với mưa lũ để hộ đê.
9. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK LiÖt kª lµ s¾p xÕp nèi tiÕp hµng lo¹t tõ hay côm tõ cïng lo¹i ®Ó diÔn t¶ ®îc ®Çy ®ñ h¬n, s©u s¾c h¬n nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña thùc tÕ hay cña t tëng, t×nh c¶m.
10. §oạn văn : “ Dân cư kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Tình cảnh trông thật là thảm.” (Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn)
11. Ví dụ 1: Mẹ tôi đi chợ mua nào rau, nào đậu, nào cá, nàocá, nào thịt thịt Ví dụ 2: Em rất thích ăn mãng cầu, cóc, ổi mận Ví dụdụ 33:: NgoàiNgoài rara còncòn cócó các điệu lílí nhưnhư :: lílí concon sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam. Ví dụ 4: Em rất thích thơ của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hồ Xuân HươngHương,, Truyện Kiều.
12. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK
13. a. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn, lùc lượng, tÝnh m¹ng, cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp. b. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn vµ lùc lựîng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp Êy.
14. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét:
15. a. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn, lùc lîng, tÝnh m¹ng, cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp. b. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn vµ lùc lîng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do, ®éc lËp Êy. a/ Xét về cấu tạo: - Tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải -> Liệt kê không theo từng cặp. - Tinh thần và lực lượng, -> Liệt kê theo từng cặp. tính mạng và của cải
16. 1/ VÝ dô: a. Tretre, nøa, tróc, mai,VÇuvÇu mÊy chôc lo¹i kh¸c nhau, nhng cïng mét mÇm non mäc th¼ng. -> . Dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê. b TiÕng ViÖt cña chóng ta ph¶n ¸nh sù h × nh thµnh vµ trëng thµnh cña x· héi ViÖt Nam vµ cña d©n téc ViÖt Nam, cña tËp thÓ nhá lµ gia ®×nh ,hä hµng, lµng xãm vµ cña tËp thÓ lín lµ d©n téc, quèc gia. -> Không dễ dàng đổi các liệt kê, bởi các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến. b/ Xét về ý nghĩa: - Tre, nứa, trúc, mai, vầu -> LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn - Hình thành và trưởng thành -> LiÖt kª t¨ng tiÕn - Gia đình -> họ hàng -> làng xóm
17. THẢO LUẬN NHÓM (3 phút) Các nhóm hãy thảo luận, cùng nhau vẽ sơ đồ phân loại các phép liệt kê và cử một bạn thuyết minh sơ đồ của nhóm mình.
18. c/ Phân loại: C¸c kiÓu liÖt kª XÐt theo cÊu t¹o XÐt theo ý nghÜa KiÓu liÖt KiÓu liÖt KiÓu liÖt KiÓu liÖt kª theo kª kh«ng kª t¨ng kª kh«ng tõng cÆp theo tõng tiÕn t¨ng tiÕn cÆp
19. II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK - Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. - Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tặng tiến với kiểu liệt kê không tăng tiến. III. LUYỆN TẬP
20. 1. Tìm phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta: a/ nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước. Liệt kê không theo cặp -> Kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña lßng yªu níc. b/ Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Liệt kê tăng tiến theo thời gian -> Lßng tù hµo vÒ những trang lịch sử vẻ vang qua tấm gương các vị anh hùng dân tộc. c/ Từ các cụ già tóc bạc quyên ruộng đất cho chính phủ. Liệt kê theo từng cặp → Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên đánh giặc.
21. 2. Tìm phép liệt kê trong đoạn trích sau đây: a/ Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! (Nguyễn Ái Quốc) => Liệt kê không theo từng cặp
22. b. T×m phÐp liÖt kª trong ®o¹n th¬ sau: Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu) => Liệt kê tăng tiến
23. 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: Kể các hoạt động trên sân trường giờ ra chơi. Sân trường đang yên tĩnh, vắng lặng bỗng ồn ào, nhộn nhịp hẳn lên vì các trò chơi: đá bóng, nhảy dây, cầu lông, bịt mắt bắt dê,
24. 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: Trình bày nội dung truyện Nêu cảm xúc của em về ngắn: “Những trò lố hay là Va- hình tượng nhà cách mạng ren và Phan Bội Châu”. Phan Bội Châu Va-ren là tên thực dân cáo Phan Bội Châu là bậc anh già, viên quan cai trị xảo trá, hùng, vị thiên sứ, đấng xả bịp bợm, lố bịch, bất thân vì độc lập dân tộc. lương
25. I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ 1/ Ví dụ: SGK 2/ Nhận xét: 3/ Ghi nhớ: SGK III. LUYỆN TẬP
26. Sơ đồ bài học
27. Hướng dẫn tự học - Đối với bài vừa học: + Học nội dung phần ghi nhớ. + Tìm trong các văn bản đã học một đoạn văn và một đoạn thơ có sử dụng phép liệt kê và phân tích giá trị của phép tu từ đó trong việc tạo nên giá trị nghệ thuật của đoạn văn, đoạn thơ. - Đối với bài học ở tiết tiếp theo: + Chuẩn bị bài “Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy”. + Chú ý: * Cách sử dụng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy. * Trả lời câu hỏi SGK/121.
28. GIỜ HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ CÙNG TẤT CẢ CÁC EM!