Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 11: Bếp lửa

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Bài 11: Bếp lửa

1. CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ NGỮ VĂN LỚP 9 Giáo viên dạy: Lê Thị Thu Trường THCS : Cẩm Thịnh
2. KiÓm tra bµi cò: Hai khổ thơ đầu của bài “Đoàn thuyền đánh cá” diễn tả điều gì ? Em hãyA. phân Cảnh tích hoàng cảnh hôn đoàn trên thuyền biển đánhcả. cá trở về ? B. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên bãi biển C. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi D. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về
3. Bµ néi t«i lµ mét phô n÷ n«ng d©n ch©n chÊt, b×nh dÞ. Víi t«i, bµ lµ hiÖn th©n cña sù cÇn cï, nhÉn n¹i vµ ®øc hy sinh “ T«i viÕt bµi th¬ BÕp löa n¨m 1963, lóc ®ang häc n¨m thø 2 §¹i häc tæng hîp Quèc gia Kiev( Ukrai na). Mïa ®«ng níc Nga rÊt l¹nh, ph¶i ®èt lß ®Ó sëi. Ngåi sëi löa, t«i bçng nhí ®Õn “ BÕp löa” quª nhµ, nhí bµ t«i, nhí ngêi nhãm bÕp. Xa bµ, xa gia ®×nh khi ®· trëng thµnh tøc lµ cã ®é lïi xa ®Ó nhí vµ suy ngÉm nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn nªn bµi th¬ viÕt rÊt nhanh. ViÕt “BÕp löa, t«i chØ muèn gi·i bµy t©m tr¹ng thËt cña lßng m×nh”
4. Bố cục PhÇn 1: 5 khæ th¬ ®Çu -> Håi tëng vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa .PhÇn 2: Khæ 6 -> Suy ngÉm vÒ bµ, cuéc ®êi bµ , vµ bÕp löa. PhÇn 3: Khæ cuèi -> C¶m xóc cña t¸c gi¶ khi xa quª h- ¬ng.
5. Một bếp lửa chờn vờn sương sớm. Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
6. Mét bÕp löa chờnchên vênvờn s¬ng sím Mét bÕp löa ẤpÊp iu iu nång ®îm Ch¸u th¬ng bµ biÕtbiÕt mÊy mÊy n¾ng n¾ng m maa Gîi bÕp löa thùc bËp bïng trong Tõ l¸y “chên vên” s¬ng sím Gîi c¸i mê nhoÌ cña bÕp löa trong kØ niÖm Gîi bµn tay kiªn nhÉn, khÐo lÐo ấp iu cña ngêi nhãm löa Gîi tÊm lßng chi chót cña bµ dµnh cho con ch¸u Gîi vÎ ®Ñp tÇn t¶o, chÞu th- H×nh ¶nh Èn dô ¬ng chÞu khã cña bµ “ biÕt mÊy n¾ng ma” Ngêi ch¸u th¬ng bµ v« h¹n
7. ➢“ Biết mấy nắng mưa” là một cách nói ẩn dụ gợi ra phần nào cuộc đời vất vả, lo toan của bà. ➢Từ hình ảnh bếp lửa, liên tưởng tự nhiên đến người nhóm lửa- đến nỗi nhớ, tình thương với bà của đứa cháu đang ở xa.
8. Dßng håi tëng cña ch¸u Tuæi Êu th¬ Lªn bèn tuæi ch¸u ®· quenquen mïi mïi khãi khãi (4 tuæi) N¨m Êy lµ n¨m ®ãi®ãi mßn, mßn, ®ãi ®ãi mái mái - Quen mïi khãi Bè ®i ®¸nh xe, kh« r¹c ngùa gÇy ChØ nhí khãikhãi hun hun nhoÌn nhoÌn m¾t ch¸u - Khãi hun nhoÌn m¾t NghÜNghÜ l¹il¹i ®Õn®Õn giê,giê, sèngsèng mòimòi cßncßn caycay - Sèng mòi cßn cay - §ãi mßn, ®ãi mái Ên tîng vÒ bÕp löa
9. Dßng håi tëng cña ch¸u Tuæi Êu th¬ Lªn bèn tuæi ch¸u ®· quenquen mïi mïi khãi khãi (4 tuæi) N¨m Êy lµ n¨m ®ãi®ãi mßn, mßn, ®ãi ®ãi mái mái - Quen mïi khãi Bè ®i ®¸nh xe, kh« r¹c ngùa gÇy ChØ nhí khãikhãi hun hun nhoÌn nhoÌn m¾t ch¸u - Khãi hun nhoÌn m¾t NghÜNghÜ l¹i l¹i ®Õn ®Õn giê, giê, sèng sèng mòi mòi cßn cßn cay cay - Sèng mòi cßn cay - §ãi mßn, ®ãi mái Ên tîng vÒ bÕp löa Tuæi th¬ gian nan, vÊt v¶ Cã bµ vµ bÕp löa
10. II. Đọc - Hiểu văn bản 3. Phân tích: ? Hình ảnh nào? Chi tiết nào ám ảnh mãi trong tâm trí tác giả đến bây giờ nghĩ lại vẫn vô cùng xúc động? Gợi những năm gian Đói mòn đói mỏi khổ(trong k/c chống (Thành ngữ) Pháp)- Cái đói kéo dài , làm mỏi mệt và kiệt sức mọi người.
11. ❖ Sâu đậm nhất trong kỉ niệm của cháu vẫn là mùi khói bếp. “khói hun nhèm mắt cháu”
12. Dßng håi tëng cña ch¸u Thêi niªn thiÕu (T¸m n¨m ) T¸mT¸m n n¨¨mm rßngrßng ch¸u cïng bµ nhãm löa TuTu hóhó kªukªu trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa - T¸m n¨m rßng KhiKhi tutu hóhó kªu,kªu, bµ cßn nhí kh«ng bµ? - Tu hó kªu Bµ hay kÓ chuyÖn Bµ hay kÓ chuyÖn nh÷ng ngµy ë HuÕ - Bµ kÓ chuyÖn TiÕngTiÕng tutu hó sao mµ tha thiÕt thÕ MÑ cïng cha c«ng t¸c bËn kh«ng vÒ - Bµ d¹y vµ ch¨m ch¸u Ch¸u ë cïng bµ,bµ bµ b¶ob¶o ch¸uch¸u nghenghe Bµ d¹y ch¸u lµm,bµ ch¨m ch¸u häc Bµ d¹y ch¸u lµm, bµ ch¨m ch¸u häc Cuéc sèng v¾ng vÎ Nhãm bÕp löa, nghÜ th¬ng bµ khã nhäc TuTu hóhó ¬i ch¼ng ®Õn ë cïng bµ Kªu chi hoµi Kªu chi hoµi trªn nh÷ng c¸nh ®ång xa! Bµ tÇn t¶o, giµu t×nh yªu th¬ng, ®øc hy sinh.
13. “Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?” Tiếng tu hú báo mùa hè, râm ran trong vòm lá, trên cánh đồng cứ khắc khoải kêu mãi, kêu hoài, trong thực tế đã da diết, trong nỗi nhớ lại càng da diết hơn !Thể hiện nỗi nhớ quê, nhớ bà và đặc biệt là tình thương bà vô hạn của cháu.
14. Dßng håi tëng cña ch¸u Tuæi Êu th¬ Thêi niªn thiÕu (4 tuæi) (T¸m n¨m ) - Quen mïi khãi - T¸m n¨m rßng - Khãi hun nhoÌn - Tu hó kªu - §Õn giê sèng mòi cßn cay - Bµ kÓ chuyÖn - §ãi mßn, ®ãi mái -Bµ d¹y ch¸u vµ ch¨m ch¸u Tuæi th¬ gian nan, vÊt v¶ Cuéc sèng v¾ng vÎ Bµ tÇn t¶o, giµu t×nh th- Cã bµ vµ bÕp löa ¬ng vµ ®øc hy sinh
15. Nhắc tới kỉ niệm trong tám năm này, tác giả còn nhắc tới những điều gì nữa về bà ?
16. * Trong những năm giặc càn. Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi Đỡ đần bà dựng lại túp nều tranh Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh: “Bố ở chiến khu, bố còn việc bố, Mày có viết thư chớ kể này kể nọ, Cứ bảo ở nhà vẫn được bình yên ! ” Rôi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng
17. Đoạn thơ sử dụng lời dẫn. ➢Đó là lời dẫn trực tiếp. ❖ Không chỉ giúp ta hình dung rõ giọng nói, suy nghĩ, tình cảm của bà mà còn làm sáng lên phẩm chất người bà – người mẹ Việt Nam yêu nước đầy lòng hy sinh.
18. Dßng håi tëng cña ch¸u Khi bèn tuæi Khi t¸m tuæi Tuæi th¬ gian nan, vÊt v¶ Cuéc sèng v¾ng vÎ Cã bµ vµ bÕp löa Bµ giµu ®øc hy sinh T×nh yªu bµ, yªu bÕp löa, yªu quª h¬ng ®Êt níc
19. ❖ Điệp ngữ : “ Một ngọn lửa” ➢TừVì hình sao ảnh ở đây bếp tác lửa giả cụ lại thể dùng tĩnh từtại, “ngọn tương lửa” đối màkhách quan.không Theo nhắc mạch lại cảm “bếp xúc lửa” chuyển ? Ngọn thành lửa ngọnở đây lửacó ýtrừu tượng hơn, nhiều ý nghĩanghĩa hơn. gì Đó? là ngọn lửa của tấm lòng ấm áp của tình yêu thương, ngọn lửa của niềm tin dai dẳng và bền chặt vào cuộc kháng chiến. Đến đây bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà cò là người truyền lửa – Ngọn lửa của niềm tin.
20. Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ Ôi kì lạ và thiêng liêng-bếp lửa!
21. Hình ảnh bà Sử dụng - Biết mấy nắng mưa như hiện lên càng đậm điệp ngữ. - Nhóm nét hơn trong cháu Bà lận đận Qua nắng mưa Giữ thói quen dậy sớm.
22. Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Nhóm niềm yêu thương , khoai sắn ngọt bùi Nhóm nồi xôi gạo mới sể chung vui Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ.
23. ➢Bà nhóm “niềm yêu thương khoai sắn” là nhóm lên tình yêu thương chi chút dành cho con cháu ➢Bà nhóm “nồi xôi gạo mới” là nhóm lên tình yêu thương san sẻ cho bà con xóm giềng thân thuộc. ➢“Nhóm tâm tình tuổi nhỏ” là nhóm lên vẻ đẹp tâm hồn, thắp sáng ước mơ cho cháu.
24. * tác giả đi tới khẳng định ngợi ca: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa ! Vì bếp lửa giản dị bình thường phổ biến trong mọi gia đình Việt Nam nhung bếp lửa cũng thật cao quý kỳ diệu và thiêng liêng vì nó gắn liền với bà – người nhóm lửa, giữ lửa, truyền lửa, người tạo lên tuổi thơ của cháu. Bếp lửa trở thành một mảnh tâm hồn, một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của cháu.
25. Thảo luân . TrongTại bàisao thơkhi nhắccó hai đến hình bếp ảnh lửa nổilà người bật, gắncháu bó nhớ mật đến thiết và trởbà, đi và trở ngược lại nhiều lại, khi lần, nhớ đó về là bà bà là và nhớ bếp ngay lửa. đến Trong dònghình hồi tưởngảnh bếp của lửa cháu ? hai hình ảnh ấy luôn gắn bó. Vì bà luôn là người nhóm lên bếp lửa mỗi sáng, mỗi chiều và suốt cả cuộc đời bà, trong mọi cảnh ngộ, từ những ngày gian khó đến những lúc yên vui. Bếp lửa là biểu hiện đầy gợi cảm về sự tảo tần ,chăm sóc, yêu tương maà bà dành cho cháu.Bếp lửa là tình bà ấm nồng, là tay bà chăm chút. Bếp lủa gắn với cuộc đời bà,gắn với tình yêu thương chi chút bà dành cho con cháu và mọi người.
26. Giê ch¸u ®· ®i xa. Cã ngän khãi tr¨m tµu Cã löa tr¨m nhµ, niÒm vui tr¨m ng¶ Nhng vÉn ch¼ng lóc nµo quªn nh¾c nhë: - Sím mai nµy bµ nhãm bÕp lªn cha?
27. MạchNội cảm dung xúc bài của học. bài thơ : Hình ảnh Khơi Hồi tưởng Suy nghĩ về Cháu ở xa bếp lửa nguồn cảm kỷ niệm bên bà và cuộc không đời bà nguôi nhớ hứng bà bà Hình ảnh Nhớ về bà KN năm 4 Bà không chỉ quen và tình tuổi,những là người nhóm lửa, thuộc cảm của 2 năm đói khổ rồi giữ lửa mà bà cháu những năm còn là người k/c của đất truyền lửa. nước.
28. Hướng dẫn về nhà 1. Học thuộc lòng bài thơ. 2. Nắm được cấu trúc của bài theo dòng hồi tương của tác giả. 3. Soạn tiếp phần còn lại và xem trước bài thơ “ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”để chuẩn bị cho tiết sau.