Bài giảng Ngữ văn 9 - Hướng dẫn đọc thêm: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Hướng dẫn đọc thêm: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

1. Tiết 52 Văn bản HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM: KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ Nguyễn Khoa Điềm
2. Nhà thơ: Nguyễn Khoa Điềm : 1943
3. I. Giới thiệu chung. 1. Tác giả. + NKĐ tốt nghiệp đại học năm 1964, về Nam chiến đấu. Ông công tác trong trung đoàn vận tải Trường Sơn + Sau này ông giữ nhiều chức vụ như Thứ trưởng Bộ văn hoá Thông tin, Tổng thư kí Hội nhà văn VN, Bộ trưởng Bộ văn hoá Thông tin. Nêu nét chính về tác giả?
4. 2. Tác phẩm - Bài thơ khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” sáng tác năm 1971, khi ông đang công tác ở chiến khu miền Tây Thừa Thiên. - Bài thơ đã được nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng “Lời ru trên nương”.
5. Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ -Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi! Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi Mai sai con lớn phát mười Ka-lưi Vai mẹ gấy nhấp nhô làm gối Lưng đưa nôi và tim hát thành lời: Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ -Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi! Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần Anh trai cầm súng chị gái cầm chông Mai sau con lớn vung chày lún sân Mẹ địu em đi để giành trận cuối Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi - Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi. Mai sau con lớn làm người tự do.
6. C1: Hình ảnh người mẹ Tà- Ôi Thảo luận nhóm: * Nhóm 1: ? Tìm các câu thơ gắn liền với hình ảnh công việc của người mẹ Tà - Ôi (Lời ru 1). ? Qua đó nhận xét về công việc người mẹ Tà – Ôi trong khổ thơ?
7. Thảo luận nhóm: * Nhóm 2: ? Tìm các câu thơ gắn liền với hình ảnh công việc của người mẹ Tà - Ôi (Lời ru 2). ? Qua đó nhận xét về công việc người mẹ Tà – Ôi trong khổ thơ?
8. Thảo luận nhóm: * Nhóm 3,4: ? Tìm các câu thơ gắn liền với hình ảnh công việc của người mẹ Tà - Ôi (Lời ru 3). ? Qua đó nhận xét về công việc người mẹ Tà – Ôi trong khổ thơ?
9. Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
10. Mẹ đi tỉa bắp trên núi ka-lưi Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ Biện pháp tuLưngtừ hoánnúi thì to dụ kết hợp Lưng mẹ nhỏ với nghệ thuật đối lập đã làm nổi bật nỗi vất vả cực nhọc của người mẹ Tà Ôi.
11. Mẹ đi chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Mẹ địu em đi để giành trận cuối Không chỉ tham gia lao động sản xuất ở chiến khu mẹ còn trực tiếp tham gia công tác kháng chiến
12. KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ C2: Tình cảm và ước mong của người mẹ qua những câu hát ru
13. • Thảo luận nhóm: Tìm trong khúc hát ru thứ nhất và thứ 2 và thứ 3 các câu thơ nói về tình cảm của người mẹ? Bà dành tình cảm cho ai? Qua đó thể hiện điều gì?
14. - Ngủ ngon a-kay ơi, ngủ ngon a-kay hỡi Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối Lưng đưa nôi và tim hát thành lời. Tình yêu con tha thiết cảm động thể hiện ở lời ru thiết tha, sự chăm chút trìu mến của mẹ
15. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ con nằm trên lưng Con là mặt trời, là ánh sáng, là niềm vui, hạnh phúc của cuộc đời mẹ
16. Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Nghệ thuật điệp cấu trúc câu, giọng điệu thiết tha làm nổi bật tình yêu con tha thiết gắn liền với tình yêu bộ đội, quê hương, đất nước.
17. Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng Con mơ cho mẹ hạt bắp lên ngần đều Ước mơ Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mai sau con lớn vung chày lún sân Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi
18. Tổng kết • a.Nghệ thuật: - Sáng tạo trong kết cấu nghệ thuật, tạo nên sự lặp lại giống như giai điệu của lời ru, âm hưởng của lời ru -Nghệ thuật ẩn dụ phóng đại -Liên tưởng độc đáo, diễn đạt bằng hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng. b.Nội dung : SGK/155
19. • Ý nghĩa văn bản: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ ngợi ca tình cảm thiết tha và cao đẹp của bà mẹ Tà- ôi dành cho con, cho quê hương, đất nước trong cuộc kháng chiến chống mĩ cứu nước
20. • Luyện tập: Chọn đáp án đứng nhất
21. 1. Bài thơ” Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ “ của tác giả nào? A. Chính Hữu. BB. Nguyễn Khoa Điềm C. Bằng Việt D. Huy Cận
22. 2. Người mẹ trong bài thơ” Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ “ là người dân tộc nào? A. Dân tộc K’Ho B. Dân tộc Ê- đê C. Dân tộc M’ Nông D. Dân tộc Tà – ôi D
23. 2, Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ khi mẹ làm những công việc gì? AA. Giã gạo, tỉa bắp, chuyển lán. B. Gĩa gạo, gánh nước, tỉa bắp. C. Gĩa gạo, hái rau, tỉa bắp. D. Giã gạo, nấu cơm, tỉa bắp.
24. Chọn nhận định đúng trong những nhận định sau? AA. Với giọng điệu ngọt ngào trìu mến, bài thơ đã thể hiện tthành công tình yêu con thiết tha gắn với lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu của người mẹ miền Tây Thừa Thiên. B. Bằng giọng kể chân thành, bài thơ đã thể hiện rõ cuộc sống vất vả cực nhọc và tình yêu con, yêu bộ đội, đất nước của người mẹ Tà Ôi. C. Thể thơ tự do, tình cảm tha thiết, nhà thơ đã phản ánh thành công hiện thực khốc liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ ở miền Tây Thừa Thiên.
25. - Về nhà : Đọc diễn cảm bài thơ, hiểu hoàn cảnh sáng tác - Nắm nội dung và nghệ thuật bài thơ. - Vẽ chân dung về mẹ. - Sưu tầm bài hát: Lời ru trên nương của nhác sĩ Trần Hoàn *Bài mới: - Soạn bài : Ánh trăng - Đọc bài, tìm hiểu tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sang tác ,nôi dung trả lời câu hỏi trong SGK. -Suy nghĩ về triết lí nghĩa tình của vầng trăng trong quá khứ và hiện tại.
26. 3. Ghi nhớ (SGK/ trang 155)