Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 104: Tiếng Việt: Các thành phần biệt lập

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 104: Tiếng Việt: Các thành phần biệt lập

1. KIỂM TRA BÀI CŨ Câu 1: Đặc điểm và công dụng của Khởi ngữ ở trong câu? Đặt câu có khởi ngữ?
2. Câu 2: Trong những câu sau, câu nào có khởi ngữ ? a/ Quyển sách này, tôi đọc rồi. b/ Về văn học, tôi nhận thấy nó có tác động lớn đến tư tưởng, tình cảm con người. c/ Hôm qua, tôi được điểm mười.
3. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP  Thành phần tình a/ Với lòng mong nhớ I/ Thành phần tình thái: a/thái Với được lòng dùngmong để nhớ thể hiệncủa anh,cách chắcanh nhìn nghĩ anhcủa 1. Phân tích ngữ liệu rằng,ngườinghĩ rằng, con nói anhđối con với sẽ anh chạysự sẽ a/ Chắc: độ tin cậy cao xôviệcchạy vào được xô lòng vào nói anh,lòng đến sẽ anh, b/ Có lẽ: độ tin cậy thấp trongômsẽ ôm chặt câu chặt lấy. lấycổ cổanh. anh. ➔ Thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc b/ AnhAnh quayquay lạilại nhìnnhìn con trong câu. vừa khe khẽ lắc đầu => Thành phần tình thái vừa cười. CóVì khổ lẽ vì tâm khổ đếntâm đếnnỗi không nỗi không khóc được,khóc được, nên anh nên phải anh cườiphải cườivậy thôi. vậy thôi.
4. Tìm thành phần tình thái trong những câu sau?
5. a/ Nhưng còn cái này mà ông sợ, cócó lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều. (Kim Lân, Làng) b/ Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hìnhhình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) c/ Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. ChảChả nhẽnhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được. (Kim Lân, Làng)
6. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP I/ Thành phần tình thái: a/ Ồ, sao mà độ ấy II/ Thành phần cảm thán: a/vui Sao thế. mà độ ấy 1. Phân tích ngữ liệu vui thế. ( Kim Lân, Làng) vui thích ( Kim Lân, Làng) a/ Ồ: b/ - Trời ơi, chỉ b/ Trời ơi: tiếc nuối b/ Chỉ còn có năm cònphút! có năm phút! ➔ Bộc lộ tâm lí của người nói (Nguyễn(Nguyễn Thành Thành Long, Long, Lặng Lặng lẽ lẽ Sa Sa Pa) Pa) => Thành phần cảm thán
7. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP I/ Thành phần tình thái II/ Thành phần cảm thán Thành phần cảmthán 2/ Ghi nhớ được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng,giận, )
8. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP ChaoChao ôiôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặn đường dài. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Tìm thành phần cảm thán trong câu trên?
9. Thành phần tình thái Thành phần cảm thán ➔ Không tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu. => Thành phần biệt lập
10. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP I/ Thành phần tình thái:  Các thành phần tình thái, II/ Thành phần cảm thán cảm thán là những bộ phận không tham gia vào việc III/ Luyện tập: diễn đạt nghĩa sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập.
11. Bài 1: a/ Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! b/ Chao ôi, con chuồn chuồn ớt Mới đẹp làm sao!
12. Bài 2: Chắc là, dường như, chắc chắn,có lẽ, chắc hẳn, hình như,có vẻ như Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hay chắc chắn)?
13. chắc chắn chắc hẳn chắc là có lẽ có vẻ như dường như hình như
14. THẢO LUẬN NHÓM BÀN Trong ba từ: “chắc”, “hình như”, ”chắc chắn”: Với+ Từlòng nào mong độ tin(1) hìnhcậy nhưcao nhấtanh? nghĩ rằng, nhớ+ Từ của nào anh độ tin(2) chắccậy thấpchắn nhấtcon ?anh sẽ Vì sao nhà văn(3) Nguyễnchắc Quangchạy Sángxô vào lại lòng anh, sẽ ôm chọn từ “chắc” trong văn cảnhchặt ấy? lấy cổ anh.
15. Tiết 104 TIẾNG VIỆT: CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP Bài 3: Sgk/19 - Từ “chắc chắn” có độ tin cậy cao nhất. - Từ “hình như” có độ tin cậy thấp nhất. ➔ Chọn từ “chắc”: + Theo tình cảm huyết thống thì sự việc phải diễn ra như vậy.
16. Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi được thưởng thức một tác phẩm văn nghệ. Trong đoạn văn đó có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán?
17. BÀI 4 Chọn từ điền vào chỗ trống cho phù hợp (có lẽ, chắc chắn, Ôi) “ Đọc văn bản “Phong cách Hồ Chí Minh” của Lê Anh Trà aichắc chắn cũng cảm kích và thêm yêu quý Bác. Bác quả là một người cao cả, vĩ đại. Bác có phong cách sống vô cùng giản dị và thanh cao. Điều ấy thể hiện trong bữa ăn hàng ngày, cách ăn mặc, lời nói. Toàn thể dân tộc Việt Nam và cảcó lẽ thế giới đều kính trọng Bác- vị lãnh tụ của một nước, lại có một lối sống thanh đạm đến thế !Ôi Bác sống cao đẹp quá. Bác như một ánh mặt trời toả sáng nơi nơi.”
18. Câu 2: Trong các câu sau đây, câu nào không có thành phần tình thái? a/ Ngày mai kiểm tra toán. b/ Có lẽ ngày mai lớp ta kiểm tra toán. c/ Hình như Lan ốm. d/ Dường như lớp ta ngày càng học tốt hơn.
19. Dặn dò: - Học bài và hoàn thiện các bài tập. - Chuẩn bị bài: Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới (Vũ Khoan).
20. . Kính chúc sức khoẻ thầy cô và các em