Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 134, 135: Văn bản: Những ngôi sao xa sôi

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 134, 135: Văn bản: Những ngôi sao xa sôi

1. Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm. Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống các tuyến đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn ba vạn người bị thương, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hóa bị đánh cháy
2. Tiết 134, 135: Văn bản: NHỮNG NGÔI SAO XA SÔI I. ĐỌC- TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả Lê Minh Khuê: - Sinh năm 1949, quê ở huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá. - Gia nhập thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mĩ. - Bà là cây bút chuyên viết truyện ngắn với đề tài về nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn 2. Tác phẩm Sáng tác năm 1971, khi cuộc Lê Minh Khuê kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt.
3. II. Đọc – hiểu văn bản : 1.Đọc , chú thích + Cao xạ ( pháo cao xạ): Loại pháo dùng để bắn các mục tiêu trên không. + 12 li 7: Súng máy cỡ nòng 12.7mm, có thể dùng bắn mục tiêu dưới mặt đất hoặc trên không ở tầm thấp. + Ba-ri-e ( phiên âm tiếng Pháp): Thanh hoặc vật dụng dùng chắn ngang đường, có thể di chuyển được. + Ca-chiu-sa: Tên một bài hát Nga phổ biến trong Hồng quân liên Xô thời kì chiến tranh vệ quốc (1941 - 1945) + Mủng : Đồ đan bằng tre, sít vào nhau, miệng tròn, sâu lòng, nhỏ hơn thúng, dùng để dựng
4. 2. Tóm tắt văn bản Truyện ngắn“Những ngôi sao xa xôi” viết về ba cô gái thanh niên xung phong - Phương Định, Nho ,Thao- trong đội trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. -Chị Thao là tổ trưởng đội trinh sát mặt đường, nhiệm vụ họ là quan sát địch đánh bom, đánh dấu vị trí bom chưa nổ, đo lượng đất đá phải san lấp, nếu cần thì phá bom. -Công việc vô cùng nguy hiểm, họ luôn đối mặt với thần chết. -Tuy vậy họ luôn can đảm và hoàn thành nhiệm vụ. -Trong một trận càn Nho đã bị thương, chị Thao và Phương Định đã tận tình săn sóc cho Nho. - Trận mưa đá ập đến khiến Phương Đinh nhớ về những kỉ niệm, nhớ về thành phố 3. Bố cục: 3 phần
5. 4. Phân tích 1. Cuộc sống ở cao điểm: a, Không gian mặt đường: - Nơi sống : Ở trên một cao điểm , tập trung nhất bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt . + Đường bị lở loét, thân cây bị tước khô cháy, một vài trong đất. + Đất bốc khói không khí bàng hoàng, mãy bay đang ầm ì xa dần, chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. - Con người: Chúng tôi bị bom vùi lên, hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc, thần chét lẩn trong những quả bom, tim đập bất chấp cả nhịp điệu.
6. 4. Phân tích 1. Cuộc sống ở cao điểm: a, Không gian mặt đường: - Công việc : Chạy trên cao điểm giữa ban ngày để quan sát , sau mỗi trận bom : Lao ra ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới , phá những quả bom chưa nổ . -> Hiện thực cuộc sống căng thẳng, ác liệt, khẩn trương , nguy hiểm và gian lao=> Mạo hiểm , bình tĩnh, dũng cảm và chấp nhận hi sinh .
7. b, Không gian trong hang - Cái mát lạnh làm toàn thân rung lên đột ngột, nằm dài trên nền ẩm có thể nghĩ lung tung. - > Cuộc sống êm dịu bình yên.
8. - Kh«ng gian mÆt ®ưêng: - Kh«ng gian trong hang: Hiện thực cuộc sống căng thẳng, ác liệt, khẩn Cuộc sống êm dịu bình yên. trương , nguy hiểm và gian lao Nghệ thuật: Câu văn ngắn, miêu tả, tả thực, đối lập tương phản: Khốc liệt và bình yên, căng thẳng và êm dịu, đe doạ và bảo toàn sự sống-> Dũng cảm và lãng mạn.
9. b. Ba nhân vật nữ thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mặt đường . b.1.Chị Thao. - Móc cái bánh bích quy trong túi thong thả nhai phát bực. - Chị cầm cái thước trong tay lành “Định ở nhà cũng đủ - Chị thích hát, say mê chép bài hát. - Chị sợ máu tái mét. -> Bình tĩnh, can đảm, gan dạ trong ông việc nhưng cũng mềm yếu trong tình cảm. Từng trải hơn , dự tính về tương lai thiết thực hơn nhưng đầy khao khát tuổi trẻ
10. b.2. Nhân vật Phương Định . - Là con gái Hà Nội, một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kêu hãnh như đài hoa loa kèn, có cái nhìn sao mà xa xăm -> Xinh đẹp, duyên dáng - Thích ngắm mắt mình trong gương, rất điệu; thích hát, thích ngồi bó gối mơ màng; yêu quý những người có ngôi sao trên mũ, thích mưa đá -> Mơ mộng, lãng mạn, hồn nhiên - Hành động: + Tôi đến gần quả bom, toi không đi khom. + Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom Vỏ bom nóng mảnh bom xé không khí rít lên vô hình. -> Dũng cảm, can đảm, tự trọng, nghiêm túc trong công việc. -Với đồng đội + Tôi moi đất bế Nho đặt lên đùi mình, tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi -> Giàu tình yêu thương
11. b.2. Nhân vật Phương Định . - Là con gái Hà Nội, một cô gái khá, hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kêu hãnh như đài hoa loa kèn, có cái nhìn sao mà xa xăm -> Xinh đẹp, duyên dáng - Thích ngắm mắt mình trong gương, rất điệu; thích hát, thích ngồi bó gối mơ màng; yêu quý những người có ngôi sao trên mũ, thích mưa đá -> Mơ mộng, lãng mạn, hồn nhiên - Hành động: + Tôi đến gần quả bom, toi không đi khom. + Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom Vỏ bom nóng mảnh bom xé không khí rít lên vô hình. -> Dũng cảm, can đảm, tự trọng, nghiêm túc trong công việc. -Với đồng đội + Tôi moi đất bế Nho đặt lên đùi mình, tôi rửa cho Nho bằng nước đun sôi -> Giàu tình yêu thương => Nhân vật tôi tự kể ở các thời điểm , không gian khác nhau, tả ngoại hình tính cách: Giàu cá tính, hồn nhiên, can đảm, dũng cảm.
12. b3. Nhân vật Nho - Thích ăn kẹo. - Trông mát nhẹ như một que kem - Phá hai quả bom dưới lòng đường, bị thương dù rất đau nhưng vẫn nhổm dậy xin mấy viên mưa đá →Hồn nhiên, đáng yêu, dũng cảm 4.Tổng kết : Ghi nhớ – sgk ? Em cảm nhận gì về thế hệ thanh niên thời chống Mĩ. Hãy nêu cụ thể một số tấm gương tiêu biểu? - Ngô Thị Tuyển, hình ảnh người con gái 19 tuổi, vượt qua mưa bom bão đạn, để mang trên mình hòm đạn nặng hơn gấp đôi trọng lượng cơ thể mình, đã đi vào lòng hàng triệu triệu trái tim người dân Việt Nam. Bà đã trở thành biểu tượng cho ý chí chiến đấu quật cường của quân và dân Hàm Rồng - 10 cô gái ở ngã ba Đồng Lộc. Trưa ngày 24 tháng 7 năm 1968, như mọi ngày 10 cô ra làm nhiệm vụ. 16h30', trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc, một quả bom rơi xuống ngay sát miệng hầm, nơi 10 cô đang tránh bom. Tất cả đã chết khi tuổi đời còn rất trẻ, phần lớn trong số họ chưa lập gia đình.